Wprowadzający napoje w systemie kaucyjnym
Zgodnie z danymi Ministerstwa Klimatu i Środowiska, w Polsce co roku na rynek trafia kilka miliardów butelek plastikowych, puszek aluminiowych i butelek szklanych. Tylko część z nich wraca do obiegu.
System kaucyjny ma to zmienić. Od 1 października 2025 r. konsument, kupując napój w butelce PET do 3 litrów, puszce metalowej do 1 litra lub w butelce szklanej wielokrotnego użytku do 1,5 litra, zapłaci dodatkową kaucję. Po oddaniu opakowania w dowolnym punkcie zbiórki, otrzyma tę kwotę z powrotem. Rozwiązanie wydaje się proste z punktu widzenia klienta, ale dla przedsiębiorców wprowadzających produkty w opakowaniach oznacza rewolucję organizacyjną i finansową.
Wprowadzający – czyli producenci, importerzy i podmioty dokonujące wewnątrzwspólnotowego nabycia napojów – stają się jednym z filarów systemu. To oni finansują jego funkcjonowanie i odpowiadają za rozliczenia z podmiotami reprezentującymi. W praktyce oznacza to, że system kaucyjny staje się integralną częścią modelu biznesowego każdej firmy działającej w branży napojowej.
Podmioty wprowadzające do obrotu produkty w opakowaniach powinny zwrócić szczególną uwagę na nowe obowiązki, jakie niesie dla nich system kaucyjny, w szczególności te ewidencyjne i podatkowe.
Google news
Bądź na bieżąco ze zmianami w prawie, podatkach i księgowości! Zaobserwuj nas w Wiadomościach Google
Ewidencja – pierwszy krok do sukcesu wprowadzającego
Każdy wprowadzający już od 1 października 2025 roku będzie zobowiązany prowadzić szczegółową ewidencję dotyczącą liczby i rodzaju opakowań, wartości pobranych i zwróconych kaucji oraz różnic między wprowadzonymi a zwróconymi opakowaniami. Dane te będą podstawą rozliczeń podatku VAT i prawidłowego sporządzenia JPK_V7.
W przepisach nie został uregulowany wzorzec ewidencji, jaką powinien prowadzić wprowadzający produkty w opakowaniach. Stąd też za szczególnie istotne uznać należy, wypracowanie odpowiednich procedur wewnętrznych oraz wzorców ewidencji i sposobów gromadzenia danych w taki sposób, aby umożliwiały one prawidłowe obliczenie należnego podatku VAT z tytułu niezwróconych opakowań.
Wprowadzający i reprezentujący powinni trzymać się razem
Część z informacji niezbędnych do prawidłowego ustalenia podstawy opodatkowania VAT wprowadzający napoje w opakowaniach powinien uzyskiwać od podmiotu reprezentującego, który zajmować się będzie odbiorem opakowań i odpadów opakowaniowych. Podmiot reprezentujący będzie przede wszystkim posiadał informacje na temat tego, jaka liczba opakowań została odebrana z punktów sprzedaży, recyklomatów i punktów zbiórki manualnej.
Sposób wymiany informacji pomiędzy wprowadzającym a podmiotem reprezentującym również nie został w żaden sposób uregulowany przepisami powszechnie obowiązującymi. Stąd niezwykle istotne jest, aby poprzez odpowiednie postanowienia umowne wprowadzający napoje w opakowaniach zagwarantowali sobie terminowe otrzymywanie niezbędnych informacji w dogodnej formie.
Stawka większa niż picie? – czyli jaka stawka VAT na kaucji
Stawka VAT w odniesieniu do niezwróconego opakowania zależna będzie od stawki podatku VAT stosowanej dla napoju, który znajdował się w opakowaniu na etapie wprowadzania go do obrotu. Jeżeli zatem przedsiębiorca wprowadza na rynek soki objęte 5% VAT oraz napoje gazowane ze stawką 23%, musi oddzielnie rozliczać niezwrócone opakowania według właściwej stawki.
