Zapraszamy do zapoznania się z najważniejszymi wydarzeniami podatkowymi.
Interpretacja ogólna Ministra Finansów w sprawie podatku bankowego z 3 marca 2016 roku nr PK1.8201.1.2016
www.mf.gov.pl
„Zgodnie z art. 4 pkt 9 ustawy podatnikami podatku są instytucje pożyczkowe w rozumieniu art. 5 pkt 2a ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim (Dz. U. z 2014 r. poz. 1497, z późn. zm.). Na tle tego przepisu pojawiły się wątpliwości, czy podatnikami w rozumieniu ustawy są pracodawcy niebędący instytucjami pożyczkowymi, którzy udzielają pożyczek swoim pracownikom ze środków obrotowych lub środków z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych. W związku z tym należy przede wszystkim wskazać, że intencją ustawodawcy nie było objęcie opodatkowaniem przedsiębiorstw udzielających pożyczek własnym pracownikom, a podatnikami w tym przypadku są przedsiębiorstwa/instytucje pożyczkowe działające na polskim rynku.
W przedmiotowym zakresie zasadne jest odwołanie się do ww. ustawy o kredycie konsumenckim, w której szczegółowo określono formę i zasady funkcjonowania instytucji pożyczkowych. Podkreślić należy sformułowany ww. ustawie wymóg zachowania odpowiedniej formy prawnej (sp. z o. o., spółka akcyjna – art. 59a ust. 1) i złożenie oświadczenia, że podmiot zamierza prowadzić działalność gospodarczą w zakresie udzielania kredytów konsumenckich jako instytucja pożyczkowa. Ponadto, zgodnie z art. 4 ust. 1 pkt 5 ww. ustawy o kredycie konsumenckim, ustawy nie stosuje się m.in. do umów o kredyt udzielany wyłącznie pracownikom zatrudnionym u danego pracodawcy w ramach działalności dodatkowej, w której pracownik nie jest zobowiązany do zapłaty oprocentowania lub jest zobowiązany do zapłaty rzeczywistej rocznej stopy oprocentowania niższej od powszechnie stosowanych na rynku. Stanowi to więc uzupełnienie zapisu art. 5 pkt 2a ustawy o kredycie konsumenckim. Tym samym z kręgu podatników wyłączono przedsiębiorstwa udzielające pożyczek pracownikom np. w ramach przepisów o Zakładowym Funduszu Świadczeń Socjalnych.
Jednocześnie, istniejące w ustawie o kredycie konsumenckim odwołanie do definicji kredytodawcy w rozumieniu ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks Cywilny (Dz. U. z 2014 r. poz. 121, z późn. zm.) precyzuje, że za kredytodawcę uważa się przedsiębiorcę, który w zakresie swojej działalności gospodarczej lub zawodowej, udziela lub daje przyrzeczenie udzielenia konsumentowi kredytu. Podatnik udzielający pożyczki własnym pracownikom nie spełnia więc powyższych wymogów, dlatego nie może zostać uznany za instytucję pożyczkową, która będzie podlegała podatkowi od niektórych instytucji finansowych.”
Zapowiedź nowego limitu w płatnościach gotówkowych
www.mf.gov.pl
W dniu 8 marca 2016 r. Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.
Projekt zakłada zmianę wartości transakcji, która uprawnia przedsiębiorców do dokonywania płatności bez użycia rachunku płatniczego. Zostanie ona obniżona do 15 tys. zł, z obecnych 15 tys. euro.
Oznacza to, że płatności między przedsiębiorcami powyżej 15 tys. zł – bez względu na ich liczbę w ramach jednej transakcji – będą musiały być dokonywane za pośrednictwem rachunku płatniczego. Transakcję poniżej tej kwoty będzie można rozliczyć w gotówce. Towarzyszące tej zmianie rozwiązania podatkowe wyłączają z kosztów uzyskania przychodów płatności dokonywane z naruszeniem powyższego limitu. Nowe przepisy mają obowiązywać od 1 stycznia 2017 r.
Państwowe spółki są również objęte obowiązkiem w zakresie cen transferowych
orzeczenia.nsa.gov.pl
Wyrok NSA z 8 marca 2016 r., sygn. akt II FSK 4000/13
Dla transakcji z udziałem Skarbu Państwa też trzeba sporządzać dokumentację dotyczącą podmiotów powiązanych – orzekł NSA. Sprawa dotyczyła spółki Skarbu Państwa działającej w ramach grupy kapitałowej. Zawierała ona różnego rodzaju transakcje: otrzymywała aporty od Skarbu Państwa, nabywała udziały i akcje. Utrzymywała przy tym całościowy lub, w niektórych przypadkach, większościowy pakiet akcji lub udziałów w spółkach współtworzących grupę.
Sądziła, że dla żadnej z tych transakcji nie ma obowiązku sporządzania dokumentacji cen transferowych, bo transakcją jest nabycie lub sprzedaż towarów lub usług, a nie aport udziałów/akcji, wymiana udziałów/akcji, o której mowa w art. 12 ust. 4d ustawy o CIT, ani nabycie udziałów i akcji.
