Od 1 stycznia br. dochód z tytułu sprzedaży udziałów i akcji należy ustalić na moment przeniesienia na nabywcę własności udziałów lub akcji niezależnie od momentu otrzymania zapłaty. Podatek powinien być zapłacony do końca kwietnia w roku następnym po transakcji.
Obowiązujące od 1 stycznia 2016 r. przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych regulują bezpośrednio moment opodatkowania dochodu ze zbycia udziałów, akcji, ogółu praw i obowiązków w spółkach komandytowo-akcyjnych oraz innych papierów wartościowych. Do tej pory kwestia ta rodziła wiele wątpliwości i była przedmiotem sporów pomiędzy podatnikami a fiskusem.
Spór dotyczył wykładni przepisu art. 17 ust. 1 pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej Ustawy PIT), który stanowił, iż:
Za przychody z kapitałów pieniężnych uważa się należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, przychody z:
- odpłatnego zbycia udziałów (akcji) oraz papierów wartościowych,
- realizacji praw wynikających z papierów wartościowych, o których mowa w art. 3 pkt 1 lit. b) ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi.
Wobec braku definicji legalnej przychodu należnego, spór w swej istocie sprowadzał się do tego, czy przychód ze sprzedaży jest należny z chwilą zbycia udziałów (akcji), które rodzi po stronie sprzedającego wierzytelność o zapłatę, czy też w terminie wymagalności przedmiotowej zapłaty. Podatnicy podejmowali próby uzyskania interpretacji podatkowych, w których Minister Finansów potwierdziłby, że przychód podatkowy powstaje z dniem wymagalności zapłaty za sprzedane udziały (akcje). Minister Finansów nie podzielał jednak takiego stanowiska, wskazując, że przychód należny powstaje na moment transakcji sprzedaży udziałów (akcji).
Stronę podatników wzięły natomiast sądy, które w wydawanych w ostatnich latach orzeczeniach kwestionowały zasadność podejścia Ministerstwa Finansów.
Nowelizacja na niekorzyść podatników
Ministerstwo Finansów ostatecznie dopięło swego zmieniając przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Od 1 stycznia br. obowiązuje art. 17 ust. 1ab Ustawy PIT, w myśl którego:
Przychód określony w ust. 1 pkt 6 [art. 17 Ustawy PIT – przyp. aut.]
1) z odpłatnego zbycia udziałów (akcji) oraz papierów wartościowych powstaje w momencie przeniesienia na nabywcę własności udziałów (akcji) oraz papierów wartościowych;
2) z realizacji praw wynikających z papierów wartościowych powstaje w momencie realizacji tych praw.
Tym samym w aktualnym stanie prawnym nie rodzi wątpliwości to, iż skutki podatkowe sprzedaży udziałów i akcji występują z chwilą dokonania transakcji (przeniesienia własności udziałów/ akcji) niezależnie od terminu wymagalności czy zapłaty ceny sprzedaży. Należy jednak mieć na uwadze, iż termin zapłaty podatku przypada na koniec kwietnia roku następnego po roku, w którym dokonano sprzedaży.
Ustawodawca określając moment powstania zobowiązania podatkowego z tytułu sprzedaży udziałów lub akcji w spółkach i papierów wartościowych (w rozumieniu nadanym przez definicje legalne Ustawy PIT), zakończył dotychczasowy spór – niestety na niekorzyść podatników. Bez względu bowiem na terminy wymagalności zapłaty ceny sprzedaży sprzedający są zobowiązani do płatności podatku do 30 kwietnia następnego roku, po roku podatkowym (kalendarzowym), w którym miała miejsce transakcja.
AUTOR: Natalia Kamińska-Kubiak, Doradca, Departament Doradztwa
