Podsumowanie
- Dotychczas Sądy często przyjmowały stanowisko, że płatnik nie jest zobowiązany do weryfikacji statusu rzeczywistego właściciela po stronie podatnika przy stosowaniu zwolnienia z WHT od wypłacanej dywidendy.
- NSA w wyroku z 31 stycznia 2023 r. zmienia stanowisko o 180 stopni, na niekorzystne dla podatników.
Klarowna sytuacja odsetek i należności licencyjnych
Zwolnienie dotyczące należności objętych podatkiem u źródła (m.in. odsetek i należności licencyjnych) zostało uregulowane w art. 21 ust. 3 Ustawy CIT, który stanowi implementację do prawa krajowego Dyrektywy 2003/49/WE (tzw. dyrektywa Interest and Royalties). Jednym z głównych warunków stosowania zwolnienia jest posiadanie przez odbiorcę tych należności statusu rzeczywistego właściciela.
Tym samym płatnik musi każdorazowo weryfikować, czy podatnik pozostaje rzeczywistym właścicielem należności.
Obowiązek dochowania przez płatnika dywidend należytej staranności
Wymóg weryfikacji statusu rzeczywistego właściciela dywidendy nie został wprost wskazany w art. 22 ust. 4 Ustawy CIT, ani w unijnej dyrektywie 2011/96/UE (tzw. dyrektywa Parent-Subsidiary).
Niemniej jednak, przepisy przewidują obowiązek dochowywania przez płatnika dywidend należytej staranności przy badaniu możliwości stosowania zwolnienia, choć nie obejmuje on wprost obowiązku weryfikacji statusu rzeczywistego właściciela jej odbiorcy.
W wyroku z 27 kwietnia 2021 r., sygn. II FSK 240/21 NSA potwierdził, że płatnik nie musi badać statusu podatnika jako rzeczywistego właściciela dywidendy, by stosować zwolnienie dywidendy z podatku u źródła. Sąd zajął stanowisko, zgodnie z którym warunek, by odbiorca należności był jej rzeczywistym właścicielem, dotyczy jedynie należności wymienionych w art. 21 Ustawy CIT, gdyż został zawarty wprost w ust. 3 pkt 4 tego przepisu. Regulacja ta dotyczy jednak zwolnienia z podatku u źródła m.in. odsetek i należności licencyjnych. Wymogu tego nie przewidziano natomiast w art. 22 ust. 4 Ustawy CIT, który dotyczy zwolnienia z podatku u źródła dywidend.
Taką interpretację przepisów przyjmowały również w swoich wyrokach Wojewódzkie Sądy Administracyjne. Analogiczne stanowiska co do braku obowiązku badania rzeczywistego właściciela przy wypłacie dywidend znaleźć można m.in. w wyrokach WSA w Łodzi z 4 października 2022 r., sygn. I SA/Łd 505/22 oraz wyroku WSA w Opolu z dnia 9 grudnia 2022 r., sygn. I SA/Op 311/22.
Wyrok NSA potęguje wątpliwości dotyczące należytej staranności przy wypłacie dywidend
Powyższa, stosunkowo ukształtowana już linia orzecznicza, została zakwestionowana wyrokiem NSA z 31 stycznia 2023 r., sygn. II FSK 1588/20. NSA stwierdził w nim, że unijny prawodawca miał na myśli wymóg badania rzeczywistego właściciela należności również w odniesieniu do dywidend oraz innych przychodów z udziału w zyskach osób prawnych. Zdaniem NSA, należności z tyt. dywidend nie mogą trafiać bez podatku do nieuprawnionych odbiorców.
Ważny fragment
Tym samym (wnioskując z istoty orzeczenia, bez odniesienia się do uzasadnienia, które na moment opublikowania tego tekstu nie jest dostępne) NSA zdaje się akceptować podejście stosowane aktualnie przez organy podatkowe, w ramach którego ustalenie statusu rzeczywistego właściciela dywidendy jest niezbędne do zastosowania preferencji w podatku u źródła.
Skomplikowane, nieprzejrzyste przepisy w zakresie podatku u źródła powodują powstawanie wielu wątpliwości po stronie podatników i płatników. Wyrok NSA z 31 stycznia 2023 r. dodatkowo spotęgował wątpliwości w temacie dochowywania należytej staranności przy wypłacie dywidend, pokazując, że rezygnacja z badania statusu rzeczywistego właściciela nie była pozbawiona ryzyka.
AUTOR: Damian Kaczyński
