Od 1 marca 2017 r. surowe kary za wyłudzanie VAT

Nowe przepisy w Kodeksie karnym

Uchwalone zmiany są przejawem zapowiadanego uszczelniania sytemu podatkowego. Zgodnie z uzasadnieniem do projektu ustawy, mają zniechęcać do podejmowania działań zmierzających do wyłudzenia VAT, w szczególności przez zorganizowane grupy przestępcze, powodujących w budżecie państwa wielomiliardowe straty.

Nowelizacja ustanawia w Kodeksie karnym nowe kategorie przestępstw:

• wystawianie fikcyjnych faktur VAT
• podrabianie i przerabianie faktur celu użycia jako autentycznych.

Za te przestępstwa będzie grozić kara pozbawienia wolności od 6 miesięcy do 8 lat. Jeśli fikcyjne lub podrobione faktury będą opiewać na kwotę co najmniej 5 milionów złotych albo jeśli sprawca z popełnienia przestępstwa uczynił sobie stałe źródło dochodu, będzie podlegać karze od 5 do 15 lat pozbawienia wolności. Natomiast jeśli kwota, na jaką opiewać będą fałszywe faktury, wyniesie 10 milionów i więcej, sprawca podlegać będzie karze pozbawienia wolności od 5 do 15 lat lub w najcięższych przypadkach, karze 25 lat pozbawienia wolności. Obok kary pozbawienia wolności możliwe będzie nałożenie na sprawcę kary grzywny.

Surowe kary za wyłudzanie VAT

Ustawodawca uznał, że wprowadzenie kary 25 lat pozbawienia wolności za przestępstwa związane z VAT, zrównanej z najsurowszymi karami w systemie prawa polskiego za najpoważniejsze przestępstwa jak na przykład zabójstwo, jest uzasadnione ze względu na skalę uszczupleń w budżecie państwa, zagrażającej jego stabilności. Zgodnie z raportem Najwyższej Izby Kontroli, na który powołują się projektodawcy nowelizacji, skala wyłudzeń rośnie. W 2015 r,. organy kontroli skarbowej wykryły fikcyjne faktury aż na kwotę 81,9 miliardów złotych (w 2014 r. – 33,7 mld zł, 2013 r. – 19,7 mld zł).

W uzasadnieniu do projektu ustawy podkreślono, że dotychczasowe rozwiązania uregulowane w Kodeksie karnym skarbowym niewystarczająco odstraszają sprawców wyłudzeń. Kodeks karny skarbowy przewiduje karanie za czyny związane z wystawianiem faktur lub rachunków w sposób wadliwy lub nierzetelny. Co do zasady, zgodnie z Kodeksem karnym skarbowym kara pozbawienia wolności trwa najkrócej 5 dni, a najdłużej – 5 lat. Nawet jednak kara nadzwyczajnie obostrzona nie może przekroczyć 10 lat kary pozbawienia wolności. Zdaniem rządzących to zdecydowanie zbyt łagodne rozwiązanie. W nowelizacji ustawodawca postanowił skoncentrować się na karaniu przestępstw przeciwko wiarygodności faktur w celu unicestwienia najważniejszego instrumentu służącego wyłudzeniom podatku VAT.

Sprawcy muszą działać umyślnie

Co istotne, aby móc zastosować wobec sprawcy nowe przepisy, przestępstwa muszą być dokonane umyślnie. Sprawca musi mieć świadomość, że podrabia lub przerabia fakturę. Jak przekonują twórcy projektu ustawy, osoby, które przypadkowo popełnią błąd przy wystawieniu faktury nie będą podlegały odpowiedzialności, nawet jeśli będzie on wynikiem niedbalstwa czy lekkomyślności. Ponadto karze nie będzie podlegać osoba, która wykorzystała inną interpretacje przepisu, albo osoba nieświadomie uczestnicząca w tzw. karuzeli VAT.

Nowelizacja przewiduje ponadto możliwość złagodzenia kary. Zastosowanie złagodzenia będzie możliwe po wyrażeniu przez sprawcę tzw. czynnego żalu lub zwróceniu istotnej części bezprawnie osiągniętej korzyści majątkowej. Z instytucją czynnego żalu ustawodawca wiąże przede wszystkim nadzieje na rozbicie „solidarności” grup przestępczych działających w celu dokonywania wyłudzeń.

Równolegle do zmian Kodeksu karnego, nowelizacji ulegną również ustawy o Policji, CBA, organach kontroli skarbowej oraz Straży Granicznej i Żandarmerii Wojskowej Zmiany te mają na celu zapewnienie służbom możliwości zarządzenia przeprowadzania czynności operacyjnych, jak również utrwalania treści rozmów telefonicznych.

Zgodnie z zamierzeniami, nowe regulacje mają pozytywnie wpływać na rynek, ponieważ przestępstwa związane z wyłudzeniami VAT zaburzają konkurencję, a także oddziałują na konkurencyjność gospodarki i przedsiębiorczość.

Nowe kary za przestępstwa związane z wyłudzeniem VAT już na etapie ich projektowania budziły spore kontrowersje. Szokuje przede wszystkim wysokość najsurowszej kary za fałszowanie lub podrabianie faktur – 25 lat pozbawienia wolności. Trudno nie zgodzić się z potrzebą walki z oszustami, niemniej jednak dopiero za jakiś czas będzie można ocenić czy nowe przepisy odniosły zamierzony skutek.

AUTOR: Milena May-Kałużna