Korekta dochodów podatnika w związku z zakwestionowaniem rozliczeń w zakresie cen transferowych w podmiocie powiązanym (część 2)

Artykuł 25 MK OEDC zawiera tzw. procedurę wzajemnego porozumiewania się, która jest niezależna od procedur przewidywanych prawem krajowym. Procedura ta jest o tyle ważna dla podatników, że może być wszczynana niezależnie od postępowań wynikających z prawa krajowego. Na wstępie jednak zapoznajmy się z brzmieniem art. 25 MK OECD:

1. Jeżeli osoba uzna, że działania jednego lub obu umawiających się państw powodują lub spowodują jej opodatkowanie, które jest niezgodne z postanowieniami niniejszej konwencji, wówczas może ona, niezależnie od środków odwoławczych przewidzianych w prawie wewnętrznym tych państw, przedstawić swoją sprawę właściwemu organowi tego państwa, w którym ma ona miejsce zamieszkania lub siedzibę lub (jeżeli w danej sprawie mają zastosowanie postanowienia artykułu 24 ustęp 1) właściwemu organowi tego umawiającego się państwa, którego jest obywatelem. Sprawa winna być przedłożona w ciągu trzech lat, licząc od dnia pierwszego urzędowego zawiadomienia o działaniu powodującym opodatkowanie niezgodne z postanowieniami niniejszej konwencji.

2. Właściwy organ, jeżeli uzna zarzut za uzasadniony i jeżeli nie może spowodować zadowalającego rozwiązania, podejmie starania, aby przypadek ten uregulować w drodze porozumienia polubownego z właściwym organem drugiego umawiającego się państwa, tak aby zapobiec opodatkowaniu niezgodnemu z niniejszą konwencją. Osiągnięte w ten sposób porozumienie zostanie wprowadzone w życie bez względu na terminy przewidziane przez ustawodawstwo wewnętrzne umawiających się państw.

3. Właściwe organy umawiających się państw będą wspólnie czynić starania, aby w drodze porozumienia polubownego usuwać trudności lub wątpliwości, które mogą powstać przy interpretacji lub stosowaniu umowy. Mogą one również wspólnie uzgodnić, w jaki sposób można zapobiec podwójnemu opodatkowaniu w przypadkach, które nie są uregulowane w niniejszej konwencji.

4. Właściwe organy umawiających się państw mogą komunikować się bezpośrednio, jak również poprzez wspólną komisję składającą się z nich samych lub ich przedstawicieli, w celu osiągnięcia porozumienia w sprawach objętych postanowieniami poprzednich ustępów.

5. Jeżeli

a) na mocy ustępu 1 osoba przedłożyła sprawę właściwemu organowi jednego umawiającego się państwa w oparciu o fakt, że działania jednego lub obu umawiających się państw spowodowały dla tej osoby opodatkowanie niezgodne z postanowieniami niniejszej konwencji, oraz że

b) właściwe organy nie mogą osiągnąć porozumienia rozstrzygającego w tej sprawie zgodnie z ustępem 2 w ciągu dwóch lat, licząc od dnia przedstawienia sprawy właściwemu organowi drugiego umawiającego się państwa,

to wszelkie nierozstrzygnięte kwestie powstałe w wyniku tej sprawy będą przedłożone do arbitrażu, jeżeli dana osoba tego zażąda. Jednakże te kwestie nierozstrzygnięte nie powinny być przedłożone do arbitrażu, jeżeli decyzja w tych kwestiach została już wydana przez sąd lub trybunał administracyjny jednego z umawiających się państw. Jeżeli osoba, której sprawa dotyczy bezpośrednio, nie zakwestionuje porozumienia polubownego, na mocy którego jest stosowane orzeczenie arbitrażowe, to dane orzeczenie wiąże oba umawiające się państwa i musi być stosowane bez względu na terminy przewidziane przez prawo wewnętrzne tych państw. Właściwe organy wewnętrzne umawiających się państw uregulują w drodze porozumienia polubownego z zastosowaniem niniejszego ustępu.

