Minister Rozwoju i Finansów w dniu 12 lipca 2017 roku na stronie internetowej Biuletynu Informacji Publicznej Rządowego Centrum Legislacji zamieścił obszerny projekt nowelizacji ustaw o podatkach dochodowych, którego jednym z założeń jest wprowadzenie przepisów limitujących wysokość kosztów uzyskania przychodów związanych z umowami dotyczącymi usług niematerialnych ( do których zalicza się m. in. umowy licencyjne, usługi doradcze, księgowe, badania rynku, usług prawnych itp.).
Zgodnie z treścią uzasadnienia projektu, zasadniczym celem zmiany przepisów jest uszczelnienie systemu podatku dochodowego od osób prawnych, tak aby zapewnić powiązanie wysokości płaconego przez duże przedsiębiorstwa (w szczególności przedsiębiorstwa międzynarodowe) podatku, z faktycznym miejscem uzyskiwania przez nie dochodu. Projektowana ustawa stanowić ma kolejny krok w kierunku odbudowania dochodów podatkowych z podatku CIT.
Charakterystyka nowelizowanych przepisów
Mając powyższe na uwadze, zaproponowano wprowadzenie do ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (dodawany art. 15e) regulacji ograniczającej – do wysokości 5% EBITDA – wysokość możliwych do zaliczenia w roku podatkowym kosztów uzyskania przychodów wynikających z:
- usług doradczych, księgowych, badania rynku, usług prawnych, usług reklamowych, zarządzania i kontroli, przetwarzania danych, usług rekrutacji pracowników i pozyskiwania personelu, gwarancji i poręczeń oraz świadczeń o podobnym charakterze;
- wszelkiego rodzaju opłat i należności za korzystanie lub prawo do korzystania z praw lub wartości niematerialnych i prawnych, o których mowa w art. 16b ust. 1 pkt 4-7 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (autorskie prawa majątkowe, licencje, prawa własności przemysłowej, know-how).
W praktyce oznaczać to będzie możliwość zaliczenia powyższych wydatków do kosztów uzyskania przychodów w wysokości nieprzekraczającej 5% kwoty zsumowanych poniżej składników:
- dochodu uwzględnionego w podstawie opodatkowania,
- wysokości odpisów amortyzacyjnych zaliczonych w danym roku podatkowym do kosztów uzyskania przychodów oraz
- różnicy między przychodami i kosztami finansowania zewnętrznego.
Nieodliczone w roku podatkowym wyżej wymienione koszty nie będą mogły zostać rozliczone w latach następnych!
Co istotne, celem zachowania proporcjonalności regulacji, wyłącza się stosowanie ograniczenia odnoszącego się do procentowej wysokości zysku EBITDA w przypadku gdy łączna kwota takich kosztów nie przekroczy 1.200.000 zł rocznie (zmniejszanej albo zwiększanej proporcjonalnie do długości roku podatkowego podatnika). Ponadto omawiane ograniczenie nie znajdzie zastosowania w przypadku tych kategorii kosztów, które mają charakter kosztów bezpośrednio wpływających na koszt wytworzenia danego towaru lub usługi.
Sprawdź Outsourcing finansowo-księgowy Grant Thornton
Skutki prawne nowelizacji ustawy według prawodawcy
Zdaniem resortu finansów przedmiotem większości działań związanych z tzw. agresywną optymalizacją podatkową są przede wszystkim transakcje związane z prawami i wartościami o charakterze niematerialnym (np. znaki towarowe). Jednym ze stosowanych przez podatników mechanizmów optymalizacji mających za przedmiot prawa uznawane za wartości niematerialne i prawne jest przenoszenie takich praw do podmiotów powiązanych, a następnie korzystanie z tych praw na podstawie licencji bądź ich ponowne nabycie po nowej (podwyższonej) wartości podatkowej. Uznając generalnie, iż wyłącznym bądź głównym celem tego rodzaju operacji jest uzyskanie korzyści podatkowej w postaci generowania kosztów uzyskania przychodów, które w przypadku braku takiego działania nie wystąpiłyby, w projekcie przewiduje się wprowadzenie do ustawy o CIT regulacji ograniczającej wysokość takich kosztów. Ich brak powiązania z realnie istniejącą substancją, a także zindywidualizowany charakter powoduje, iż są one idealnym narzędziem do kreowania „tarczy podatkowej” (sztucznego, nieuzasadnionego ekonomicznie, generowania kosztów uzyskania przychodów). Z jednej bowiem strony ich przenoszenie do innych podmiotów ma aspekt czysto formalny, z drugiej istnieją obiektywne trudności z ustaleniem rynkowej wartości takiego prawa.
Ponadto, w związku z orzecznictwem sądów administracyjnych dotyczącym niezarejestrowanych znaków towarowych proponuje się doprecyzowanie, iż pod pojęciem nabycia, o którym mowa w przepisie art. 16b ust. 1 ustawy o CIT rozumie się wyłącznie nabycie wtórne (od innego podmiotu), a nie nabycie pierwotne. Akceptacja przez orzecznictwo rozciągnięcia stosowania tej regulacji do nabycia pierwotnego doprowadziła do sytuacji, w której podatnicy zaliczają do wartości niematerialnych i prawnych i amortyzują od ich wartości początkowej równej wartości rynkowej, znaki towarowe „powstałe” w wyniku decyzji o objęciu takiego znaku prawem ochronnym.
Nowe przepisy z perspektywy podmiotu prowadzącego działalność gospodarczą
W ocenie wielu przedsiębiorców proponowane zmiany stanowić będą nadmierne utrudnienia wykonywania działalności gospodarczej oraz istotne, niedopuszczalne odstępstwo od zasady opodatkowania dochodu stanowiącego nadwyżkę sumy przychodów nad kosztami ich uzyskania. Intensywne korzystanie z zewnętrznych usług doradczych, księgowych, badania rynku, usług prawnych czy usług reklamowych jest niezbędne dla właściwego i profesjonalnego prowadzenia działalności gospodarczej. Wiele przedsiębiorstw ponosi tego rodzaju wydatki w ramach regularnej działalności gospodarczej i nie ma to związku z żadną optymalizacją podatkową co więcej, większość tego rodzaju wydatków to przychody polskich firm reklamowych, doradczych, prawniczych itp. które płacą od dochodu 19% podatek co wyklucza zaistnienie tzw. „erozji opodatkowania” (wykorzystywania luk i rozbieżności w przepisach podatkowych celem uniknięcia rozpoznania zysków dla celów podatkowych)
Nowe przepisy miałyby zacząć obowiązywać od 1 stycznia 2018 roku.
