Członkowie zarządów zastanawiający się, czy mogą prowadzić działalność gospodarczą, a ich usługi są opodatkowane VAT, doczekali się stanowiska fiskusa. Minister właściwy do spraw finansów publicznych postanowił wydać interpretację ogólną, w której wyjaśnił, kiedy prowadzona przez nich działalność nie podlega VAT. W praktyce może się okazać, że wiele firm będzie musiało na przyszłość zmienić zapisy umowne, a ze skutkiem wstecz – skorygować rozliczenia.

Mowa o interpretacji ogólnej z dnia 6 października 2017 r., sygn. PT3.810L11.2017 :dalej: Interpretacja). Dokonano w niej wykładni art. 15 ust. 1, 2 oraz ust. 3 pkt 3 Ustawy VAT w świetle sytuacji podatników osiągających przychody z tytułu przynależności do składu zarządów, rad nadzorczych, komisji lub innych organów stanowiących osób prawnych.

Dobrą dla podatników wiadomością może być to, że w Interpretacji wyznaczane są relatywnie precyzyjne ramy rozgraniczające klasyfikację podatkową usług wykonywanych przez członków zarządu spółek. Złą, że wiele rozwiązań w takich umowach obecnie, w praktyce, stosowanych, zdaniem Ministra pozbawia prawa do opodatkowania VAT.

Przywołano art. 15 ust. 3 pkt 3 Ustawy VAT, zgodnie z którym nie uznaje za wykonywaną samodzielnie działalność gospodarczą (opodatkowaną VAT) czynności, z tytułu których przychody zostały wymienione w art. 13 pkt 2-9 Ustawy PIT, jeżeli „z tytułu wykonania tych czynności osoby te są związane ze zlecającym wykonanie tych czynności prawnymi więzami tworzącymi stosunek prawny pomiędzy zlecającym wykonanie czynności i wykonującym zlecane czynności co do warunków wykonywania tych czynności, wynagrodzenia i odpowiedzialności zlecającego wykonanie tych czynności wobec osób trzecich”. W Interpretacji wyjaśniono, że „jeżeli analiza umowy cywilnoprawnej (stosunku prawnego) pomiędzy zarządzającym a spółką wykaże. że spełnione są wszystkie trzy warunki to nie można uznać zarządzającego za podatnika VAT. Jednocześnie brak spełnienia któregokolwiek warunku oznacza, że zarządzający występuje w charakterze podatnika VAT”.

 

Warunek pierwszy. Warunki wykonywania czynności

Wskazano, że przyjęcie „rozwiązań dotyczących zapewnienia zarządzającemu w zakresie niezbędnym do wykonywania usług zarządzania urządzeń technicznych (np. komputera, telefonu komórkowego, samochodu, itp.) oraz ewentualnie innych zasobów, którymi dysponuje spółka (np. pomieszczenia biurowe wraz z wyposażeniem. uczestnictwo w szkoleniach i konferencjach związanych ściśle z pełnioną funkcją i powierzonymi zadaniami, firmowych kart płatniczych i kredytowych, itp.) dodatkowo potwierdza charakter (przemawiający za brakiem samodzielności w rozumieniu VAT)”. Pozbawia to więc, jak stwierdzono w Interpretacji, przymiotu „samodzielności”, koniecznego do uznania świadczącego usługę za czynnego podatnika VAT.

W praktyce często zdarza się, że podmiot korzystający z usług członka zarządu udostępnia mu narzędzia pracy, zarówno te materialne (samochód, komputer, biurko), jak i mniej (elektroniczne systemy zarządzania, szkolenia). Zarządzający, którzy skorzystali z takich dobrodziejstw, powinni mieć się na baczności. Jak bowiem widać, jest to pierwszy stopień do utraty prawa do opodatkowania usług VAT.

Warunek drugi. Wynagrodzenie

Odnośnie wynagrodzenia, ustalenie, że warunek drugi utraty prawa do opodatkowania usług zarządczych VAT jest spełniony, w praktyce sprowadza się do weryfikacji, czy umowa cywilnoprawna przewiduje dla członka zarządu stałe wynagrodzenie.

Wygląda jednak na to, że, zdaniem Ministra właściwego do spraw finansów publicznych, pojęcie „stałego wynagrodzenia” należy rozumieć bardzo szeroko. Wspierając się unormowaniami ustawy z dnia 3 marca 2000 r. o wynagradzaniu osób kierujących niektórymi podmiotami prawnymi (tekst jednolity: Dz. U. z 2017 r. poz. 1222), stwierdził, że za taką umowę należy uznać każdą, w której część „stała” wynagrodzenia wynosi 50% lub więcej.

