GrantThornton - regiony

Sprawa amortyzacji mieszkań bez jednolitej linii orzeczniczej

Skontaktuj się

Patryk Kanigowski

Senior Konsultant, Radca prawny

Specjalizacje

Dnia 27 czerwca 2023 roku Wojewódzki Sąd Administracyjny wydając przełomowy wyrok, orzekł, że podatnicy zachowali możliwość rozliczania w kosztach uzyskania przychodów odpisów amortyzacyjnych od lokali mieszkalnych nabytych przed 1 stycznia 2022 r. Naczelny Sąd Administracyjny 13 lipca 2023 r. orzekł przeciwnie – uznał, że przepisy zakazujące amortyzacji lokali mieszkalnych nie naruszają Konstytucji i jako takie obowiązują.

Możliwość oceny konstytucyjności przepisów ustawy

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi (WSA) podzielił w pełni stanowisko Podatnika w zakresie niezgodności z Konstytucją przepisów stanowiących, że podatnicy zarówno podatku dochodowego od osób fizycznych, jak i osób prawnych, mogli nie dłużej niż do 31 grudnia 2022 r. zaliczać do kosztów uzyskania przychodów odpisy amortyzacyjne od budynków i lokali mieszkalnych, nabytych lub wytworzonych przed dniem 1 stycznia 2022 r., stwierdzając przy tym, że władny jest dokonać samodzielnej oceny konstytucyjności przepisów, których naruszenie zarzucił Podatnik w rozpatrywanej sprawie.

Zdaniem WSA: „(…) zarówno w orzecznictwie, jak i w literaturze dopuszcza się wyjątkowo możliwość stwierdzenia przez sąd niezgodności przepisu ustawy z Konstytucją z pominięciem TK. Wskazuje się, że stosowanie Konstytucji nie jest zastrzeżone wyłącznie dla TK, ale należy również do sądów, zarówno w przypadku zaistnienia luki w prawie, jak i wówczas, gdy sąd dojdzie do przekonania, że przepis ustawy jest niezgodny z Konstytucją i nie powinien być zastosowany w konkretnej sprawie”.

Ważny fragment

W niniejszej sprawie WSA skorzystał ze swojego uprawnienia w zakresie możliwości odmowy zastosowania przepisu sprzecznego z Konstytucją bez kierowania pytania do TK.

W zakresie możliwości dokonania samodzielnej oceny konstytucyjności przepisów wskazał, że: „Model skoncentrowanej kontroli konstytucyjności prawa nie wyklucza jednak odstąpienia od kierowana pytania prawnego do TK przez sąd administracyjny, jeżeli zachodzi przypadek oczywistej niekonstytucyjności mających zastosowanie w konkretnej sprawie przepisów. W takich warunkach sąd jest zwolniony – wyjątkowo – z powinności przedstawienia TK pytania prawnego (art. 193 w zw. z art. 178 ust. 1 Konstytucji).”

Oczywista niekonstytucyjność jako przedmiot rozważań TK

Zgodnie z treścią uzasadnienia, przepis pkt 2a dodany do art. 16c Ustawy CIT z mocą od 1 stycznia 2022 r. wykluczający odtąd możliwość amortyzacji budynków mieszkalnych, lokali mieszkalnych stanowiących odrębną nieruchomość, spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej, z dopuszczalnością – na podstawie art. 71 ust. 2 ustawy nowelizującej – amortyzacji takich budynków i lokali nabytych lub wytworzonych przed dniem 1 stycznia 2022 r. jeszcze tylko przez rok – do 31 grudnia 2022 r – należy ocenić jednoznacznie jako niezgodny z wynikającą z art. 2 Konstytucji RP zasadą ochrony praw nabytych i interesów w toku.

Odnosząc się do powyższego, zdaniem WSA oczywista niekonstytucyjność tych rozwiązań wynika z porównania ich skutków z wnioskami przeprowadzonej już wcześniej przez TK analizy konstytucyjności analogicznych przepisów (wyrok TK z dnia 10 lutego 2015 r. o sygn. P 10/11).

Rozważania przeprowadzone przez TK w przytoczonym wyroku zrodziły się w stanie faktycznym i prawnym zbliżonym do okoliczności niniejszej sprawy. Zgodnie z ówczesnym wyrokiem TK, ustawa nowelizująca przepisy o podatku dochodowym od osób prawnych pozbawiająca podatników możliwości amortyzacji prawa użytkowania udziału w nieruchomości, wprowadzonego do ewidencji środków trwałych i wartości niematerialnych przed 1 stycznia 1999 r., była niezgodna z wywodzoną z art. 2 Konstytucji zasadą ochrony interesów w toku.