Ponadto spółka uważała, że generalnie transakcje ze Skarbem Państwa nie podlegają obowiązkowi dokumentacyjnemu, ponieważ państwo jest i tak beneficjentem CIT, a więc operacje z nim są zwolnione z podatku na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 1 ustawy o CIT, a tym samym i od wszelkich obowiązków z tym związanych. Spółka wskazywała też, że część transakcji jest neutralna podatkowo dla niej samej (np. wymiana udziałów czy otrzymanie od Skarbu Państwa aportu w zamian za udziały).
Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie nie zgodził się ze spółką. Stwierdził, że żaden przepis nie wyłącza transakcji z udziałem Skarbu Państwa z obowiązku sporządzania dokumentacji cen transferowych.
WSA w Warszawie zgodził się ze spółką. Uznał m.in., że skoro transakcje nie generują u spółki przychodu ani kosztu, to nie ma też obowiązku dokumentacyjnego. Wyrok ten uchylił jednak NSA. Sędzia Maciej Jaśniewicz wyjaśnił, że wszystkie transakcje, które mają charakter umów czy transferu pieniędzy, muszą być uznane za transakcje w rozumieniu art. 9a ustawy o CIT. NSA nie zgodził się z WSA, że obowiązkiem dokumentacyjnym są objęte tylko te transakcje, które skutkują powstaniem zobowiązania podatkowego. Z przepisów bowiem taki warunek nie wynika.
Nie można też przyjąć – stwierdził sędzia Jaśniewicz – że wyłączone z dokumentacji są transakcje, których stroną jest Skarb Państwa. Ustawa o CIT wskazuje, że regulacjami o cenach transferowych są objęte wszystkie osoby prawne. Skarb Państwa jako podatnik CIT korzysta ze zwolnienia na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 6 ustawy o CIT, ale nie jest wyłączony spod działania tej ustawy. – Zwolnienie i wyłączenie z obowiązku podatkowego to różnica – podkreślił sędzia Jaśniewicz. Zwrócił też uwagę, że Skarb Państwa nie występuje w tych transakcjach jako wierzyciel podatkowy, czyli fiskus, ale jako uczestnik gry rynkowej. Działa więc nie w sferze imperium, ale dominium.
Ugoda z miastem może być korzystna
orzeczenia.nsa.gov.pl
Wyrok NSA z 10 marca 2016 r., sygn. akt II FSK 3532/13
Dobrowolna opłata wniesiona na rzecz gminy w zamian za przedłużenie terminów realizacji inwestycji na użytkowanym gruncie może być kosztem podatkowym – orzekł NSA. Sprawa dotyczyła spółki, która nabyła prawo użytkowania wieczystego gruntu ze znajdującymi się na nim budynkami. Wraz z prawem do działki firma przejęła po poprzednim użytkowniku obowiązki wynikające z umowy o użytkowanie wieczyste. Chodziło o zagospodarowanie działki, a ściślej rozpoczęcie budowy do 31 stycznia 2007 r. i jej zakończenie do 31 grudnia 2008 r.
Spółka nie była w stanie sprostać tym terminom, lecz nie miała na to wpływu. Wystąpiła więc do urzędu miasta o ich zmianę. Miasto jednak odmówiło, ponieważ już wcześniej wielokrotnie je przedłużało poprzedniemu użytkownikowi wieczystemu. Gdy więc spółka nie dotrzymała terminu rozpoczęcia budowy, miasto wszczęło postępowanie w sprawie ustalenia dodatkowej opłaty rocznej, na podstawie ustawy o gospodarce nieruchomościami.
W tych okolicznościach spółka podjęła negocjacje z urzędem. Doszło do ugody, w której miasto przedłużyło termin rozpoczęcia i zakończenia budowy. Miasto umorzyło też postępowanie. W zamian za to spółka zobowiązała się do wniesienia na rzecz gminy dobrowolnej wpłaty w wysokości 10 proc. bieżącej wartości nieruchomości. Nie była to jednak kara wymierzona na podstawie ustawy o gospodarce nieruchomościami.
Spór z fiskusem toczył się o to, czy taka dobrowolna opłata jest kosztem podatkowy. Spółka sądziła, że jest to wydatek na zachowanie źródła przychodów. Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie był jednak innego zdania. Potwierdził, że dobrowolna opłata nie jest darowizną ani opłatą dodatkową przewidzianą w ustawie o gospodarce nieruchomościami, nie stanowi też kary umownej ani odszkodowania. Skoro jednak nie było ryzyka, że miasto rozwiąże ze spółką umowę o użytkowanie wieczyste, to nie można uznać, że uiszczona dobrowolna opłata służyła zachowaniu źródła przychodów – stwierdził.
Nie zgodził się z tym ani WSA w Warszawie, ani sąd kasacyjny. Sędzia NSA Danuta Małysz wyjaśniła, że najważniejsze w tej sprawie było to, że spółka, ponosząc wydatek (opłatę), uzyskała zmianę umowy użytkowania wieczystego, która umożliwiała jej racjonalne prowadzenie działalności na działce w określonej perspektywie czasowej.
