Mały podatnik w 2024 roku
Jeżeli przychody podatnika ze sprzedaży brutto czyli z uwzględnieniem kwoty należnego podatku od towarów i usług za rok 2023, nie przekroczyły kwoty 9 218 000 (tj. 2 000 000 EUR w przeliczeniu wg kursu NBP euro z pierwszego dnia roboczego października, tj. 2 października w roku 2023, czyli 4,6091 zł/euro w zaokrągleniu do 1000 zł), to podatnik jest uznawany za małego podatnika dla celów podatku dochodowego.
Z uwagi na wahania kursów walutowych, wspomniany limit podlegał dość dużym wahaniom w ciągu ostatnich kilku lat:
| Dzień | Kurs euro | Kwota |
|---|---|---|
| 02.10.2023 | 4,6091 | 9 218 000 |
| 03.10.2022 | 4,8272 | 9 654 000 |
| 01.10.2021 | 4,5941 | 9 188 000 |
Kiedy mały podatnik skorzysta z 9% stawki CIT?
W modelu klasycznego opodatkowania CIT podatek wynosi 9% podstawy opodatkowania od przychodów (dochodów) innych niż z zysków kapitałowych – w przypadku podatników, u których przychody osiągnięte w roku podatkowym nie przekroczyły, wyrażonej w złotych, kwoty o równowartości 2 mln EUR przeliczonej według średniego kursu euro ogłaszanego przez NBP na pierwszy dzień roboczy roku podatkowego, w zaokrągleniu do 1000 zł.
Nie należy zapominać, iż omawianą preferencyjną stawkę mogą stosować tylko i wyłącznie podatnicy, którzy posiadają status małego podatnika (art. 19 ust. 1d Ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych) lub nowi podatnicy w pierwszym roku rozpoczęcia działalności (art. 19 ust. 1e Ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych), z pewnymi zastrzeżeniami.
Warto pamiętać, iż w niektórych sytuacjach stosowanie niższej stawki 9%-owej CIT ulega czasowemu zawieszeniu. Mianowicie, zgodnie z art. 19 ust. 1a pkt 1 Ustawy CIT, podatnik, który został utworzony w wyniku przekształcenia, połączenia lub podziału podatników, nie może stosować niższej stawki podatkowej w dwóch latach podatkowych bezpośrednio następujących po tych zdarzeniach. Omawiane przepisy stosuje się również co do przekształcenia przedsiębiorcy lub spółki jawnej w spółkę z o.o, ale nie dotyczą już sytuacji przekształcenia spółki w inną spółkę. Biorąc pod uwagę aktualną definicję spółki z art. 4a pkt 21 Ustawy CIT, omawiane ograniczenie nie powinno odnosić się zatem do przekształcenia spółki komandytowej w spółkę z o.o.
Dodatkowo należy zauważyć, że podatnik musi badać na bieżąco czy przychody osiągane w 2023 roku nie przekroczą limitu przychodów. W tym przypadku jest on limitem netto, a nie brutto i oblicza się go jako iloczyn 2 mln EUR i średniego kursu EUR NBP z pierwszego dnia roboczego stycznia 2023 r.
Przykładowo, za 2024 limit ten wynosi 8 687 000zł (2 000 000 EUR przemnożone przez kurs euro z 2 stycznia 2024 r. – 4,3434 i zaokrąglone do 1000 zł) – o ile rok podatkowy podatnika pokrywa się z rokiem kalendarzowym.
| Dzień | Kurs euro | Kwota |
|---|---|---|
| 02.01.2024 | 4,3434 | 8 687 000 |
| 02.01.2023 | 4,6784 | 9 357 000 |
| 03.01.2022 | 4,5889 | 9 178 000 |
Do omawianego limitu zaliczane są nadto wszelkie przychody netto, a zatem również takie, które zaliczają się do źródła przychodów CIT – zyski kapitałowe. Niemniej 9% stawka CIT jest możliwa do zastosowania tylko i wyłącznie do podstawy opodatkowania od przychodów (dochodów) innych niż z zysków kapitałowych (dla tych w dalszym ciągu obowiązującą stawką jest 19%).
Należy również pamiętać, iż posiadanie statusu małego podatnika od 2024 r. wiąże się z kolejnym udogodnieniem – podatnicy tacy bowiem nie muszą się martwić wprowadzonym od tego roku podatkiem minimalnym CIT. Są bowiem z niego podmiotowo zwolnieni.
Podsumowując, stawkę preferencyjną w wysokości 9% mogą stosować:
- Podatnicy, którzy w roku bieżącym osiągają przychody netto ze sprzedaży nie wyższe niż 2 000 000 mln EUR w przeliczeniu na kurs z pierwszego dnia roboczego stycznia danego roku
- Podatnicy, którzy w 2024 roku osiągną przychody brutto nie wyższe niż 2 mln EUR w przeliczeniu wg kursu NBP ogłoszony 2 stycznia 2024 r.
Kiedy mały podatnik skorzysta z 10% stawki CIT?
Spółki, które postanowiły rozpocząć korzystanie z ryczałtu od dochodów spółek i które posiadają status małego podatnika, obliczonego wg limitów wskazanych wcześniej, mogą korzystać ze stawki CIT 10% w roku 2023. Co ciekawe, wyłączenie podmiotów powstałych z przekształcenia – tak jak ma to miejsce w modelu klasycznym – nie obowiązuje na gruncie estońskiego CIT, a więc, o ile spełniają oni podstawowe kryteria dochodowe do uznania ich za małego podatnika, mogą stosować stawkę obniżoną. W praktyce będzie to miało przełożenie na opodatkowanie ryczałtem w wysokości 10% dla opodatkowania ukrytych zysków, wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą oraz wypłatą zysków z okresu ryczałtowego (dywidend lub zaliczek na poczet dywidendy).
