Trzecie ostrzeżenie MF przed agresywną optymalizacją podatkową – faktyczny zarząd spółki a miejsce opodatkowania dochodów

Przenoszenie miejsca siedziby za granicę

Ministerstwo Finansów po raz trzeci opublikowało na swojej stronie internetowej komunikat z ostrzeżeniem przed stosowaniem agresywnej optymalizacji podatkowej. Obecnie mowa o rejestracji spółek (głównie kapitałowych) za granicą dla skorzystania z preferencyjnego opodatkowania dochodów, podczas gdy faktyczny zarząd spółki znajduje się w Polsce. Jak wyjaśnia MF, dotyczy to w szczególności sytuacji, w której polscy podatnicy (osoby fizyczne lub prawne), prowadzący działalność gospodarczą i osiągający dochody w Polsce, w celu osiągnięcia oszczędności podatkowych przenoszą działalność do innego kraju. W tym celu rejestrowane są spółki na terytorium kraju obcego, które nie prowadzą tam rzeczywistych operacji gospodarczych („conduit company”, „letterbox company”), w których polski podatnik nabywa udziały i poprzez które ma być kontynuowana jego działalność w Polsce, przy czym dochody mają w założeniu podlegać opodatkowaniu wyłącznie na terytorium tego kraju obcego. W strukturach używane są zarówno spółki z siedzibą w rajach podatkowych, jak też podmioty z terytorium UE (np. Czechy, Luksemburg, Wielka Brytania, Słowacja, Cypr, Malta, Holandia, Szwecja) oraz innych krajów europejskich np. Szwajcarii.

MF wskazuje również na inne formy podobnej optymalizacji, polegające przykładowo na rejestracji spółki za granicą w celu nabywania luksusowych samochodów, które następnie (będąc zarejestrowane za granicą) są udostępniane do użytku wyłącznie na terytorium Polski, przez osoby fizyczne mające rezydencję podatkową w Polsce, będące wspólnikami wspomnianych spółek.

Ostrzeżenie ma dotyczyć również innych form optymalizacji wykorzystujących formalną rejestrację spółki w innym kraju po to, by skorzystać z preferencyjnych form opodatkowania dochodów z działalności lub wybranych transakcji w innych krajach, w sytuacji gdy faktyczny zarząd spółki znajduje się w Polsce.

Przesłanki ustalania miejsca faktycznego zarządu

MF w komunikacie przypomniało, że nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu (a więc opodatkowaniu od całości dochodów) w Polsce podlegają podatnicy, którzy mają miejsce siedziby lub zarząd na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (art. 3 ust. 1 Ustawy CIT) – wystarczy zatem spełnienie tylko jednego z warunków dot. siedziby lub faktycznego zarządu, aby opodatkowanie całości dochodów podatnika następowało w Polsce. Dodatkowo podkreślono, że wskazany powyżej warunek posiadania zarządu należy odczytywać w nie tylko w znaczeniu formalnym (tj. siedziby organu zarządzającego), ale także w znaczeniu sprawowania na terytorium Polski zespołu czynności, które funkcjonalnie składają się na całokształt procesu zarządzania jego działalnością i majątkiem. Zatem dla oceny, gdzie spółka posiada zarząd istotne jest miejsce, z którego dokonywane są faktyczne czynności zarządcze, np. zlecanie zadań i wydawanie poleceń pracownikom spółki oraz gdzie odbywa się składanie zamówień jej zleceniobiorcom, gdzie znajdują się pracownicy i zleceniobiorcy. MF zauważa, że zarządzanie może odbywać się „na odległość”, tj. za pomocą środków komunikacji elektronicznej, także w podróży, niemniej wówczas za istotne dla oceny miejsca zarządu uznaje się to, gdzie decyzje biznesowe zostały faktycznie przygotowane przez fachowy personel i gdzie zostały zebrane i przetworzone dane lub dokonane analizy do podjęcia tych decyzji.

W komunikacie MF wskazano listę przesłanek, których spełnienie może świadczyć o faktycznym zarządzie spółki w Polsce, tj. między innymi: sprawowanie funkcji członka zarządu przez osobę pełniącą tę funkcję w sposób usługowy, dla wielu klientów, niezwiązane z konkretną branżą, niemniej zwykle będącą rezydentem kraju siedziby spółki zagranicznej, sprawowanie funkcji członka zarządu przez osoby, które są jednocześnie członkami zarządu w polskich spółkach, stałe przebywanie członków zarządu spółki w Polsce, brak przypisania konkretnych zadań i funkcji do poszczególnych członków zarządu spółki zagranicznej.

MF zastrzegło, że przedmiotem badania organów podatkowych mogą być także przeszłe rozliczenia podatkowe spółek zagranicznych mających faktyczny zarząd w Polsce, w tym z okresu sprzed wejścia klauzuli o unikaniu opodatkowania, a więc przed 15 lipca 2016 r.

Kolejne ostrzeżenie, to trzeci komunikat wskazujący na konkretne działania podatników prowadzące do zmniejszenia obciążeń w podatku dochodowym, które mogą znaleźć się w kręgu szczególnego zainteresowania organów podatkowych. Wcześniejsze ostrzeżenia MF przed optymalizacją podatkową dotyczyły struktur z wykorzystaniem obligacji nabywanych w ramach grupy podmiotów powiązanych, w których uczestniczą fundusze inwestycyjne zamknięte (FIZ) oraz transakcji na majątku przedsiębiorstwa z wykorzystaniem wartości firmy.

AUTOR: Katarzyna Schmidt, Senior Konsultant, Doradztwo podatkowe