Ministerstwo Finansów potwierdziło prawidłowość wniosków raportu Grant Thornton „Fiskus nadal nie ma wątpliwości” – drugiego już opracowania z cyklu Purpurowy Kalkulator dotyczącego niestosowania zasady rozstrzygania wątpliwości na korzyść podatnika w interpretacjach indywidualnych. Zasada „in dubio pro tributario” w 2016 r. nie została zastosowana w ani jednej interpretacji indywidualnej wydanej w imieniu Ministra Finansów.

UWAGA! Odpowiedz Ministra Finansów na interpelacje poselską w sprawie in dubio pro tributario >>CZYTAJ<<

Raport podsumowywał rok obowiązywania klauzuli o rozstrzyganiu wątpliwości na korzyść podatnika (art. 2a Ordynacji podatkowej). Jej wprowadzenie było gorącym tematem politycznym w 2015 r., kiedy stała się elementem kampanii wyborczej przed wyborami prezydenckimi i przedmiotem referendum. Weszła w życie 1 stycznia 2016 r. i miała zrewolucjonizować podejście aparatu skarbowego do podatnika. Teoretycznie, obywatele i przedsiębiorcy mogli odtąd interpretować sytuacje ewidentnie sporne na swoją korzyść.

Klauzula w praktyce niestosowana

Jak wskazaliśmy w raporcie, w praktyce organy podatkowe wydające interpretacje indywidualne w imieniu Ministra Finansów w większości przypadków do stanowiska wyrażonego przez podatników, zgodnie z którym klauzula może w ich sprawie znaleźć zastosowanie, w ogóle się nie odniosły. W innych, nielicznych interpretacjach, ograniczyły się do stwierdzenia, że przepis nie budzi wątpliwości więc podstaw do zastosowania klauzuli nie ma. W jednej natomiast stwierdziły wprost, że w sprawach dotyczących wydawania interpretacji indywidualnych nie są obowiązane kierować się zasadą rozstrzygania wątpliwości na korzyść podatnika.

Zaalarmowani wnioskami płynącymi z raportu posłowie Sejmu zwrócili się do Ministra Finansów z zapytaniem, czy faktycznie praktyka przedstawia się tak niekorzystnie dla podatników (interpelacja nr 11250 z dnia 17 marca 2017 r. w sprawie niewykonywania prawa mającego rozstrzygać wątpliwości na korzyść podatnika). Ministerstwo Finansów w odpowiedzi na interpelację z dnia 10 kwietnia 2017 r., sygn. AP5.054.7.2017, poinformowało, że „w okresie obowiązywania powołanego przepisu zostały wydane 23 indywidualne interpretacje przepisów prawa podatkowego, w których organy upoważnione odniosły się do art. 2a Ordynacji podatkowej […] w sprawach nie wystąpiły tego rodzaju wątpliwości, aby zachodziła podstawa do rozstrzygania zgodnie z zasadą, o której mowa w art. 2a Ordynacji podatkowej. Tym samym nie istniały jakiekolwiek przesłanki do zastosowania ww. zasady w przedmiotowych sprawach”.

 

Interpretacja ogólna nie pomaga

Marian Banaś, Sekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów odpowiadający na interpelację, przypomniał, że w sprawie stosowania klauzuli została wydana interpretacja ogólna Ministra Finansów z dnia 29 grudnia 2015 r., sygn. akt PK4.8022.44.2015. Wyjaśniono w niej min., że zasada rozstrzygania wątpliwości na korzyść podatnika dotyczy tylko wątpliwości co do treści przepisów prawa, a nie wątpliwości co do stanu faktycznego.

