Różnice kursowe powstają na skutek wahań kupna i sprzedaży waluty krajowej w stosunku do walut obcych oraz w wyniku zmiany poziomów kursów walut względem siebie. Momentem ich powstania z punktu widzenia wpływu na sprawozdanie finansowe jest dzień bilansowy lub rok obrotowy w trakcie którego wystąpiły operacje gospodarcze takie jak: wpłata należności, spłata zobowiązań oraz zakup lub sprzedaż w walucie krajowej. Wyróżniamy różnice kursowe dodatnie i ujemne.
Metody ustalania różnic kursowych
Zgodnie z art. 30 ust.2 Ustawy o rachunkowości operacje gospodarcze wyrażone w walucie obcej ujmuje się w księgach na dzień ich przeprowadzenia odpowiednio po kursie:
- faktycznie zastosowanym w tym dniu, wynikającym z charakteru operacji – w przypadku sprzedaży lub kupna walut oraz zapłaty należności lub zobowiązań;
- średnim ogłoszonym dla danej waluty przez Narodowy Bank Polski z dnia poprzedzającego ten dzień w przypadku zapłaty należności lub zobowiązań, jeżeli nie jest zasadne zastosowanie kursu, o którym mowa powyżej, a także w przypadku pozostałych operacji.
Dla celów podatkowych istnieją dwie metody ustalania różnic kursowych:
- metoda bilansowa
- metoda podatkowa
Metoda bilansowa
W przypadku stosowania tej metody podatnicy zaliczają odpowiednio do przychodów/kosztów podatkowych ujęte w księgach rachunkowych różnice kursowe z tytułu transakcji walutowych i wynikające z dokonanej wyceny składników aktywów i pasywów wyrażonych w walucie obcej, a także wyceny pozabilansowych pozycji w walutach obcych.
Wycena dla celów podatkowych powinna być dokonywana na ostatni dzień każdego miesiąca i na ostatni dzień roku podatkowego lub na ostatni dzień kwartału i na ostatni dzień roku podatkowego albo tylko na ostatni dzień roku podatkowego, z tym że wybrany termin wyceny musi być stosowany przez pełny rok podatkowy i nie może być zmieniany.
Korzystając z tej metody należy zwrócić uwagę na poniższe obwarowania:
- podatnicy, którzy decydują się na stosowanie tej metody, mają obowiązek stosować ją przynajmniej przez kolejne 3 lata podatkowe licząc od początku roku podatkowego, gdy zastosowali ją po raz pierwszy;
- obowiązek poddawania badaniu sprawozdania finansowego przez biegłego rewidenta w okresie stosowania tej metody;
- obowiązek zawiadomienia w formie pisemnej naczelnika urzędu skarbowego o wybranej metodzie w terminie do końca pierwszego miesiąca roku, w którym zaczynają jej stosowanie;
- w przypadku rozpoczęcia działalności – obowiązek zgłoszenia w terminie 30 dni od dnia rozpoczęcia działalności wyboru tej metody rozliczania różnic kursowych.
Sprawdź Outsourcing finansowo-księgowy Grant Thornton
Ustalanie różnic kursowych metodą podatkową
Zgodnie z zasadami ustalania różnic kursowych metodą podatkową ustalonych w art. 15a ustawy o PDOP oraz art. 24c ustawy o PDOF, różnice kursowe powstają m. in, gdy wartość poniesionego kosztu wyrażonego w walucie obcej po przeliczeniu na złote wg NBP jest:
- wyższa od wartości tego kosztu w dniu zapłaty, przeliczonej według faktycznie zastosowanego kursu i waluty z tego dnia – powstają dodatnie różnice kursowe;
- niższa od wartości tego kosztu w dniu zapłaty, przeliczonej według faktycznie zastosowanego kursu i waluty z tego dnia – powstają ujemne różnice kursowe.
Dodatnie różnice powiększają przychody a ujemne koszty uzyskania przychodu, ww. przepisy odnoszą się do kosztu poniesionego w walucie obcej. Metoda podatkowa, wskazuje że nie wszystkie różnice kursowe będą przychodami czy kosztami podatkowymi. Podatkowe różnice są ustalane zgodnie z przepisami ustawy o CIT, wskazuje ona na to, że jedynie różnice kursowe powstałe w związku z przychodami i kosztami podatkowymi mogą stanowić koszty i przychody podatkowe.
Faktury w walutach obcych z VAT
W praktyce nasi klienci otrzymują faktury z kwotami wyrażonymi w walutach obcych. Faktury te spełniają wszystkie wymogi dotyczące elementów na fakturze, w szczególności to, że kwota podatku VAT jest wyrażona w walucie krajowej. Zapłata za taką fakturę następuje w ten sposób, że całość faktury brutto regulowana jest w walucie obcej z rachunku bankowego prowadzonego w walucie.
Czy w takim przypadku całość różnic kursowych możemy zaliczyć do kosztów lub przychodów podatkowych? Odpowiedź zależy od wybranej metody ustalania różnic kursowych.
W przypadku wyboru metody bilansowej różnicę kursową ustala się od wartości brutto razem z podatkiem VAT. Oznacza to, że różnice kursowe od całej transakcji będą kosztami lub przychodami podatkowymi.
Z kolei w przypadku wyboru metody podatkowej VAT naliczony nie zalicza się do kosztów uzyskania przychodów, zatem różnice odpowiadające kwotom VAT nie są podatkowymi różnicami podatkowymi. Podatnik ustala wtedy podatkowe różnice od kwoty netto zobowiązania. Oznacza to, że jeżeli całość zobowiązania regulowana jest z rachunku bankowego w walucie obcej, należy wyodrębnić różnicę kursowa dotyczącą kwoty podatku VAT, ponieważ taka różnica kursowa będzie neutralna podatkowo. Dodatnia różnica kursowa od kwoty VAT nie będzie przychodem podatkowym spółki, a ujemna różnica kursowa nie będzie kosztem podatkowym spółki.
Potwierdza to interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 19 stycznia 2018 r., nr 0111-KDIB2-1.4010.318.2017.2.EN:
„(…) z uwagi na to, że dla potrzeb podatku dochodowego przychodem i kosztem podatkowym są – co do zasady – kwoty netto, kwota podatku od towaru i usług nie ma wpływu na dochód podlegający opodatkowaniu. W konsekwencji, w tym zakresie, nie rozpoznaje się podatkowych różnic kursowych. (…)”
Reasumując, jeżeli podatek nie stanowi przychodu czy kosztu podatkowego to nie może stanowić podstawy do naliczenia podatkowych różnic kursowych.