Problemy po stronie wprowadzającego napoje w opakowaniach pojawić się mogą, gdy opakowanie nie będzie umożliwiało rozpoznania, jaki napój uprzednio się w nim znajdował, a w efekcie, jaka była prawidłowa stawka VAT dla jego sprzedaży. Choć nie wynika to z przepisów, to zgodnie z objaśnieniami, dla takich odpadów wprowadzający powinien zastosować odpowiednią proporcję. W konsekwencji, stawka 23% VAT znajdzie zastosowanie do takiej części opakowań niezidentyfikowanych, jaka odpowiada proporcji sprzedaży napojów opodatkowanych stawką 23% do pozostałej sprzedaży napojów w opakowaniach.
O ile w prostych przykładach podawanych przez Ministerstwo Finansów w objaśnieniach, sposób kalkulacji proporcji nie budzi wątpliwości, o tyle uznać należy, że rzeczywistość przedsiębiorców może napisać znacznie bardziej skomplikowane scenariusze. Systemy wprowadzających napoje powinny zostać prawidłowo dostosowane do kalkulacji proporcji, w jakiej niezidentyfikowane opakowania będą przyporządkowywane do odpowiednich stawek.
VAT od kaucji w pliku JPK_V7
Dane z ewidencji, uwzględniające prawidłowo przyporządkowaną stawkę, muszą znaleźć odzwierciedlenie w plikach JPK_V7M lub JPK_V7K. Wprowadzający będą wykazywali tam:
- podstawę opodatkowania i kwotę VAT od niezwróconych kaucji (według odpowiednich stawek),
- sumę rozliczeń w nowej pozycji dedykowanej kaucjom (P_360 / K_360).
Jak wskazano powyżej, stawka VAT dla niezwróconego opakowania zależna będzie od stawki podatku VAT stosowanej dla napoju, który znajdował się w opakowaniu na etapie wprowadzania go do obrotu. Zasada ta będzie znajdowała odzwierciedlenie w pliku JPK_V7. Przykładowo, jeżeli podatnik sprzedawać będzie napój opodatkowany stawką 23% VAT, to zwiększenie podstawy opodatkowania oraz kwoty należnego podatku VAT w przypadku, gdy część opakowań w trakcie roku nie została zwrócona, będzie następowało w pozycjach P_19 oraz P_20 struktury JPK_VAT.
Pierwsze JPK_V7M obejmujące rozliczenie kaucji za 2025 rok będą składane za luty 2026 roku, w terminie do 25 marca 2026 roku. W kolejnych latach zaś rozliczenie następować będzie w JPK_V7M za styczeń, składanym do 25 lutego. W przypadku podatników rozliczających się kwartalnie, zarówno rozliczenie kaucji za 2025 rok, jak i lata kolejne powinno nastąpić w JPK_V7K składanym za pierwszy kwartał następnego roku.
Warto jednak mieć na uwadze, że wykazanie VAT od kaucji w JPK_V7 będzie jedynie ostatnim krokiem dla właściwego rozliczenia kaucji. Jeżeli przedsiębiorca nie wdroży odpowiednich procedur już od 1 października, prawidłowe wypełnienie JPK_V7 w zakresie kaucji od niezwróconych opakowań może na początku przyszłego roku okazać się bardzo problematyczne.
Wprowadzenie ogólnopolskiego systemu kaucyjnego od 1 października 2025 roku oznacza istotne zmiany dla firm działających na rynku napojów, w tym w szczególności dla wprowadzających do obrotu napoje w opakowaniach. Dostosowanie systemów wewnętrznych, prowadzonej ewidencji oraz zawieranych umów do nowych regulacji jest szczególnie istotne z perspektywy podatkowej – umożliwi to bowiem prawidłowe rozliczenie podatku VAT i wykazanie go we właściwy sposób w JPK_V7. Wdrożenie odpowiednich procedur już teraz pozwoli uniknąć problemów w przyszłości.
Jeśli Twoja firma potrzebuje wsparcia w przygotowaniu się do nowych obowiązków – zapraszamy do kontaktu z naszym zespołem doradców podatkowych Grant Thornton. Pomożemy Ci przejść przez ten proces sprawnie i bezpiecznie.
Czytaj więcej: