Akcyzy od piw smakowych – zaskakujący zwrot w sprawie

Istota sporu

Przepisy o podatku akcyzowym konstruując podstawę opodatkowania piwa, posługują się nazewnictwem z zakresu browarnictwa. Podstawą opodatkowania piwa jest bowiem liczba hektolitrów (1 hektolitr = 100 litrów) gotowego wyrobu na 1 stopień tzw. Plato. Jednocześnie jeden stopień Plato to 1% m/m ekstraktu brzeczki podstawowej obliczany na podstawie zawartości alkoholu oraz ekstraktu rzeczywistego w piwie gotowym. Ekstrakt brzeczki podstawowej to ekstrakt słodowo-chmielowy. W wyniku fermentacji jego część przekształca się w alkohol i dwutlenek węgla, a część pozostaje w piwie. To on nadaje mu określone walory smakowe i zapachowe. Zatem im większa jest zawartość ekstraktu rzeczywistego w piwie gotowym, tym większa będzie podstawa opodatkowania, a w konsekwencji kwota akcyzy do zapłaty będzie wyższa. W przypadku tzw. piw smakowych, dodatkowym ich składnikiem są syrop cukrowy lub substancje aromatyczne (np. owocowe). Dodawane są one już po zakończeniu procesu fermentacji, zwiększając ekstrakt rzeczywisty w piwie gotowym.

Kluczowa wątpliwość, jak zauważył NSA w Warszawie, dotyczy tego, czy przy ustalaniu podstawy opodatkowania takich piw według skali Plato, należy wziąć pod uwagę zawartość ekstraktu rzeczywistego gotowego produktu z uwzględnieniem ekstraktu pochodzącego z dodanych, po zakończeniu fermentacji, substancji smakowych, czy też ekstrakt z dodanych substancji należy pominąć.

Stanowiska stron

Według organów podatkowych bez znaczenia jest to, na jakim etapie produkcji piwa dodawane są do niego substancje zwiększające ekstrakt, od nich należy również zapłacić akcyzę. Natomiast producenci piw smakowych twierdzą, że nie można ich włączać do podstawy opodatkowania i zauważają, że stanowisko przeciwne prowadzi do sytuacji, w której akcyza jest płacona od cukru i aromatów. Ponadto na tle tej sprawy starły się ze sobą dwa odmienne poglądy dotyczące wykładni przepisów prawa podatkowego. Organy podatkowe twierdzą, że skoro ustawodawca nie zdefiniował takich pojęć jak ekstrakt rzeczywisty czy ekstrakt brzeczki podstawowej, to opierając się na koncepcji autonomii prawa podatkowego, można pominąć znaczenie tych pojęć przyjęte w browarnictwie i opierać się na własnym ich rozumieniu. Strona przeciwna stoi na stanowisku zgoła odmiennym, podnosząc że skoro przepisy prawa podatkowego tych pojęć nie definiują, to należy przyjmować ich specjalistyczne znaczenie ustalone w browarnictwie.

Spór trafił do Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie. Tam przewagę zyskało stanowisko przyznające rację podatnikom. Świadczy o tym m. in seria orzeczeń wydanych pod koniec 2015 r. (sygn. I GSK 396–399/15, I GSK 406/15, I GSK 510/15, I GSK 513/15, I GSK 521–524, I GSK 542/15, I GSK 580–584/15). Wydawało się więc, że kierunek w którym zmierza ten spór jest przesądzony i ostatecznie Skarb Państwa będzie musiał przyznać się do porażki, i zwrócić akcyzę.

Nieoczekiwana zmiana w sprawie

Jednak pod koniec ubiegłego roku jeden ze składów Naczelnego Sądu Administracyjnego rozpatrując sprawę dotyczącą omawianego zagadnienia, nabrał wątpliwości, czy rzeczywiście roszczenia podatników są słuszne, i skierował do Trybunału Sprawiedliwości UE zapytanie prejudycjalne w tej sprawie. Jednym z argumentów, który NSA przytoczył uzasadniając tę decyzję, był pogląd wyrażony przez Niemiecki Federalny Trybunału Finansowy w wyroku z dnia 28 marca 2006 r., sygn. akt VII R 38/04, w którym stwierdzono, że opodatkowanie napojów mieszanych na bazie piwa w zależności od zawartości brzeczki podstawowej nie narusza prawa wspólnotowego. Co ważniejsze jednak, sąd formułując zapytanie prejudycjalne, uznał że w jego ocenie, bardziej przekonujące jest jednak stanowisko prezentowane przez organy podatkowe. Sprawa opodatkowania akcyzą piw smakowych jest zatem nadal otwarta. Szkoda tylko, że dopiero teraz, po wielu latach sporów sądowych, zdecydowano się aby zapytać Trybunał Sprawiedliwości UE o stanowisko w tej sprawie. Gdyby uczyniono to wcześniej, spór byłby już pewnie zakończony. Ponadto powstać może sytuacja, w której ta część podatników, która już posiada korzystne dla siebie prawomocne wyroki NSA, ma otwartą drogę do odzyskania akcyzy, a ci którzy takich orzeczeń nie otrzymali, w przypadku negatywnego dla nich stanowiska TSUE, o nadpłatę nie będą mogli się ubiegać. Sytuacja taka z pewnością nie jest pożądana z punktu widzenia równości podatkowej.