Klauzula przeciwko unikaniu opodatkowania weszła w życie

Organy podatkowe stosując Klauzulę będą miały prawo kwestionować skutki podatkowe czynności dokonanych przede wszystkim w celu osiągnięcia korzyści podatkowej, sprzecznej w danych okolicznościach z przedmiotem i celem przepisu ustawy podatkowej, jeżeli sposób działania podatnika był sztuczny.

Ocena działań podatnika

Jeżeli organ podatkowy uzna, że podatnik w sposób sztuczny osiągnął określony cel gospodarczy będzie mógł ustalić skutki podatkowe podjętych działań odnosząc je do takiego stanu rzeczy jaki mógłby zaistnieć gdyby dokonano czynności odpowiedniej. Organ podatkowy może dokonać zatem rekwalifikacji czynności podjętych przez podatnika i na jej podstawie ustalić „właściwe” skutki podatkowe.

Ocena, czy sposób działania był sztuczny będzie dokonywana przy uwzględnieniu m.in następujących przesłanek:

1. nieuzasadnione dzielenie operacji,
2. angażowanie podmiotów pośredniczących pomimo braku uzasadnienia ekonomicznego lub gospodarczego,
3. uzyskanie stanu identycznego lub zbliżonego do stanu istniejącego przed dokonaniem czynności,
4. występowanie elementów wzajemnie się znoszących lub kompensujących,
5. występowanie ryzyka ekonomicznego lub gospodarczego przewyższającego spodziewane korzyści inne niż podatkowe w takim stopniu, że należy uznać, że działający rozsądnie podmiot nie wybrałby tego sposobu działania

Jeżeli organ podatkowy uzna, że osiągnięcie korzyści podatkowej było jedynym celem dokonania czynności, wówczas określi skutki podatkowe na podstawie takiego stanu rzeczy, jaki zaistniałby gdyby czynności nie dokonano (a więc pominie skutki podatkowe takich czynności).

Zgodnie z przepisami przejściowymi, organy podatkowe mogą stosować Klauzulę wobec działań podjętych przed jej wejściem w życie, przy czym mogą one weryfikować wyłącznie skutki podatkowe takich działań, które wystąpią po 15 lipca 2016 roku.

Postępowania podatkowe dotyczące unikania opodatkowania przy zastosowaniu nowych przepisów będą prowadzone przez Ministerstwo Finansów. W toku postępowania Minister Finansów może zasięgać opinii Rady do Spraw Przeciwdziałania Unikaniu Opodatkowania, która nie jest dla Ministra Finansów wiążąca.

Opinia zabezpieczająca

Wątpliwości dotyczące stosowania Klauzuli podatnicy będą mogli rozstrzygać zwracając się do Ministra Finansów o wydanie opinii zabezpieczającej. Wniosek o wydanie opinii zabezpieczającej podlega opłacie w wysokości 20 tys. zł. We wniosku podatnik powinien wskazać w szczególności precyzyjny opis działań (zarówno planowanych, rozpoczętych jak i dokonanych), ich cele oraz ekonomiczne uzasadnienie, a także skutki podatkowe, w tym korzyści podatkowe będące ich rezultatem.

Wniosek o wydanie opinii zabezpieczającej powinien być wydany nie później niż w terminie 6 miesięcy.

W związku z wejściem w życie Klauzuli podatnicy powinni z dużą uwagą analizować swoje działania oraz ocenić ryzyko zastosowania Klauzuli wobec działań podjętych w przeszłości, jeżeli ich skutki podatkowe mają nadal wpływ na rozliczenia podatkowe.

Generalny charakter Klauzuli powoduje, że sposób jej stosowania przez Ministra Finansów będzie możliwy do oceny za kilka lat. Okres ten będzie zatem czasem podwyższonej niepewności.