Rozpoczęła się bowiem istotna reforma, a WIBOR – stanowiący składnik oprocentowania m.in. kredytów, pożyczek czy obligacji – ma zostać stopniowo zastąpiony nowym wskaźnikiem referencyjnym POLSTR. Co ta zmiana oznacza dla podatników, w szczególności w kontekście transakcji finansowych pomiędzy podmiotami powiązanymi?
Czym jest POLSTR?
POLSTR (skrót od: Polish Short-Term Rate) to nowy wskaźnik referencyjny dla transakcji w polskich złotych, którego administratorem jest GPW Benchmark. Decyzję o jego wprowadzeniu ogłosił Komitet Sterujący Narodowej Grupy Roboczej ds. reformy wskaźników referencyjnych.
POLSTR wyliczany jest na podstawie rzeczywistych transakcji depozytowych zawieranych na rynku międzybankowym w Polsce w walucie krajowej. Wskaźnik odzwierciedla realny koszt pieniądza w transakcjach overnight. To odróżnia go od dotychczasowego WIBOR-u, który był wartością deklaratywną – ustalaną na podstawie deklaracji banków dotyczących udzielania finasowania między sobą na dany okres. Zgodnie z informacjami opublikowanymi przez GPW Benchmark, dane do wyznaczania POLSTR przekazuje obecnie 9 banków, w tym Bank Gospodarstwa Krajowego.
POLSTR należy do grupy tzw. wskaźników typu Risk-Free Rate (RFR), czyli wskaźników wolnych od ryzyka kredytowego, i ma charakter wskaźnika retrospektywnego („patrzącego wstecz”) – co oznacza, że uwzględnia on zmiany w warunkach rynkowych w oparciu o historyczne dane, w tym decyzje Rady Polityki Pieniężnej dotyczące stóp procentowych NBP.
Na podstawie jednodniowej stopy POLSTR (overnight, O/N) wyliczane są również indeksy z tzw. Rodziny Indeksów Składanych POLSTR:
- POLSTR 1M Stopa Składana,
- POLSTR 3M Stopa Składana,
- POLSTR 6M Stopa Składana,
- oraz POLSTR Indeks Jednopodstawowy.
Ważny fragment
Celem reformy jest, by nowe indeksy w przyszłości całkowicie zastąpiły wskaźnik WIBOR jako składnik oprocentowania dla instrumentów finansowych i transakcji w PLN.
Kiedy POLSTR zastąpi WIBOR?
Zmiana nie nastąpi z dnia na dzień – proces wdrażania POLSTR będzie przebiegał etapowo:
- 2 czerwca 2025 r. rozpoczęto oficjalną publikację nowego wskaźnika.
- Banki otrzymały ok. pół roku na dostosowanie systemów informatycznych, procedur i dokumentacji.
- W grudniu 2025 r. planowana jest pierwsza emisja obligacji Skarbu Państwa oparta na indeksie POLSTR.
- Od początku 2026 r. banki mają oferować kredyty krótkoterminowe dla przedsiębiorstw ze zmiennym oprocentowaniem opartym o POLSTR.
- Od II kwartału 2026 r. nowy wskaźnik ma być stosowany również w produktach dla klientów indywidualnych, korporacyjnych i instytucjonalnych, w tym także ma być stosowany w kredytach mieszkaniowych.
- W 2026 r. na rynku kapitałowym planowane są emisje obligacji banków, spółek i jednostek samorządu terytorialnego, opartych na POLSTR lub na stałym oprocentowaniu.
- Od 2028 r. planowane jest zaprzestanie wyznaczania i stosowania WIBOR.
Wpływ POLSTR na transakcje wewnątrzgrupowe i dokumentację cen transferowych
Wejście w życie nowego wskaźnika referencyjnego POLSTR będzie miało znaczący wpływ na warunki finansowania w obrocie gospodarczym, w tym również w transakcjach pomiędzy podmiotami powiązanymi. Choć sama zmiana wskaźnika nie musi oznaczać automatycznego wzrostu lub spadku kosztu finansowania, to będzie wymagać analizy zawartych dotychczas umów wewnątrzgrupowych, dostosowania dokumentacji cen transferowych, przeprowadzenia nowych analiz benchmarkingowych oraz rewizji wewnętrznych polityk cen transferowych dla finansowania grupowego.