Proszę zwrócić uwagę, że art. 25 zawiera kilka procedur:

• Procedurę wzajemnego porozumiewania się na poziomie krajowym (ust. 1) oraz międzynarodowym (ust. 2),
• Procedurę polubownego usuwania wątpliwości interpretacyjnych lub związanych ze stosowaniem umowy (ust. 3),
• Procedurę arbitrażową (ust. 5).

W świetle art. 25 ust. 1 MK OECD procedura wzajemnego porozumiewania się może być wszczęta w przypadku spełnienia łącznie następujących elementów:

• działanie lub zaniechanie administracji podatkowej (lub administracji podatkowych w dwóch krajach, stronach umowy) spowodowało lub może spowodować opodatkowanie niezgodne z postanowieniami umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania,
• podatnik przestawi sprawę właściwemu organowi umawiającego się Państwa w ciągu 3 lat od dnia otrzymania pierwszego urzędowego zawiadomienia o powstaniu podwójnego opodatkowania,
• w ocenie podatnika dochodzi do naruszenia przepisów umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania.

Zgodnie z Wytycznymi OECD procedura wzajemnego porozumiewania się jest procedurą szczególną, która pozostaje poza prawem wewnętrznym. Postępowanie jest wszczynane najczęściej w przypadku:

• ekonomicznego podwójnego opodatkowania wynikającego z korekty cen transferowych,
• zakwestionowania przypisania do zakładu kosztów ogólnych zarządu i administracyjnych poniesionych przez podmiot macierzysty,
• opodatkowaniem odsetek lub należności licencyjnych u źródła w przypadku istnienia powiązań między płatnikiem i beneficjentem,
• niezastosowania umowy lub błędnego zastosowania w przypadku braku informacji na temat rezydencji podatkowej osoby lub istnienia zakładu w danym państwie.

Umownie uznaje się, że procedura dzieli się na dwa etapy:

• Etap postępowania krajowego – po przedstawieniu sprawy przez podatnika administracja podatkowa bada, czy sprawa jest zasadna. Wniosek o wszczęcie procedury może być już złożony w momencie, kiedy prawdopodobne jest że nastąpi opodatkowanie niezgodne z umową o unikaniu podwójnego opodatkowania. Przykładowo w toku postępowania podatkowego, można taką procedurę rozpocząć jeszcze przed doręczeniem decyzji określającej wysokość zobowiązania podatkowego. Zgodnie z informacją na stronach OECD (http://www.oecd.org/ctp/dispute/polanddisputeresolutioncountryprofile.htm) w Polsce organem właściwym do przedstawienia sprawy jest Departament Podatków Dochodowych w Ministerstwie Finansów. Procedura ta jest bardzo rzadko inicjowana przez podatników. W 2012 roku trwało 28 postępowań w tym 5 zainicjowanych w trakcie 2012 roku (dla porównania w 2012 roku w Niemczech roku rozpoczęto 277 postępowań, 181 we Francji, 151 w Belgii, 83 w Holandii). Jest to również procedura długotrwała – twa około 23 miesięcy
• Etap postępowania międzynarodowego – w przypadku jeżeli administracja podatkowa nie może samodzielnie doprowadzić do rozwiązania problemu, zwraca się do odpowiedniej administracji podatkowej drugiego umawiającego się państwa  z odpowiednim wnioskiem. Administracje podatkowe są zobligowane do załatwienia sprawy w sposób polubowny, w drodze negocjacji.

Należy oczekiwać, że polscy podatnicy będą z korzystali coraz częściej z procedury wzajemnego porozumiewania się jako skutecznego narzędzia eliminowania podwójnego opodatkowania. W kolejnym odcinku cyklu będziemy kontynuowali omawianie regulacji art. 25 MK OECD – przedstawimy tzw. postępowanie arbitrażowe, którego celem jest zwiększenie skuteczności procedury wzajemnego porozumiewania się w sprawach co do których administracje podatkowe nie potrafią wypracować wspólnego stanowiska.

Autor: Hanna Czogalla