Skorzystaj z naszych usług z zakresu: Doradztwo podatkowe
Dowiedz się więcej

Przepisy przejściowe nie zapewniają ochrony praw nabytych

Jak wskazuje w uzasadnieniu wyroku WSA w Łodzi: „Co więcej, z uzasadnienia projektu ustawy polski Ład nie wynika potrzeba zapewnienia – kosztem praw nabytych i ochrony interesów w toku – ochrony innej wartości istotnej dla systemu prawnego. Nie można wszak za taką uznać nieukrywanej przez twórców ustawy potrzeby realizacji doraźnych celów gospodarczych w postaci wyhamowania ożywionego popytu na rynku nieruchomości mieszkaniowych. Ustawodawcy nie chodziło tu zatem o realizację jakiejś wartości konstytucyjnej, dla której musiał ograniczyć prawa nabyte i naruszyć zasadę ochrony interesów w toku, lecz o skorzystanie z instrumentu podatkowego w celu wpływu na określony segment gospodarki (M. Jaśniewicz, Nowy (bez)Ład…, s. 60-61).”

Ważny fragment

Podzielony został tym samym przez Sąd pogląd podatnika, że z uwagi na sposób wprowadzania nowych regulacji (zmiana reguł gry w trakcie gry), ich w istocie retrospektywne działanie oraz zaskoczenie podatników, nowe zasady powinny mieć zastosowanie wyłącznie do tych lokali mieszkalnych, które zostały nabyte lub wytworzone po wejściu w życie ustawy zmieniającej, a więc po 1 stycznia 2022 r.

NSA po stronie fiskusa

Optymizm podatników po korzystnym wyroku WSA mocno stracił po wydaniu przez Naczelny Sąd Administracyjny (NSA) 13 lipca 2023 r. wyroku w sprawie o sygn. akt II FSK 119/23. Oddalił on skargę podatnika na niekorzystny dla niego (zgodny ze stanowiskiem organów podatkowych i przepisami zakazującymi amortyzacji) wyrok wojewódzkiego sądu administracyjnego. W świetle doniesień medialnych NSA ocenił sprawę merytorycznie i nie dostrzegł w przepisach zakazujących amortyzacji naruszenia Konstytucji

Wyrok WSA dał podatnikom nadzieję na obronę możliwości amortyzacji lokali mieszkalnych nabytych przed 1 stycznia 2022 r.

Jednak NSA w swoim wyroku mocno studzi entuzjazm podatników widzących szansę obrony swoich praw. Ci cały czas liczą na zmianę podejścia NSA –  linia orzecznicza NSA często staje się niejednolita. Jeżeli jednak inne składy orzekające podzielą pogląd wyrażony w precedensowym wyroku, podatnicy by bronić swoich praw będą zmuszeni dotrzeć ze skargą konstytucyjną do Trybunału Konstytucyjnego, co oznacza wiele lat niepewności.

Porozmawiajmy o Twoich wyzwaniach

Świadczymy usługi w zakresie Doradztwo podatkowe

Skontaktujemy się z Tobą w najbliższym dniu roboczym aby porozmawiać o Twoich potrzebach i dopasować do nich naszą ofertę.

Pole zawiera niedozwolone znaki

Nieprawidłowy format. Wprowadź twojadres@twojadomena.pl lub nr telefonu: XXXXXXXXX.

Skontaktuj się

Patryk Kanigowski

Senior Konsultant, Radca prawny

Specjalizacje

Skontaktuj się

Patryk Kanigowski

Senior Konsultant, Radca prawny

Specjalizacje

Poproś o kontakt

Niniejsza publikacja została sporządzona z najwyższą starannością, jednak niektóre informacje zostały podane w formie skróconej. W związku z tym artykuły i komentarze zawarte w „Newsletterze” mają charakter poglądowy, a zawarte w nich informacje nie powinny zastąpić szczegółowej analizy zagadnienia. Wobec powyższego Grant Thornton nie ponosi odpowiedzialności za jakiekolwiek straty powstałe w wyniku czynności podjętych lub zaniechanych na podstawie niniejszej publikacji. Jeżeli są Państwo zainteresowani dokładniejszym omówieniem niektórych kwestii poruszonych w bieżącym numerze „Newslettera”, zachęcamy do kontaktu i nawiązania współpracy. Wszelkie uwagi i sugestie prosimy kierować na adres jacek.kowalczyk@pl.gt.com.
Informacja o ciasteczkach

1. W ramach witryny Administrator stosuje pliki Cookies w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb.

2. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących Cookies oznacza, że będą one zapisywane na Twoim urządzeniu końcowym. Możesz w każdym czasie dokonać zmiany ustawień dotyczących Cookies w swojej przeglądarce internetowej.

3. Administrator używa technologii Cookies w celu identyfikacji odwiedzających witrynę, w celu prowadzenia statystyk na potrzeby marketingowe, a także w celu poprawnego realizowania innych, oferowanych przez serwis usług.

4. Pliki Cookies, a w tym Cookies sesyjne mogą również dostarczyć informacji na temat Twojego urządzenia końcowego, jak i wersji przeglądarki, której używasz. Zadania te są realizowane dla prawidłowego wyświetlania treści w ramach witryny Administratora.

3. Cookies to krótkie pliki tekstowe. Cookies w żadnym wypadku nie umożliwiają personalnej identyfikacji osoby odwiedzającej witrynę i nie są w nim zapisywane żadne informacje mogące taką identyfikację umożliwić.

Aby zobaczyć pełną listę wykorzystywanych przez nas ciasteczek i dowiedzieć się więcej o ich celach, odwiedź naszą Politykę Prywatności.