Od lat istotnym problemem, z którym borykają się podatnicy dokonujący transakcji z podmiotami powiązanymi, jest kwestia precyzyjnego określenia, dla których transakcji realizowanych z podmiotami powiązanymi występuje obowiązek dokumentacyjny, a które z tych transakcji są od tego obowiązku wolne. Problematycznym przy tym okazuje się ustalenie wartości transakcji, którą należy odnieść do limitów kwotowych przewidzianych przez ustawę o podatku dochodowym od osób prawnych (dalej jako: Ustawa CIT).
Problem z ustaleniem obowiązku dokumentacyjnego nie jest problemem nowym ponieważ dotyczył on również starych przepisów obowiązujących dla rozliczeń realizowanych do 31.12.2016 r. (Ustawa CIT, Dz. U z 2014 r., poz. 851). Pomimo, iż przepisy obowiązujące dla rozliczeń zrealizowanych do 31.12.2016 r. wskazywały odgórnie na przesłanki, jakie muszą zostać spełnione, aby móc mówić o obowiązku dokumentacyjnym (tj. wartość transakcji musi przekroczyć odpowiednio 100.000 EUR, 50.000 EUR lub 30.000 EUR), tak praktycznym problemem dla podatników dokonujących transakcji z podmiotami powiązanymi jest to, jaką wartość należy odnieść do limitów przewidzianych w Ustawie CIT.
Obowiązek dokumentacyjny – dwa możliwe podejścia
Dotychczasowa linia orzecznicza nie okazała się dla podatników pomocna z uwagi na fakt, że przewiduje dwa możliwe podejścia do określania obowiązku dokumentacyjnego:
- podejście wskazujące, że do limitów kwotowych należy odnosić wartości poszczególnych transakcji realizowanych z podmiotami powiązanymi, przy rozróżnieniu rodzaju dokonywanych transakcji (np. Wyrok NSA z 10 maja 2012 r., sygn. akt II FSK 1893/10; Wyrok NSA z 15 stycznia 2013 r. sygn. akt II FSK 1052/11),
- podejście wskazujące na wskazujące na obowiązek sumowania wszelkich transakcji realizowanych z podmiotami powiązanymi (np. Interpretacja indywidualna z 6 sierpnia 2014 r., sygn. akt IPPB5/423-446/14-2/AS; Interpretacja indywidualna z 5 listopada 2015 r., sygn. akt IBPB-1-2/4510-477/15/MW).
Sprawdź Ceny transferowe Grant Thornton
Wobec powyższego, to na podatnikach ciążyła ostateczna decyzja co do stosowanego podejścia oraz ewentualne ryzyko odmiennego podejścia do kwestii określania obowiązku dokumentacyjnego przez organy podatkowe.
Problem związany z określaniem obowiązku dokumentacyjnego w świetle przepisów obowiązujących do 31.12.2016 r. został szerzej opisany w ramach wydanego wcześniej artykułu .
Nowelizacja przepisów z zakresu cen transferowych, która weszła w życie z dniem 1 stycznia 2017 r. (Dz. U. z 2016 r. nr 0 poz. 1888) zdawała się rozwiewać dotychczasowe wątpliwości ułatwiając podatnikom czynności związane z określaniem obowiązku dokumentacyjnego. Należy bowiem wskazać, że w odróżnieniu od dotychczasowych regulacji prawnych, nowe przepisy jednoznacznie wskazują, że „za transakcje lub inne zdarzenia mające istotny wpływ na wysokość dochodu (straty) podatnika (…) uznaje się transakcje lub inne zdarzenia jednego rodzaju, których łączna wartość przekracza w roku podatkowym (…)”. Interpretacja znowelizowanych przepisów pozwalała wnioskować, że celem określenia obowiązku dokumentacyjnego należy przyrównać wartość transakcji jednego rodzaju do limitów kwotowych zdeterminowanych poziomem przychodów podatnika.
Mimo wejścia w życie nowelizacji ustawy CIT problem związany ze sposobem określania obowiązku dokumentacyjnego nie został rozwiązany i w dalszym ciągu sprawia problemy zarówno podatnikom, jak i doradcom podatkowym.
Wskazówką w zakresie interpretacji znowelizowanych przepisów Ustawy CIT i sposobu określania obowiązku dokumentacyjnego okazać się może interpretacja indywidualna wydana przez Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach w dniu 15 lipca 2016 r. (sygn. akt IBPB-1-2/4510-430/16/JW) poparta wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie w dnia 23 lutego 2017 r. (I SA/Kr 1290/16), w ramach której Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach wskazuje, że w zakresie określania obowiązku dokumentacyjnego w świetle przepisów obowiązujących od 1 stycznia 2017 r. za wartość transakcji, którą należy przyrównać do limitów kwotowych, należy przyjąć zsumowaną wartość wszystkich transakcji realizowanych z podmiotem powiązanym.
Wydanie interpretacji dot. określania obowiązku dokumentacyjnego
W przytoczonej interpretacji podatnik zwrócił się z prośbą o wydanie interpretacji indywidualnej dla stanu faktycznego przyszłego, dotyczącego przepisów prawa podatkowego z obszaru cen transferowych obowiązujących dla rozliczeń realizowanych od 1 stycznia 2017 r. W ramach złożonego wniosku podatnik wskazywał, że w jego przekonaniu obowiązek dokumentacyjny należy określać poprzez odniesienie do limitów kwotowych wartości poszczególnych transakcji realizowanych z podmiotami powiązanymi, przy uwzględnieniu rodzajów tychże transakcji. Tym samym za niezasadne uznał sumowanie wszystkich transakcji realizowanych z danym podmiotem powiązanym.
Z uwagi na fakt, że pojedyncze rodzaje transakcji wskazane przez podatnika (m.in. zakup wyposażenia biura, świadczenie usług dzierżawy nieruchomości, zakup usług księgowych, zakup licencji na znak towarowy) nie przekraczają wartościowo limitu 50.000 EUR podatnik uznał, że w świetle znowelizowanych przepisów nie ma on obowiązku sporządzenia dokumentacji podatkowych dla wymienionych transakcji realizowanych z podmiotem powiązanym. W wydanej w dniu 15 lipca 2016 r. interpretacji indywidualnej Minister Finansów wskazał jednak, że stanowisko podatnika jest nieprawidłowe i w świetle przepisów prawa podatkowego jest on zobowiązany do sporządzenia dokumentacji podatkowych dla transakcji realizowanych z podmiotem powiązanym, o których mowa w złożonym wniosku.
Swoje stanowisko Minister Finansów umotywował faktem, iż znowelizowane przepisy z zakresu cen transferowych wskazują, że obowiązkowi dokumentacyjnemu podlegają z osobna:
(1) transakcje realizowane z podmiotami powiązanymi mające istotny wpływ na dochód (stratę) podatnika oraz
(2) inne zdarzenia mające istotny wpływ na dochód (stratę) podatnika przy czy, jedynie w zakresie innych zdarzeń mających istotny wpływ na dochód (stratę) podatnika ustawodawca wskazuje, że muszą być one jednego rodzaju, na co wskazuje literalne brzmienie art. 9a ust. 1 pkt 1d „za transakcje lub inne zdarzenia mające istotny wpływ na wysokość dochodu (straty) podatnika (…) uznaje się transakcje lub inne zdarzenia jednego rodzaju (…)”.
Mając na uwadze powyższe Minister Finansów uznał, że skoro kategoria „transakcji realizowanych z podmiotem powiązanym” nie musi być jednego rodzaju, to nie ma przesłanek, ażeby uznać, że transakcje wskazane przez podatnika we wniosku powinny być rozpatrywane jako transakcje różnego rodzaju i nie podlegać zsumowaniu. Stanowisko Ministra Finansów w ramach wydanej interpretacji indywidualnej podtrzymał Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie w wyroku z dnia 23 lutego 2017 r., w ramach którego oddalił skargę złożoną przez podatnika w zakresie wydanej na jego rzecz interpretacji indywidualnej.
Mając na uwadze wyrok wydany przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie można wnioskować, że linia interpretacyjna zaprezentowana przez Ministra Finansów w wydanej interpretacji indywidualnej z dnia 15 lipca 2016 r. (poparta wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego), odnosząca się do sposobu interpretowania przepisów prawa podatkowego dotyczącego tematyki cen transferowych od 1 stycznia 2017 r., może być stosowana przez organy podatkowe w trakcie prowadzanych kontroli. Oznacza to tym samym dodatkowe obciążenie podatników realizujących transakcje z podmiotami powiązanymi obowiązkiem sporządzania dokumentacji podatkowych również dla transakcji nieistotnych, których wartości opiewają na minimalne nawet kwoty. Zatwierdzenie i podtrzymywanie przedstawionej linii interpretacyjnej tym bardziej odbije się na małych podmiotach, które zrealizowały w roku poprzedzającym przychody, bądź koszty na poziomie 2 mln EUR, które w trakcie roku realizują istotną ilość transakcji wewnątrzgrupowych.
Niekorzystnie dla podatników klarująca się linia orzecznicza prowadzi do dużych obciążeń administracyjnych, w efekcie których podatnicy zobligowani będą również do opracowywania dokumentacji podatkowych dla mało wartościowych transakcji (np. kilkuset złotowych), co wymagać będzie wysokich nakładów czasu pracy, a często również nakładów finansowych. Jednocześnie takie podejście nie znajduje sensu ekonomicznego opracowywania dokumentacji podatkowych dla nisko kwotowych transakcji wewnątrzgrupowych.
AUTOR: Aleksandra Markiewicz, Konsultant, Zespół Cen Transferowych
