Wstrzymanie zwrotu VAT ograniczone w czasie

Co do zasady zwrot VAT następuje w terminie 60 dni od dnia złożenia deklaracji VAT. Jeżeli zasadność zwrotu wymaga dodatkowego zweryfikowania, na co wskazuje art. 87 ust. 2 Ustawy VAT, organ podatkowy może przedłużyć ten termin do czasu zakończenia weryfikacji rozliczenia podatnika dokonywanego w ramach czynności sprawdzających, kontroli podatkowej lub postępowania podatkowego na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej lub postępowania kontrolnego na podstawie przepisów o kontroli skarbowej. Jeżeli przeprowadzone przez organ czynności wykażą zasadność zwrotu, urząd skarbowy wypłaca należną kwotę wraz z odsetkami w wysokości odpowiadającej opłacie prolongacyjnej stosowanej w przypadku odroczenia płatności podatku lub jego rozłożenia na raty.

Przedłużenie terminu zwrotu podatku musi wiązać się z konkretną procedurą postępowania weryfikacyjnego

Z treści tegoż przepisu wynika więc uprawnienie organu podatkowego do zbadania zasadności zwrotu podatku, przy czym może to nastąpić jedynie w zakreślonych ramach, czyli w ramach:

• czynności sprawdzających,
• kontroli podatkowej,
• postępowania podatkowego lub
• postępowania kontrolnego.

Skoro weryfikacja w ramach wskazanych postępowań ma być „dokonywana”, oznacza to, że postanowienie o przedłużeniu terminu zwrotu może być wydane odpowiednio w toku czynności sprawdzających, kontroli podatkowej, postępowania podatkowego, bądź w toku postępowania kontrolnego. A skoro odbywa się w ramach danej procedury, to przedłużenie następuje nie do czasu zakończenia weryfikacji w ogóle, lecz do czasu zakończenia weryfikacji w ramach danego postępowania.

Każde z tych postępowań jest odrębnie regulowane, zatem wybór danej procedury wiąże się z podstawą prawną postanowienia o przedłużeniu zwrotu, a dla podatnika z trybem zaskarżenia takiego postanowienia, zmiana postępowania, w ramach którego następuje weryfikacja zwrotu wymaga wydania nowego postanowienia o przedłużeniu zwrotu.

Czas weryfikacji i doręczenia

Jeżeli organ podatkowy wszczął kontrolę podatkową w związku z zadeklarowaną przez podatnika kwotą podatku VAT do zwrotu i w ramach tej kontroli wydał postanowienie o przedłużeniu terminu zwrotu, to z dniem doręczenia protokołu kontroli kończy się termin dokonania zwrotu. Nie zakończenie procesu weryfikacji zasadności zwrotu w ramach kontroli i wydanie postanowienia o przedłużeniu terminu zwrotu, także w momencie wszczęcia postępowania podatkowego, powoduje, że organ podatkowy działa po upływie terminu zwrotu. Wydanie postanowienia po upływie terminu do dokonania zwrotu, czyni takie postanowienie bezskutecznym – nie można przedłużyć terminu, który już upłynął. W efekcie organ podatkowy zobowiązany jest do dokonania zwrotu, a im później tego dokona, tym o wyższą kwotę odsetek zwiększy się kwota do zwrotu.

Przedłużanie terminu zwrotu podatku VAT przez organy podatkowe nie należy do rzadkości, a z uwagi na wielokrotność wydawanych postanowień w odniesieniu do jednego zwrotu, czy też wątpliwości związane ze wskazaniem przyczyn przedłużenia, instytucja ta staje się przedmiotem rozważań sądów administracyjnych. Jednym z ostatnich orzeczeń w takiej sprawie jest wyrok WSA we Wrocławiu (sygn. akt I SA/Wr 1770/15), w którym skład orzekający skrytykował brzmienie art. 87 ust. 2 Ustawy VAT, uznając go za „swoistą pułapkę” i to zarówno dla podatników, jak i organów podatkowych. „w istocie to organy podatkowe decydują o procedurze w jakiej dokonują weryfikacji zasadności zwrotu VAT i muszą mieć na względzie wyjątkowość tej instytucji, termin zwrotu VAT, jak też gwarancyjny charakter postanowienia w przedmiocie przedłużenia terminu zwrotu VAT.”

Aby organ podatkowy mógł skutecznie przedłużyć termin zwrotu musi to uczynić przed upływem terminu dokonania zwrotu, a więc przed upływem 60 dni od dnia złożenia rozliczenia (zasada dotyczy także zwrotów dokonywanych w terminie 25 dni lub 180 dni).