Od 1 stycznia 2017 r. zmianie ulega zapis w ustawie o swobodzie działalności gospodarczej dotyczący dokonywania płatności w formie gotówkowej. Od przyszłego roku dokonywanie lub przyjmowanie płatności związanych z wykonywaną działalnością następować ma za pośrednictwem rachunku płatniczego w każdym przypadku, gdy jednorazowa wartość transakcji (bez względu na liczbę wynikających z niej płatności) przekracza wartość 15.000 zł.
W obecnym stanie prawnym wartość transakcji, przy której ustawa o swobodzie działalności gospodarczej wprowadza wymóg pośrednictwa rachunku płatniczego to kwota 15.000 euro. Tak więc zmiana jest znacząca – przy dzisiejszym kursie euro 4,4032 zł kwota graniczna to 66.048 zł.
Pomijając cel wprowadzenia tak znaczącej zmiany do systemu – zapobieganie negatywnym skutkom nie tylko w zakresie pewności obrotu gospodarczego, ale również dla realizacji szerokiego spektrum obowiązków podatkowych, w tym niewykazywania przez przedsiębiorców rzeczywiście osiąganych dochodów z prowadzonej działalności dla celów ich opodatkowania – ustawodawca postanowił wymóg określony w przepisach ustawy o swobodzie działalności gospodarczej powiązać ściśle ze sferą rozliczeń podatkowych.
Mianowicie, od 1 stycznia 2017 r. podatnicy (PIT i CIT) nie będą mogli zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów kosztu w tej części, w jakiej płatność została dokonana bez pośrednictwa rachunku płatniczego.
Zakaz stosować się będzie odpowiednio w przypadku:
- nabycia lub wytworzenia środków trwałych albo nabycia wartości niematerialnych i prawnych;
- dokonania płatności po zmianie formy opodatkowania na zryczałtowaną formę opodatkowania określoną w ustawie z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym, z tym, że zmniejszenie kosztów uzyskania przychodów lub zwiększenie przychodów następuje za rok podatkowy poprzedzający rok podatkowy, w którym nastąpiła zmiana formy opodatkowania (podatnicy CIT);
- dokonania płatności:
a) po likwidacji pozarolniczej działalności gospodarczej,
b) po zmianie formy opodatkowania na zryczałtowaną formę opodatkowania określoną w ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym albo w ustawie z dnia 24 sierpnia 2006 o podatku tonażowym
z tym, że zmniejszenie kosztów uzyskania przychodów lub zwiększenie przychodów następuje za rok podatkowy, w którym nastąpiła likwidacja tej działalności, albo za rok podatkowy poprzedzający rok podatkowy, w którym nastąpiła zmiana formy opodatkowania (podatnicy PIT).
Czy chodzi o transakcje wyłącznie gotówkowe?
„Płatność” nie została nigdzie zdefiniowana, wobec czego pojawia się wątpliwość, czy chodzi o transakcje wyłącznie gotówkowe, czy również inne formy realizacji wzajemnych zobowiązań, jakie mają miejsce w praktyce, np. poprzez kompensatę.
Jak wynika bowiem z uzasadnienia do projektu w odniesieniu do określenia niższej kwoty limitu płatności gotówkowych i odniesienia do skutków w PIT i CIT wskazano: „Zmniejszenie tego limitu wraz z określeniem skutków w podatkach dochodowych dla działania niezgodnego z przepisami ustawy o swobodzie działalności gospodarczej powinno sprawić, że znacząco większa część transakcji pomiędzy podmiotami gospodarczymi będzie rejestrowana na rachunkach płatniczych, co powinno pozytywnie wpłynąć nie tylko na ograniczanie szarej strefy w gospodarce, ale również pełne realizowanie obowiązków podatkowych przedsiębiorców.”
Miejmy nadzieję, że ustawodawcy chodziło jedynie o ograniczenie płatności gotówkowych i objęcie sankcją w PIT i CIT tej postaci płatności. Skoro przy wprowadzeniu zmian sugerowano się regulacjami w innych państwach w tym zakresie – „Należy zauważyć przy tym, iż proponowane działanie wpisuje się w tendencję widoczną w działaniach innych państw członkowskich Unii Europejskiej. Polega ona bowiem bądź na wprowadzaniu ograniczeń podobnych do istniejącego na gruncie ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, tj. wskazywaniu obowiązku rozliczania transakcji dokonywanych między podmiotami profesjonalnymi (przedsiębiorcami) w formie bezgotówkowej, bądź systematycznym obniżaniu progu dokonywanych transakcji gotówkowych.” – to inna forma bezgotówkowa płatności nie będzie przez organy podatkowe negowana.
Aby upewnić się, że tak właśnie należy interpretować te przepisy zachęcamy do składania wniosków o wydanie interpretacji indywidualnej.
AUTOR: Dorota Borkowska-Chojnacka, Doradca, Bieżące doradztwo podatkowe
