W jednym z pierwszych odcinków naszego cyklu prezentowaliśmy instytucję tzw. zależnego agenta. Gwoli przypomnienia, w świetle MK OECD zależnym agentem jest podmiot lub osoba, która spełnia łącznie trzy poniższe warunki:

  • działa w imieniu zagranicznego przedsiębiorcy w danym państwie,
  • posiada i zwyczajowo wykonuje pełnomocnictwo do zawierania umów,
  • pozostaje w stosunku zależności względem zagranicznego przedsiębiorcy.

Jeżeli na terytorium danego państwa działa podmiot, który jest zależnym agentem przedsiębiorstwa zagranicznego, to administracja podatkowa może uznać, że z tytułu działalności zależnego agenta (zwanego również przedstawicielem zależnym) powstaje na jej terytorium zakład przedsiębiorstwa zagranicznego, które agent zależny reprezentuje.

W tym przypadku powstanie problem, w jaki sposób skalkulować zyski osiągane przez zakład, który utworzyliśmy za pośrednictwem zależnego przedstawiciela w innym kraju. Problem ten jest istotny w szczególności jeżeli mamy do czynienia z sytuacją, kiedy w świetle przepisów OECD agent jest istotnie zależny, ale pomimo tego ustanowiliśmy jego wynagrodzenie za usługi realizowane na naszą rzecz, na poziomie rynkowym. Agent zależny i przedsiębiorstwo, które reprezentuje, to pod względem prawnym dwa odrębne podmioty. W jaki sposób zatem zagraniczne przedsiębiorstwo powinno rozpoznać swoje dochody z tytułu prowadzenia działalności poprzez zakład powstały na terytorium drugiego państwa?

MK OECD bardzo lapidarnie odnosi się do powyższego zagadnienia w punkcie 26 komentarza do artykułu 7. W dokumencie stwierdzono, iż zasady stosowane przy przypisywaniu zysków zakładowi powstałemu w związku z posiadaniem zależnego agenta, są takie same jak zasady stosowane przy przypisywaniu zysków innym rodzajom zakładów. Podkreślono, że zależny agent i przedsiębiorstwo to dwa odrębne podmioty, co oznacza, że w przypadku powstania zakładu w związku z działaniem zależnego agenta, przedsiębiorstwo winno zarejestrować się jako zakład i odrębny podatnik (odrębny niż agent) w kraju prowadzenia działalności przez zależnego agenta. MK OECD wskazuje, że pomimo tego, że przedstawiciel zależny osiąga własny dochód z tytułu działalności na terytorium danego kraju prowadzonej we własnym imieniu na rzecz zagranicznego przedsiębiorstwa, to jednak z drugiej strony zakładowi zagranicznego przedsiębiorstwa należy przypisać aktywa i ryzyka przedsiębiorstwa związane z funkcjami realizowanymi na rzecz przedsiębiorstwa przez agenta zależnego.

W zakresie metodyki kalkulacji zysków zakładu uzyskanego przez działalność zależnego agenta, MK OECD odsyła do sekcji D-5 w Raporcie o przypisaniu zysków zakładu.

Raport rozpoczyna stwierdzenie, iż w przypadkach kiedy zakład powstaje w związku z działalnością zależnego agenta, administracja podatkowa będzie miała prawo do opodatkowania dwóch podmiotów: zależnego agenta i zakładu zagranicznego przedsiębiorstwa, który powstał na jej terytorium w związku z działalnością zależnego przedstawiciela. Raport zawiera wskazówkę, że zakład i zależny agent powinni być postrzegani jak podmioty powiązane w świetle art. 9 MK OECD, w związku z tym zagadnienie, czy wynagrodzenie (np. prowizja) otrzymywane przez zależnego agenta spełnia warunki rynkowe, powinno być rozstrzygane na postawie regulacji o cenach transferowych w przedsiębiorstwach powiązanych.