„To przesądziło, że wydatek zabezpieczał źródło przychodów z działalności gospodarczej’ – wyjaśniła sędzia.
NSA nie zgodził się z organem, że skoro nie było ryzyka utraty prawa do nieruchomości, to nie był to wydatek w celu zabezpieczenia źródeł przychodów: „Zabezpieczeniem źródła przychodów jest zabezpieczenie warunków prowadzenia działalności gospodarczej. W tym znaczeniu wydatek, jakim było uiszczenie opłaty, był celowy” – powiedziała sędzia Małysz.
Przedłużenie terminu zwrotu VAT
orzeczenia.nsa.gov.pl
I SA/Wr 1770/15 – Wyrok WSA we Wrocławiu
Przepis art. 87 ust. 2 zdanie drugie ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn. Dz. U. z 2011r. Nr 177, poz. 1054 ze zm.) nie jest przepisem prawidłowo skonstruowanym. Odsyła bowiem do procedur uregulowanych w innych ustawach – Ordynacji podatkowej czy o kontroli skarbowej – lecz w istocie nie jest do końca skorelowany z terminami obowiązującymi w ramach tych procedur podatkowych. W sytuacji gdy postanowienie o przedłużeniu terminu zwrotu VAT obowiązuje do czasu zakończenia weryfikacji w ramach kontrli podatkowej, to terminem takiego zakończenia jest moment doręczenia protokołu kontroli podatkowej. Zatem przedłużenie terminu zwrotu VAT dokonane kolejnym postanowieniem z uwagi na wszczęte postępowanie podatkowe po upływie miesiąca od zakończenia kontroli podatkowej należy uznać za wydane po upływie terminu zwrotu VAT.
Rolą ustawodawcy jest bardzo precyzyjne konstruowanie aktów prawnych, aby ich adresat mógł zrozumieć pożądane zachowanie z samej ich treści. Mowa tutaj o obowiązku stanowienia prawa spójnego, jasnego i zrozumiałego dla obywateli (por. orzeczenie TK z dnia 26 września 1989r. sygn. akt K 3/89, OTK 1989, poz. 5, s. 84). Prawo podatkowe nie może zatem być swoistą pułapką dla podatników, a jego normy muszą być zrozumiałe – i to bez skomplikowanych zabiegów interpretacyjnych (wyrok NSA z dnia 6 czerwca 1997r. sygn. akt III SA 700/97, Monitor Podatkowy 1998 nr 3, s. 87). Wykładnia językowa jest nie tylko punktem wyjścia, ale zakreśla jej granice w ramach możliwego sensu słów zawartych w tekście prawnym (wyrok NSA z dnia 7 grudnia 2001r. sygn. akt III SA 2067/00, POP 2002, nr 3, poz. 86; uchwała składu 7 sędziów NSA z dnia z dnia 14 grudnia 1998r. sygn. akt FPS 19/98, ONSA 1999, nr 2, poz. 44). Jeżeli zatem wykładnia językowa pozwala na jednoznaczne ustalenie normy prawnej, to niedopuszczalne jest korygowanie lub poprawianie postanowień aktu prawnego poprzez dokonanie wykładni systemowej lub celowościowej (por. wyrok NSA z dnia 29 czerwca 1998r. sygn. akt I SA/Wr 1676/96, niepubl.). W razie zaś wątpliwości w zakresie wykładni prawa należy wybrać wykładnię na korzyść podatnika (in dubio pro tributario).
Należy zauważyć, że przepis art. 87 ust. 2 zdanie drugie ustawy o VAT nie jest przepisem prawidłowo skonstruowanym. Odsyła bowiem do procedur uregulowanych w innych ustawach – Ordynacji podatkowej czy o kontroli skarbowej – lecz w istocie nie jest do końca skorelowany z terminami obowiązującymi w ramach tych procedur podatkowych, czego dobitnym przykładem są okoliczności przedmiotowej sprawy.
Z przepisu tego wynika wprost, że termin do zwrotu VAT może być przedłużony jedynie do czasu zakończenia weryfikacji w ramach jednej ze wskazanych w tym przepisie procedur. Mowa tutaj o spełnieniu dwóch elementów 1/ zakończenie weryfikacji, 2/ w ramach procedury. Nie można zapominać, że przepis art. 87 ust. 2 zdanie drugie ustawy o VAT stanowi wyjątek od zasady jaką jest zwrot podatku podatnikowi czyli wprowadza w istocie ograniczenie prawa do zwrotu VAT w ściśle określonych warunkach. Wywodzenie zaś jedynie ze zwrotu „w ramach”, który ma mieć rzekomo charakter szerszy niż zwrot „w toku” (jak to czynił ww. sąd administracyjny), prawa do rozszerzenia uprawnienia organów podatkowych co do przedłużenia terminu zwrotu VAT w okresie 6 miesięcy po zakończeniu kontroli podatkowej jest nadinterpretacją art. 87 ust. 2 ustawy o VAT czynioną in dubio pro fisco.