W interpretacji odniesiono się także do zakresu stosowania klauzuli rozstrzygania wątpliwości na korzyść podatnika. Odnośnie rozstrzygania in dubio pro tributario w interpretacjach indywidualnych wyjaśniono, że „umiejscowienie art. 2a w przepisach ogólnych Ordynacji podatkowej wskazuje, że stosowanie tego przepisu nie jest ograniczone do postępowania podatkowego. Należy jednak mieć na uwadze, że rozstrzyganie spraw przez organy podatkowe następuje w drodze aktów władczych, jakimi są decyzje (postanowienia). Analogicznie dotyczy to także interpretacji przepisów prawa podatkowego. Zatem sporne kwestie związane z zastosowaniem art. 2a Ordynacji podatkowej lub wskazaniem braku przesłanek jego zastosowania powinny stanowić przedmiot tych aktów administracyjnych”.

Nie jest więc uprawnione twierdzenie, że klauzula w sprawach o wydanie interpretacji nie znajduje zastosowania. Mała to jednak pociecha w sytuacji, w której organy podatkowe stwierdzają, ze przepis nie budzi wątpliwości i klauzuli nie stosują.

Alarmujący wyrok WSA w Kielcach

W odpowiedzi na interpelację pojawiła się kontrowersyjna teza, że obowiązek zastosowania klauzuli in dubio pro tributario „nie oznacza jednak, że obowiązkiem organu jest przyjęcie najkorzystniejszej wersji dla podatnika”. Na poparcie tej tezy przytoczono nieprawomocny wyrok z dnia 19 stycznia 2017 r. w którym stwierdził tak Wojewódzki Sąd Administracyjny w Kielcach (sygn. akt I SA/Ke 654/16). Sąd nie uzasadnił zajęcia takiego stanowiska, w szczególności nie wskazał, jakie stanowisko (zamiast najkorzystniejszego dla podatnika) należy przyjąć.

Wyrok zauważyło jednak Ministerstwo Finansów i uznało jego tezy za zasadne, na co wskazuje odniesienie się do niego w udzielonej odpowiedzi. Nie wróży to dobrze podatnikom wnioskującym o zastosowanie klauzuli. Może się okazać, że nawet jeżeli organy podatkowe uznają dany przepis za niejednoznaczny, odmówią wydania interpretacji dla podatnika korzystnej.

Ministerstwo Finansów potwierdza główną tezę płynącą z raportu. W ani jednej interpretacji indywidualnej nie przyznano, że faktycznie przepisy są niejasne i w konsekwencji należy je rozstrzygnąć z zastosowaniem art. 2a Ordynacji podatkowej. Jaka może być przyczyna? Jak stwierdzono w odpowiedzi na interpelację, działania Ministra Finansów pozwoliły „wypracować właściwy i jednolity sposób rozumienia art. 2a Ordynacji podatkowej, korzystny dla podatników, ale też bezpieczny dla finansów publicznych”. Pytanie, czy jedna z tych wartości nie przeważa nad drugą.

AUTOR: Łukasz Kempa

Porozmawiajmy o Twoich wyzwaniach

Świadczymy usługi w zakresie Doradztwo podatkowe

Skontaktujemy się z Tobą w najbliższym dniu roboczym aby porozmawiać o Twoich potrzebach i dopasować do nich naszą ofertę.

Poproś o kontakt

Niniejsza publikacja została sporządzona z najwyższą starannością, jednak niektóre informacje zostały podane w formie skróconej. W związku z tym artykuły i komentarze zawarte w „Newsletterze” mają charakter poglądowy, a zawarte w nich informacje nie powinny zastąpić szczegółowej analizy zagadnienia. Wobec powyższego Grant Thornton nie ponosi odpowiedzialności za jakiekolwiek straty powstałe w wyniku czynności podjętych lub zaniechanych na podstawie niniejszej publikacji. Jeżeli są Państwo zainteresowani dokładniejszym omówieniem niektórych kwestii poruszonych w bieżącym numerze „Newslettera”, zachęcamy do kontaktu i nawiązania współpracy. Wszelkie uwagi i sugestie prosimy kierować na adres jacek.kowalczyk@pl.gt.com.