Marcowy wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie został odczytany jako sygnał, że każdy rabat, dostępny wyłącznie pracownikom, stanowi ich przychód. Wynikałoby z tego, że wszystkie wykorzystane rabaty pracownicze rodzą u pracodawcy obowiązek odprowadzenia przez pracodawcę zaliczek na PIT. Czy aby na pewno?
Sprawa zwolnienia z czesnego przed sądem
W wyroku WSA w Krakowie z dnia 21 marca 2016 r., sygn. akt. I SA/Kr 971/15 uznano, że rabat na czesne dla dzieci udzielony przez prywatną szkołę pracownikom kadry dydaktycznej stanowi przychód i podmiot udzielający go jako płatnik powinien w przypadku osób zatrudnionych w oparciu o umowę o pracę pobrać i odprowadzić zaliczkę na podatek dochodowy, innym zaś- wystawić PIT-8C.
W stanie faktycznym wskazano, że Podatnik oferował bezpłatne lub częściowo odpłatne nauczanie dzieciom kadry pedagogicznej zatrudnionej w oparciu o różne formy prawne (umowa o pracę, o świadczenie usług, a także personelowi podwykonawcy).
Argumentował, że udzielone rabaty nie spełniają kryteriów nieodpłatnego świadczenia stanowiącego przychód podatnika, o którym mowa w art. 12 ust. 1 Ustawy PIT. Swoje stanowisko oparł o często cytowany w kontekście nieodpłatnych świadczeń wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 8 lipca 2014 r., sygn. akt K 7/13.
Uznał, że pracownicy nie korzystają z rabatu dobrowolnie (Podatnik jako pracodawca miał wywierać nacisk na takie działanie), świadczenie zostaje spełnione w interesie pracodawcy, nie pracownika (podniesienie prestiżu placówki) i nie można mówić o skonkretyzowanym świadczeniu, ponieważ świadczenia są dostępne dla ogółu zatrudnionych, a Podatnik nie prowadzi ewidencji.
W interpretacji indywidualnej wydanej w imieniu Ministra Finansów stanowisko Podatnika uznano za nieprawidłowe, a sprawa trafiła do WSA. Sąd podtrzymał stanowisko Izby Skarbowej.
Szeroko komentowany wyrok
Niniejszy wyrok wywołał liczne komentarze świadczące o tym, że został odebrany jako zapowiedź znacznie wykraczającego poza obecne orzecznictwo traktowania przychodu z tytułu nieodpłatnych świadczeń. W czołowych dziennikach publikujących artykuły o tematyce prawniczej i podatkowej pojawiły się tezy, że każdy rabat dostępny wyłącznie dla pracownika lub osoby o takim charakterze (zleceniodawca etc.) stanowi jego przychód. Również na stronach niektórych firm doradztwa podatkowego, z zaznaczeniem jednak, że stan faktyczny jest specyficzny, pojawiły się komentarze, których konkluzja pozostała ta sama: wszystkie rabaty, skorzystanie z których jest uwarunkowane istnieniem stosunku pracy lub podobnego, stanowią przychód korzystającego.
Czy niepokój jest uzasadniony?
Naszym zdaniem nie. W uzasadnieniu wyroku WSA w Krakowie nie podzielił argumentów uzasadniających stanowisko Podatnika, że świadczenie nie spełnia wymogów wyrażonych w przywołanym wyżej wyroku Trybunału. Uznał, że świadczenie ma wartość wymierną (wiadomo jest, ile płaci za czesne osoba nieuprawniona do skorzystania ze zniżki), pracownik odnosi korzyść (nie ponosi opłat, które poniósłby wysyłając do szkoły dzieci nie będąc uprawnionym do rabatu), a także świadczenie jest dobrowolne (,,naciski” na wysyłanie dzieci do nauki w szkole Podatnika nie były sformalizowane w żaden sposób, a zaniechanie takiego działania nie wiązało się z konsekwencjami).
Sąd w uzasadnieniu skupił się na relacji oferowanego przez Podatnika świadczenia do tezy przywołanego, trafnie w ocenie Sądu, wyroku Trybunału. Próżno jednak szukać w nim jakiegokolwiek odniesienia do przychodowego charakteru świadczeń dostępnym wyłącznie pracownikom i osobom działającym w podobnym charakterze.
Problematyczne rabaty
W odniesieniu do rabatów oferowanych pracownikom obowiązuje ugruntowana linia orzecznicza: wyłącznie rabaty udzielone pracownikom na warunkach korzystniejszych niż dostępne dla ogółu konsumentów stanowią nieodpłatne świadczenie, o którym mowa w art. 12 ust. 1 Ustawy PIT i skorzystanie z nich skutkuje obowiązkiem rozpoznania przychodu i pobrania zaliczki na PIT lub wystawienia PIT-8C (np. Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 30 października 2014 r. sygn. akt II FSK 2451/12).
Sądy trafnie uznają, że w sytuacji gdy taki sam, a nawet korzystniejszy niż te oferowane pracownikom rabat może uzyskać osoba niebędąca pracownikiem, logiczne byłoby opodatkowanie również takiej osoby. Sytuacja taka byłaby absurdalna. Przeciwne stanowisko, tj. że pracownicy osiągają przychód, a inne osoby nie, prowadziłoby natomiast do nieuzasadnionej dyskryminacji pracowników.
Fiskusowi zdarza się pojęcie przychodu interpretować zbyt szeroko i uznawać za przychód pracownika rabaty, które tego przychodu nie stanowią. Pozostaje mieć nadzieję, że linia orzecznicza przekona organy, że to podejście błędne.
Do tego czasu podatnikom pozostaje przygotowywać warunki rabatów dla pracowników z dużą starannością, tak, aby ograniczać zakwestionowanie rozliczeń przez organy podatkowe i nie doprowadzić do zaległości w zaliczkach na PIT.