Sprawdź Ceny transferowe Grant Thornton

Po ustaleniu wynagrodzenia zależnego agenta, kolejnym problemem jest ustalenie zysków do opodatkowania przez zakład zależnego przedsiębiorstwa na terytorium państwa, w którym powstał zakład. Raport posługuje się przykładem praktycznym dla ilustracji jak określać dochody.

Załóżmy że w kraju X działa agent zależny przedsiębiorstwa zagranicznego i jest to agent zajmujący się wyłącznie sprzedażą w imieniu przedsiębiorstwa towarów do niego należących. W takim układzie gospodarczym, agent nigdy nie jest właścicielem towarów, w których sprzedaży uczestniczy. W związku z tym ryzyka związane z towarem, który jest składowany na terytorium danego państwa z przeznaczeniem dla klientów pozyskiwanych przez zależnego agenta, który to zapas wymaga zaangażowania odpowiedniego kapitału (stosowne aktywa) oraz może zostać uszkodzony (ryzyko). Wynagrodzenie otrzymywane za działania realizowane przez zależnego agenta, nie przewidują wynagrodzenia za dodatkowe zasoby/ryzyka/funkcje, które są odpowiednio angażowane, ponoszone i realizowane przez przedsiębiorstwo, ponieważ nie ma takich podstaw. W związku z powyższym podstawą określenia zysku przypisanego do zakładu w związku z działalnością na terytorium kraju, powinny być te funkcje/ryzyka/aktywa, które w związku z działalnością niezależnego agenta przedsiębiorstwo realizuje/ponosi/angażuje w kraju X. Odpowiednia wycena funkcji/ryzyk/aktywów powinna być dokonana zgodnie z dwustopniową metodyką prezentowaną w poprzednim artykule.

Zagadnienie przypisania zysków zakładowi powstałemu wskutek działalności zależnego agenta jest zadaniem, które może doprowadzić do bólu głowy niejednego księgowego i doradcę. Dlatego warto jest analizować umowy z przedstawicielami i nadać współpracy taki charakter, aby agent nie mógł być uznany w świetle MK OECD za przedstawiciela zależnego. Umowę z agentem warto przedstawić do analizy doświadczonemu doradcy, ponieważ niekiedy drobne modyfikacje warunków współpracy, mogą znacząco ograniczyć ryzyko powstania zakładu, a tym samym dodatkowych problemów podatkowych w innym państwie.

W kolejnym, ostatnim odcinku naszego cyklu zaprezentujemy kwestie dotyczące określania zysku w odniesieniu do zakładu zagranicznego utworzonego za pośrednictwem placu budowy.

Autor: Hanna Czogalla

Porozmawiajmy o Twoich wyzwaniach

Świadczymy usługi w zakresie Zyski zagranicznego zakładu utworzonego za pośrednictwem działalności zależnego agenta

Skontaktujemy się z Tobą w najbliższym dniu roboczym aby porozmawiać o Twoich potrzebach i dopasować do nich naszą ofertę.

Pole zawiera niedozwolone znaki

Poproś o kontakt

Niniejsza publikacja została sporządzona z najwyższą starannością, jednak niektóre informacje zostały podane w formie skróconej. W związku z tym artykuły i komentarze zawarte w „Newsletterze” mają charakter poglądowy, a zawarte w nich informacje nie powinny zastąpić szczegółowej analizy zagadnienia. Wobec powyższego Grant Thornton nie ponosi odpowiedzialności za jakiekolwiek straty powstałe w wyniku czynności podjętych lub zaniechanych na podstawie niniejszej publikacji. Jeżeli są Państwo zainteresowani dokładniejszym omówieniem niektórych kwestii poruszonych w bieżącym numerze „Newslettera”, zachęcamy do kontaktu i nawiązania współpracy. Wszelkie uwagi i sugestie prosimy kierować na adres jacek.kowalczyk@pl.gt.com.