Do 25 lutego podatnicy muszą obliczyć wskaźnik rzeczywisty proporcji i uwzględnić korektę VAT w deklaracji za styczeń bieżącego roku. Jak to zrobić? W jakich pozycjach wykazać dane w JPK_VAT?
Z artykułu dowiesz się m.in.:
- Kogo obowiązuje konieczność sporządzenia rocznej korekty VAT.
- Co to jest wskaźnik proporcji i kiedy należy go zastosować.
- W jakich sytuacjach obliczenie kwoty podatku według proporcji sprzedaży jest mało efektywne i czym to skutkuje.
- Kiedy można posłużyć się proporcją ustaloną szacunkowo.
- Kiedy należy dokonać korekty rocznej podatku naliczonego, a kiedy wieloletniej.
Roczna korekta VAT obowiązuje podatników, którzy prowadzą działalność gospodarczą związaną ze sprzedażą mieszaną (opodatkowaną oraz zwolnioną) i odliczają VAT na zasadzie proporcji. Wskaźnik proporcji wykorzystujemy, gdy podatnicy wykonują czynności wymienione wyżej i nie są w stanie określić i przypisać dokonanych zakupów do poszczególnych rodzajów działalności. W tym przypadku podatnicy odliczają VAT od dokonanych zakupów proporcjonalnie, z zastosowaniem tzw. wstępnego wskaźnika proporcji. Należy pamiętać, że po zakończeniu danego roku podatnicy są zobowiązani do ustalenia rzeczywistego wskaźnika proporcji i dokonania rocznej korekty VAT.
Firmy prowadzące działalność gospodarczą opodatkowaną oraz zwolnioną z VAT muszą dzielić wydatki związane z dokonywaną sprzedażą na niżej wymienione:
- zakupy związane wyłącznie ze sprzedażą opodatkowaną,
- zakupy związane wyłącznie ze sprzedażą zwolnioną z VAT,
- zakupy, które mogą być związane z obiema rodzajami sprzedaży.
Jeśli podatnik nie jest w stanie określić czy nabyte towary lub usługi (oraz w jakim stopniu) będą wykorzystywane do celów opodatkowanych czy zwolnionych, musi mieć świadomość, że prawo do odliczenia VAT przysługuje mu wyłącznie na zasadzie proporcji.
Nasz ekspert Agata Próchnicka jest do Twojej dyspozycji.
Jak obliczyć wskaźnik proporcji?
Wskaźnik proporcji obliczamy w następujący sposób:
1. w liczniku proporcji wykazujemy:
- odpłatną dostawę towarów oraz odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, związane ze sprzedażą opodatkowaną;
- wewnątrzwspólnotową dostawę towarów;
- eksport towarów;
- dostawę towarów lub świadczenie usług za granicą, które nie są opodatkowane w Polsce, ale dają prawo do odliczenia VAT naliczonego;
- usługi wymienione w art. 86 ust. 9 ustawy o VAT, jeśli miejscem ich świadczenia jest kraj trzeci;
- usługi bezpośrednio dotyczące towarów eksportowanych, otrzymane subwencje, dopłaty przedmiotowe i dotacje;
2. w mianowniku proporcji wykazujemy:
- całą sprzedaż wymienioną w punkcie 1;
- czynności zwolnione z VAT.
Obliczając wskaźnik proporcji, podatnik nie może uwzględnić:
- dostaw towarów oraz usług zaliczanych do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji oraz gruntów i praw wieczystego użytkowania gruntów;
- pomocniczych transakcji w zakresie nieruchomości i pomocniczych transakcji finansowych;
- usług wymienionych w art. 43 ust. 1 pkt. 7, 12 i 38-41 ustawy o VAT, w zakresie, w jakim transakcje te mają charakter pomocniczy (dotyczy m.in. usług ubezpieczeniowych, udzielenia kredytów itp.) czynności, które nie stanowią obrotu.
Do obliczenia współczynnika proporcji sprzedaży nie uwzględnia się poniższych zakupów:
- importu usług,
- WNT.
Do obliczenia współczynnika proporcji sprzedaży uwzględnia się:
- WDT;
- wartość towarów przekazanych na reprezentację (art. spożywcze, prezenty);
- świadczenia odpłatne na rzecz pracowników (abonamenty medyczne, karnety sportowe, ubezpieczenia, parking, telefon);
- świadczenia nieodpłatne na rzecz pracowników;
- odpłatne odsetki od pożyczek udzielonych pracownikom.
Sprzedaż mieszana bez proporcji
Są pewnie sytuacje, w których z powodu małej ilości sprzedaży opodatkowanej obliczenie kwoty podatku według proporcji sprzedaży wydaje się być mało efektywne. Ustawodawca przewidział taką ewentualność. Mówi o tym art. 90 ust. 10 pkt 2 ustawy o VAT. Dzięki temu w sytuacji, gdy proporcja nie przekroczyła 2%, podatnik może uznać, że proporcja wynosi 0% – wtedy w ogóle nie przysługuje mu prawo do odliczania podatku naliczonego.
Wyjątkiem jest również sytuacja, w której wskaźnik proporcji przekroczy 98% oraz kwota podatku naliczonego niepodlegająca odliczeniu, wynikająca z zastosowania tej proporcji, w skali roku, była mniejsza niż 500 zł – wówczas podatnik ma prawo przyjąć, że proporcja wynosi 100%.
