Kilka dni temu w Sejmie i Senacie zakończyły prace nad nowelizacją Ordynacji podatkowej, której istotą jest wprowadzenie do polskiego systemu prawa podatkowego tzw. klauzuli obejścia prawa. W najbliższych dniach należy spodziewać się podpisania ustawy przez Prezydenta oraz jej publikacji. Nowe regulacje co do zasady wejdą w życie 30 dni od dnia publikacji ustawy nowelizującej.
Istota nowych regulacji
Zgodnie z treścią Klauzuli wynikającą z uchwalonej ustawy nowelizującej „Czynność dokonana przede wszystkim w celu osiągnięcia korzyści podatkowej, sprzecznej w danych okolicznościach z przedmiotem i celem ustawy podatkowej, nie skutkuje osiągnięciem korzyści podatkowej, jeśli sposób działania był sztuczny (unikanie opodatkowania)” .
Sposób stosowania Klauzuli ma zależeć od sytuacji:
- w przypadku gdy osiągnięcie korzyści podatkowej było jedynym celem czynności, zastosowanie Klauzuli ma polegać na określeniu skutków podatkowych w odniesieniu do stanu jaki zaistniałby, gdyby czynności tej nie dokonano (a więc na pominięciu skutków podatkowych czynności podjętych wyłącznie w celu uzyskania korzyści podatkowych),
- jeżeli unikanie opodatkowania wynikało ze sztucznego sposobu działania – co zgodnie z regulacjami, które maja wejść w życie oznacza sposób działania, który nie zostałby zastosowany przez podmiot działający rozsądnie i kierujący się zgodnymi z prawem celami innymi niż osiągnięcie korzyści podatkowej sprzecznej z przedmiotem i celem ustawy podatkowej – wówczas skutki podatkowe czynności będą określone na podstawie stanu rzeczy, jaki mógłby zaistnieć, gdyby dokonano czynności odpowiedniej.
Tym samym Klauzula zakłada możliwość pominięcia skutków podatkowych działań, do których zastosowanie będzie miała Klauzula lub ich „rekwalifikację” podatkową.
| Czy Twoja firma płaci podatki poprawnie? (QUIZ) | Sprawdź! >> | ||
Rada do Spraw Unikania Opodatkowania
Nowe przepisy przewidują m.in. powołanie Rady do Spraw Unikania Opodatkowania, która ma wydawać opinie co do zasadności zastosowania w sprawie Klauzuli. Co jednak niezwykle istotne, opinie takie nie będą wiążące dla organów podatkowych.
Interpretacje indywidualne i opinie zabezpieczające
Znowelizowane przepisy Ordynacji podatkowej przewidują ponadto, że nie będą wydawane interpretacje indywidualne jeżeli w ocenie Ministra Finansów będzie istniało uzasadnione przypuszczenie, że do zdarzenia będącego przedmiotem wniosku składanego przez podatnika mogłaby mieć zastosowanie Klauzula. Jeżeli nawet taka interpretacja będzie wydana to nie będzie ona zapewniała podatnikom ochrony, która jest istotą interpretacji wydawanych podatnikom mającym wątpliwości dotyczące skutków podatkowych planowanych przez nich operacji.
Minister Finansów będzie natomiast uprawniony do wydawania, na wniosek podmiotu zainteresowanego, opinii zabezpieczającej, której przedmiotem będzie ocena, czy dana czynność podlega Klauzuli. Termin na wydanie opinii wynosi aż 6 miesięcy, natomiast opłata za taka opinię to 20 000 zł.
Wątpliwości dotyczące zgodności Klauzuli z Konstytucją
Klauzula w nieco innym kształcie w przeszłości funkcjonowała już w polskim systemie prawa podatkowego. Niespełna 12 lat temu Trybunał Konstytucyjny uznał jednak obowiązujące wówczas przepisy Ordynacji podatkowej za niezgodne z Konstytucją.
Podczas zakończonego niedawno procesu legislacyjnego ustawodawca wskazywał, iż nowe przepisy są tworzone przy uwzględnieniu zarzutów jakie były podstawą uchylenia podobnych przepisów w przeszłości. Pomimo tego, niektóre z przyjętych rozwiązań należy uznać za co najmniej kontrowersyjne. Nie jest wykluczone, iż argumenty dotyczące zbyt dużej ogólności przepisów, bardzo krótkiego vacatio legis oraz pogwałcenia ochrony praw nabytych ponownie staną się bazą sporów o zgodności Klauzuli z Konstytucją.
Wprowadzenie do polskiego systemu prawa podatkowego Klauzuli nie jest zaskoczeniem. Dyskusje i prace nad nowymi przepisami toczyły się bowiem już od dawna. Największą niewiadomą pozostaje teraz sposób w jaki organy podatkowe będą stosowały narzędzie przyznane im przez ustawodawcę.
Nie ulega przy tym wątpliwości, iż pomimo istniejących wątpliwości dotyczących konstytucyjności nowych przepisów, planując obecnie jakiekolwiek działania, które bezpośrednio lub pośrednio mogą ostatecznie skutkować ograniczeniem poziomu obciążeń, nie sposób pominąć Klauzuli włączanej ponownie do systemu polskiego prawa podatkowe po kilkunastu latach przerwy.
Niniejsza publikacja została sporządzona z najwyższą starannością, jednak niektóre informacje zostały podane w formie skróconej. W związku z tym artykuły i komentarze zawarte w „Newsletterze” mają charakter poglądowy, a zawarte w nich informacje nie powinny zastąpić szczegółowej analizy zagadnienia. Wobec powyższego Grant Thornton nie ponosi odpowiedzialności za jakiekolwiek straty powstałe w wyniku czynności podjętych lub zaniechanych na podstawie niniejszej publikacji. Jeżeli są Państwo zainteresowani dokładniejszym omówieniem niektórych kwestii poruszonych w bieżącym numerze „Newslettera”, zachęcamy do kontaktu i nawiązania współpracy. Wszelkie uwagi i sugestie prosimy kierować na adres jacek.kowalczyk@pl.gt.com.
Audyt – Podatki – Outsourcing – Konsulting
Member of Grant Thornton International Ltd