Co zmiana oznacza dla podatników zawierających transakcje wewnątrzgrupowe?
Nowe lub aneksowane umowy finansowania wewnątrzgrupowego
W przypadku zawierania nowych transakcji finansowych w PLN (m.in. pożyczek, obligacji) podatnicy powinni rozważyć zastosowanie POLSTR jako stopy bazowej. Dotyczy to również aneksowania istniejących umów, w których dotąd stosowany był WIBOR – w szczególności jeśli w umowie przewidziano klauzule umożliwiające jego zamianę.
Aktualizacje analiz cen transferowych
Zmiana stopy bazowej może wymagać aktualizacji analiz porównawczych np. w zakresie porównywalnych danych rynkowych (np. z baz danych) czy też założeń do modeli finansowych i metod kalkulacji rynkowego oprocentowania. Konieczne będzie uwzględnienie nowej stopy bazowej w wykonywanych korektach porównywalności.
Dla transakcji zawieranych od połowy 2025 r. może być zatem wskazane rozważenie uwzględniania POLSTR w analizach benchmarkingowych, o ile dostępne będą wystarczające dane rynkowe dla stopy bazowej POLSTR 1M, 3M lub 6M.
Rewizja wewnętrznych polityk cen transferowych dla finansowania grupowego
W ślad za aneksowaniem umów i aktualizacjami analiz benchmarkingowych, powinien również podążać przegląd dotychczasowych zapisów w polityce cen transferowych, w tym weryfikacja czy jej zapisy przystają do „nowej” rzeczywistości. W zależności od dotychczasowego poziomu szczegółowości zapisów polityki, może się okazać konieczne uwzględnienie w niej nowej stopy bazowej dla transakcji w PLN.
Uproszczone zasady rozliczeń – tzw. safe harbour dla pożyczek
Ministerstwo Finansów cyklicznie ogłasza przedziały oprocentowania dla safe harbour dla pożyczek zawieranych między podmiotami powiązanymi, oparte dotąd na WIBOR (dla PLN), EURIBOR lub innych zagranicznych wskaźnikach.
Wraz z wygaszaniem WIBOR, należy się spodziewać nowelizacji rozporządzeń w zakresie cen transferowych, w których wskaźnikiem bazowym stanie się POLSTR lub jeden z indeksów składanych. Podatnicy korzystający z uproszczeń powinni uważnie śledzić komunikaty Ministerstwa i planować ewentualne korekty w zakresie oprocentowania pożyczek.
Google news
Bądź na bieżąco ze zmianami w prawie, podatkach i księgowości! Zaobserwuj nas w Wiadomościach Google
Jakie działania podatnicy powinni podjąć już teraz?
Wprowadzenie POLSTR to ważna zmiana w systemie krajowych wskaźników referencyjnych, jednak na tym etapie nie oznacza jeszcze rewolucji w zakresie cen transferowych. Wskaźniki takie jak WIBOR będą publikowane jeszcze przez kilka lat, a banki mają czas na dostosowanie systemów i stopniowe wdrażanie nowych produktów opartych na POLSTR.
Dla podatników zawierających transakcje finansowe z podmiotami powiązanymi oznacza to, że działania nie muszą być natychmiastowe – ale warto przygotować się już teraz.
Rekomendujemy:
- Weryfikację obowiązujących umów – czy przewidują mechanizm zmiany wskaźnika referencyjnego lub wymagają aneksowania.
- Aktualizację analiz benchmarkingowych – szczególnie przy nowych pożyczkach planowanych od drugiej połowy 2025 roku
- Monitorowanie komunikatów Ministerstwa Finansów – zwłaszcza w kontekście ewentualnych zmian w regulacjach dotyczących safe harbour dla pożyczek wewnątrzgrupowych.
W kolejnych miesiącach, w miarę upowszechniania się wskaźnika POLSTR w praktyce rynkowej, jego zastosowanie w transakcjach grupowych prawdopodobnie stanie się standardem. Warto więc już dziś uwzględnić go w politykach cen transferowych oraz w planowanych strukturach finansowania – a w wariancie minimalnym, należy przynajmniej być świadomym nadchodzących zmian.
Przeczytaj także: