Trwają prace nad rządowym projektem rewolucyjnej nowelizacji kodeksu spółek handlowych. Zmiany mają polegać w szczególności na zniesieniu minimalnego kapitału zakładowego i uczynieniu owej instytucji fakultatywną, wprowadzeniu konstrukcji udziałów bez wartości nominalnej, wprowadzeniu obowiązku tworzenia przez spółki z ograniczoną odpowiedzialnością kapitału zapasowego na pokrycie przyszłych strat oraz ograniczeniu wypłat na rzecz wspólników poprzez wprowadzenie obowiązku wykonania tzw. „testu wypłacalności”. Zgodnie z zamierzeniami projektodawców zmiany mają wejść w życie z dniem 1 stycznia 2016 r.
Cel nowelizacji
W świetle uzasadnienia do projektu omawianej nowelizacji cele rewolucyjnych zmian sprowadzają się do ułatwienia prowadzenia działalności gospodarczej w formie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, poprzez reformę struktury majątkowej tej spółki, przy jednoczesnym zapewnieniu ochrony jej wierzycieli, a także do zwiększenia atrakcyjności polskiej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością.
Fakultatywność kapitału zakładowego
Projektodawcy, inspirując się rozwiązaniami właściwymi dla anglosaskiego prawa spółek handlowych, proponują uczynienie kapitału zakładowego spółki z ograniczoną odpowiedzialnością instytucją nieobowiązkową, co stanowi znaczące poszerzenie autonomii woli wspólników.
Udziały beznominałowe i kapitał udziałowy
Rewolucyjna nowelizacja kodeksu spółek handlowych obejmuje również wprowadzenie możliwości ustanawiania udziałów beznominałowych, stanowiących udziały w spółce, a nie w jej kapitale zakładowym. Wkłady na pokrycie udziałów beznominałowych będą zasilać kapitał udziałowy – nową pozycję bilansową kapitału własnego w spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością – odzwierciedlającą wkłady wniesione przez wspólników w zamian za obejmowane udziały beznominałowe. Cechą odróżniającą kapitał udziałowy od kapitału zakładowego, w zamyśle projektodawców, będzie możliwość swobodnego dysponowania środkami odpowiadającymi kapitałowi udziałowemu (w szczególności wypłaty na rzecz wspólników w ramach dywidendy), pod warunkiem przeprowadzenia testu wypłacalności, o którym mowa poniżej.
Rozwiązanie proponowane przez rząd dopuszcza koegzystencję w tej samej spółce zarówno udziałów nominałowych, jaki i beznominałowych, przy czym charakter udziału nie będzie wpływał na zakres związanych z nim praw i obowiązków.
Test wypłacalności
Ukierunkowany na ochronę wierzycieli test wypłacalności polegać ma na zobowiązaniu zarządu do każdorazowego badania, czy w związku z planowaną wypłatą środków na rzecz wspólników w ciągu roku spółka nie utraci zdolności do wykonywania wymagalnych zobowiązań. W ramach przedmiotowego obowiązku zarząd zobowiązany będzie podjąć uchwałę, potwierdzającą możliwość wypłaty, a następnie złożyć ją w sądzie rejestrowym.
Obowiązek utworzenia kapitału zapasowego
Innym instrumentem wzmacniającym prewencyjną ochronę wierzycieli będzie ustanowienie obowiązku tworzenia przez spółki z ograniczoną odpowiedzialnością kapitału zapasowego na pokrycie ewentualnych przyszłych strat na wzór analogicznego rozwiązania odnoszącego się do spółki akcyjnej. Minimalna wysokość obowiązkowego kapitału zapasowego uzależniona będzie od sumy zobowiązań, stanowiąc 5% owej kwoty, lecz nie mniej niż 50.000 zł.
Wątpliwości Krajowej Rady Sądownictwa
Projekt rewolucyjnych zmian w kodeksie spółek handlowych krytycznie ocenia Krajowa Rada Sądownictwa, która w swej opinii z 15 marca 2015 r. wskazuje, iż wątpliwości wywołuje zakres ochrony wierzycieli w kontekście uregulowania kwot przeznaczonych do podziału pomiędzy wspólników, brak odmiennego oznaczenia spółek z ograniczoną odpowiedzialnością nieposiadających kapitału zakładowego, jak i możliwość współistnienia w jednym podmiocie udziałów nominałowych i beznominałowych.
Rządowa propozycja rewolucyjnych zmian w kodeksie spółek handlowych, ma szansę uczynić spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością bardziej przyjazną przedsiębiorcom formą prawną. Istotne, by cenę owej przyjazności nie musieli zapłacić wierzyciele.
Źródło: Projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks spółek handlowych oraz niektórych innych ustaw