Jednocześnie zastrzeżono, że na określenie wysokości wynagrodzenia liczonego jako „część stała” nie ma wpływu ustalenie w umowie „stałego wynagrodzenia miesięcznego w wielkości adekwatnej do pozycji spółki, zakresu zadań itd. oraz rocznej premii stanowiącej określony procent wypracowanego w danym roku zysku spełni badany warunek”, zmniejszenie wynagrodzenia z racji czasowego braku wykonywania czynności przez zarządzającego (wskutek własnej decyzji, choroby, zawieszenia w wykonywaniu funkcji, itp.), a także wynagrodzenia z tytułu szeroko rozumianego przeniesienia praw własności intelektualnej.

Trzeci warunek. Odpowiedzialność zlecającego wobec osób trzecich

Końcowo, wyjaśniono, że jeżeli zgodnie z umową odpowiedzialność jest po stronie nabywcy usługi, a nie po stronie wykonawcy (zarządzającego), wyklucza to samodzielny charakter jego działalności i opodatkowanie usług VAT, (jeżeli są spełnione dwa pierwsze warunki), przy czym jest tak nie tylko, gdy umowa wyłącza taką odpowiedzialność, ale także gdy jej nie przewiduje (nie wprowadza). Bez znaczenia pozostaje odpowiedzialność wynikająca z bezwzględnie obowiązujących przepisów prawa.

Jednocześnie udzielono praktycznej porady; wskazano, że „jeżeli umowa cywilnoprawna (stosunek prawny) przewiduje odpowiedzialność zarządzającego wobec osób trzecich (za szkody wyrządzone w związku z prowadzoną działalnością, przy czym odpowiedzialność ta jest niezależna od odpowiedzialności zarządzającego, którą ponosi on z tytułu pełnienia funkcji członka zarządu na podstawie bezwzględnie obowiązujących przepisów prawa, np. KSH) wskazany warunek nie jest spełniony”, a „brak spełnienia któregokolwiek warunku oznacza, że zarządzający występuje w charakterze podatnika VAT”. Wynika z tego, że ustalenie w umowie warunków odpowiedzialności zarządzającego wykraczającej poza przewidzianą bezwzględnie obowiązującymi przepisami prawa, skutkuje uznaniem, że działa samodzielnie, a jego usługi są opodatkowane VAT.

Opodatkowanie VAT usług członków zarządów w świetle Interpretacji może budzić mniej wątpliwości, ale nie mniej kontrowersji. Można spodziewać się, że wiele umów zostanie zmodyfikowanych poprzez rozszerzenie odpowiedzialności zarządzającego – to najprostszy sposób upewnienia się, że trzeci ze wskazanych warunków nie jest spełniony, a co za tym idzie – podmiot je świadczący działa jako podatnik VAT. Podatnicy, którzy nie skonstruowali umów w ten sposób wcześniej lub nie zabezpieczyli się w sposób dający ochronę prawną, mogą jednak stanąć przed koniecznością dokonania korekt.

Porozmawiajmy o Twoich wyzwaniach

Świadczymy usługi w zakresie Członek zarządu nie może być podatnikiem VAT. Nowa interpretacja ogólna

Skontaktujemy się z Tobą w najbliższym dniu roboczym aby porozmawiać o Twoich potrzebach i dopasować do nich naszą ofertę.

Skontaktuj się

Skontaktuj się

Poproś o kontakt

Niniejsza publikacja została sporządzona z najwyższą starannością, jednak niektóre informacje zostały podane w formie skróconej. W związku z tym artykuły i komentarze zawarte w „Newsletterze” mają charakter poglądowy, a zawarte w nich informacje nie powinny zastąpić szczegółowej analizy zagadnienia. Wobec powyższego Grant Thornton nie ponosi odpowiedzialności za jakiekolwiek straty powstałe w wyniku czynności podjętych lub zaniechanych na podstawie niniejszej publikacji. Jeżeli są Państwo zainteresowani dokładniejszym omówieniem niektórych kwestii poruszonych w bieżącym numerze „Newslettera”, zachęcamy do kontaktu i nawiązania współpracy. Wszelkie uwagi i sugestie prosimy kierować na adres jacek.kowalczyk@pl.gt.com.