1 września 2016 r. weszła w życie kolejna w tym roku zmiana Kodeksu pracy. Znowelizowano między innymi art. 29 § 2, dotyczący obowiązków pracodawcy w zakresie pisemnego potwierdzenia pracownikowi warunków zatrudnienia.
Potwierdzenie warunków przed dopuszczeniem do pracy
Kodeks pracy nakazuje zawarcie umowy o pracę między pracownikiem a pracodawcą w formie pisemnej, jednak ustawa nie przewiduje sankcji za niedochowanie tej formy. W związku z tym umowa o pracę zawarta w formie ustnej lub w sposób dorozumiany jest ważna. Jeżeli umowa o pracę nie została zawarta w formie pisemnej, pracodawca ma jednak obowiązek pisemnego potwierdzenia pracownikowi ustaleń co do stron umowy, jej rodzaju oraz warunków.
Do tej pory pracodawca musiał to zrobić najpóźniej w dniu rozpoczęcia pracy przez pracownika. Od 1 września 2016 r. pracodawca, jeżeli nie zawarł z pracownikiem umowy o pracę w formie pisemnej, ma obowiązek potwierdzić mu ustalenia na piśmie przed dopuszczeniem do pracy.
Niewielka z pozoru różnica brzmienia przepisu ma zapobiegać nielegalnemu zatrudnieniu oraz częstym nadużyciom, jakich dopuszczali się pracodawcy. Zgodnie z dotychczasową regulacją, pracodawca mógł dokonać pisemnego potwierdzenia warunków pracy w dniu rozpoczęcia pracy przez pracownika, co mogło nastąpić do końca tego dnia. Sytuacja taka paraliżowała kontrolę legalności zatrudnienia przeprowadzaną przez Państwową Inspekcję Pracy, ponieważ na pytanie dlaczego pracownik nie posiada umowy o pracę w formie pisemnej, bądź pisemnego potwierdzenia warunków umowy, pracodawcy tłumaczyli, że jest to pierwszy dzień pracy pracownika, co praktycznie uniemożliwiało PIP nałożenie sankcji na pracodawcę. Takie nieprawidłowości w 2015 r. Państwowa Inspekcja Pracy stwierdziła u 34% kontrolowanych podmiotów. Pośpieszne zawieranie umów o pracę na piśmie w dniu kontroli w sytuacji, gdy pracownik od dłuższego czasu świadczył pracę na rzecz pracodawcy doczekało się określenia mianem tzw. „syndromu pierwszej dniówki”.
Państwowa Inspekcja Pacy od lat zabiegała o zmianę art. 29 § 2 Kodeksu pracy. Forma pisemna w zakresie zawierania umów o pracę ma na celu przede wszystkim ochronę pracownika przed nieuczciwością pracodawcy i stanowi dla pracownika dowód zawarcia umowy, a także podstawę dochodzenia roszczeń względem pracodawcy.
Konsekwencje niedopełnienia obowiązków
Warto wspomnieć także o sankcjach, jakie grożą pracodawcom w razie niedopełnienia obowiązków przewidzianych w art. 29 § 2 Kodeksu pracy. Równocześnie z nowelizacją tego przepisu, zmieniony został także art. 281 pkt 2 Kodeksu pracy. Przepis ten w obecnym brzmieniu za niepotwierdzenie na piśmie zawartej z pracownikiem umowy o pracę przed dopuszczeniem go do pracy przewiduje dla pracodawcy lub osoby działającej w jego imieniu karę grzywny w wysokości od 1 000 zł do 30 000 zł. Obecna regulacja nie budzi wątpliwości. Z pewnością nakładanie kar na pracodawców za brak pisemnego potwierdzenia umowy, od 1 września 2016 r. będzie dla Państwowej Inspekcji Pracy znacznie ułatwione.
Rok 2016 przyniósł wiele zmian w prawie pracy. Najświeższa nowelizacja Kodeksu pracy, która weszła w życie 1 września 2016 roku, nie jest zmianą rewolucyjną dla pracodawców, którzy skrupulatnie wypełniają obowiązki, związane z zatrudnianiem pracowników. Warto jednak dokonać audytu umów dotychczas zawartych z pracownikami, aby w przypadku kontroli Państwowej Inspekcji Pracy nie narazić się na sankcje.
AUTOR: Milena May-Kałużna