Ważny fragment
Należy pamiętać, że obliczając proporcję zawsze zaokrąglamy ją w górę do najbliżej liczby całkowitej. Jeśli obliczona proporcja wyniosła np. 5,04%, to po zaokrągleniu wynosi ona 6%.
Proporcja szacunkowa
W szczególnych sytuacjach do obliczenia wstępnego wskaźnika proporcji można posłużyć się proporcją ustaloną szacunkowo. Takie prognozy należy zawsze uzgadniać z naczelnikiem urzędu skarbowego w formie protokołu. Podatnik ma możliwość posługiwania się proporcją szacunkową, gdy:
- w poprzednim roku podatkowym nie prowadził działalności mieszanej lub obroty z prowadzonej działalności nie przekroczyły 30.000 zł;
- proporcja obliczona za poprzedni rok według podatnika była niereprezentatywna*.
*Niereprezentatywna proporcja może wystąpić wtedy, gdy podatnik wie, że w związku z planowanymi zmianami – np. rozszerzeniem działalności, taki sposób rozliczenia nie będzie prawidłowy.
Roczna korekta podatku VAT naliczonego
Po zakończeniu roku podatkowego podmioty gospodarcze prowadzące działalność mieszaną są zobligowane do wyliczenia struktury obrotów tego właśnie roku. Na tej podstawie należy dokonać korekty VAT naliczonego za cały miniony rok podatkowy. Wyliczona proporcja służy także jako wstępny wskaźnik struktury dla zakupów dokonanych w kolejnych miesiącach bieżącego roku podatkowego. Korekty podatku naliczonego dokonuje się w stosunku do:
- towarów niebędących środkami trwałymi ani wartościami niematerialnymi i prawnymi, wykorzystywanymi w działalności gospodarczej;
- środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych, których wartość początkowa nie przekracza 15.000 zł.
Korekta wieloletnia podatku VAT naliczonego
Jeśli wartość środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych przekracza 15.000 zł, okresy korekty wynoszą:
- 5 lat dla środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych, podlegających amortyzacji (inne niż nieruchomości i prawa wieczystego użytkowania gruntów);
- 10 lat dla nieruchomości (prawa wieczystego użytkowania gruntów) nabytych od 1 maja 2004 roku.
Korekta VAT – ujęcie w kosztach/przychodach
Przykład 1
- wstępny wskaźnik proporcji 25%
- rzeczywisty wskaźnik proporcji 28%
- kwota VAT za 2020 rok 500.000 zł
Kalkulacja:
(500.000 zł x 28%) – (500.000 zł x 25%) = 15.000 zł
Korekta VAT zwiększa przychody podatkowe
Księgowanie:
- WN konto 22-1 VAT naliczony i jego rozliczenie
- MA konto 76-0 pozostałe przychody operacyjne
Przykład 2
- wstępny wskaźnik proporcji 28%
- rzeczywisty wskaźnik proporcji 25%
- kwota VAT za 2020 rok 500.000 zł
Kalkulacja:
(500.000 zł x 25%) – (500.000 zł x 28%) = – 15.000 zł
Korekta VAT zwiększa przychody podatkowe
Księgowanie:
- WN konto 76-1 pozostałe koszty operacyjne
- MA konto 22-1 VAT naliczony i jego rozliczenie
Kwotę rocznej korekty VAT za 2020 rok należy ująć w kosztach lub przychodach podatkowych w następujący sposób:
- jeśli podatnik składa miesięczne deklaracje VAT – w lutym 2021r. czyli w miesiącu złożenia JPK_VAT_7M za styczeń 2021 r.;
- jeśli podatnik składa kwartalne deklaracje VAT – w kwietniu 2021r. czyli w miesiącu złożenia JPK_VAT-7K za I kwartał 2021 r.
Korekta VAT – ujęcie w JPK_VAT
Roczną korektę podatku naliczonego w związku z prowadzeniem działalności mieszanej podatnik ma obowiązek wykazać w rozliczeniu za pierwszy okres rozliczeniowy roku następującego po roku podatkowym, za który dokonuje się korekty, czyli:
- jeśli podatnik składa miesięczne deklaracje VAT – w terminie najpóźniej do 25 lutego 2021 r., czyli w dacie złożenia JPK_VAT_7M za styczeń 2021 r.;
- jeśli podatnik składa kwartalne deklaracje VAT – w terminie najpóźniej do 25 kwietnia 2021 r., czyli w dacie złożenia JPK_VAT-7K za I kwartał 2021 r.
W 2021 roku podatnicy pierwszy raz wykażą roczną korektę VAT w pliku JPK_VAT. Do jej wykazania w pliku JPK_VAT przeznaczone są cztery wiersze – dwa w części deklaracyjnej oraz dwa w części ewidencyjnej. W części deklaracyjnej (pole P_44) oraz w części ewidencyjnej (pole K_44) wykazujemy kwotę korekty VAT od nabycia środków trwałych. Natomiast w części deklaracyjnej (pole P_45) oraz w części ewidencyjnej (pole K_45) wykazujemy kwotę korekty VAT od nabycia pozostałych towarów i usług. Traba pamiętać, że jeśli korekta jest ujemna, należy wykazać ją ze znakiem minus.