Warto również zwrócić uwagę, iż rozpoczęcie korzystania z ryczałtu często poprzedzone są przekształceniem formy prawnej. Taki proces w ryczałcie zasadniczo nie stanowi przeszkody do stosowania stawki preferencyjnej. Dodatkowo wejście w ryczałt estoński w trakcie trwającego roku podatkowe wiąże się z jego skróceniem, a limitu 2 EUR nie ulega proporcjonalnemu zmniejszeniu, gdy rok trwa krócej niż 12 miesięcy.
Warto pamiętać, iż w trakcie roku podatkowego korzystania z ryczałtu, w celu stosowania stawki 10%, nie trzeba badać wysokości przychodów osiąganych w trakcie roku podatkowego, co ma miejsce w modelu klasycznego opodatkowania CIT i stosowania stawki 9%.
Możemy się zatem spodziewać w tym i kolejnych latach zwiększonego zainteresowania zmianą modelu opodatkowania pod koniec roku, gdyż spółki mogą dzięki temu zachować prawo do niższej stawki opodatkowania. Podatnik, który 1 listopada zdecyduje się na przejście na ryczałt, obniżoną stawkę CIT może stosować:
- W okresie 1 stycznia do 30 października, gdy spełnia kryteria wskazane powyżej (czyli limit przychodów brutto za poprzedni rok obrotowy i limit przychodów netto w bieżącym okresie) oraz
- W okresie 1 listopada do 31 grudnia gdy w poprzednich 10 miesiącach jego przychody brutto nie przekroczyły limitu 2 mln EUR).
Mały podatnik w VAT
Ustawy SLIM VAT 3 zwiększyła limitu obrotu dla małego podatnika na gruncie VAT z kwoty 1,2 mln EUR do kwoty 2 mln EUR. Zmiana ta funkcjonuje już od początku 2023 r.
Nadto, spółki korzystające z ryczałtu estońskiego, mogą składać deklaracje kwartalne dla celów VAT i płacić podatek raz na kwartał, jeżeli ich wartość sprzedaży (wraz z kwotą podatku) nie przekroczyła w poprzednim roku podatkowym wyrażonej w złotych kwoty odpowiadającej równowartości 4 000 000 euro, przy czym przeliczenia kwoty wyrażonej w euro dokonuje się według średniego kursu euro ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski na pierwszy dzień roboczy października poprzedniego roku podatkowego, w zaokrągleniu do 1000 zł. W praktyce podatnicy ryczałtowi (na gruncie CIT), których obrót brutto nie przekroczył w 2023 roku kwoty 18 436 000 zł, mogą od 1 stycznia 2024 r. rozliczać się kwartalnie z podatku VAT.
| Dzień | Kurs euro | Kwota |
|---|---|---|
| 02.10.2023 | 4,6091 | 18 436 000 |
| 03.10.2022 | 4,8272 | 19 309 000 |
Czy limit małego podatnika powinien zostać zmieniony?
Przyglądając się kursom euro z pierwszego dnia roboczego października 2023 r. i stycznia 2024 r. nie trudno zauważyć, iż są one o wiele niższe niż dotychczas. Spowodować to może, iż wielu przedsiębiorców zacznie się zastanawiać nad opłacalnością dalszego prowadzenia działalności, z uwagi na zmianę stawki CIT z 9% na 19% (bądź z 10% na 20% – w przypadku tych, którzy korzystają z ryczałtu estońskiego), przy jednoczesnej utracie wielu zwolnień i korzyści wynikających ze statusu małego podatnika.
Oprócz samych wahań kursowych pod uwagę wziąć należy również rosnącą inflację, która siłą rzeczy powoduje, iż o wiele łatwiej utracić status małego podatnika.
Już same tylko te dwie kategorie powinny dać ustawodawcy impuls do zastanowienia się nad zwiększeniem limitu małego podatnika, bowiem zachowanie aktualnej kwoty w obliczu tak negatywnych zmian gospodarczych ocenić należy jako niekorzystne, jeżeli nie niesprawiedliwe.
Regulacje odnośnie małego podatnika, jak co roku, wymagają uwagi w odniesieniu do stosowania właściwych limitów przychodów, celem zastosowania obniżonych stawek CIT dla małych podatników. Podatnicy planujący przejście na CIT estoński, mogą osiągnąć przy okazji dodatkowe korzyści, jak możliwość stosowania w niektórych sytuacjach stawek obniżonych w pierwszym roku ryczałtowym, bądź płatności i deklarowania podatku VAT kwartalnie.
WSPÓŁAUTOR: Krzysztof Selwesiuk, Asystent w Zespole Kancelarii Prawnej Grant Thornton
Czytaj więcej: Jak rozpocząć korzystanie z ryczałtu estońskiego (CIT) w trakcie roku?
![Składki ZUS od wszystkich umów zlecenia od 2025 r.? [WYLICZENIA]](https://grantthornton.pl/wp-content/uploads/2024/01/view-through-the-glass-two-stockbrokers-in-formal-2023-11-27-04-53-37-utc.jpg)
