Ustawa o split payment, nowych stawkach VAT i WIS podpisana przez Prezydenta

Jak wskazała Kancelaria Prezydenta RP (KPRP), podpisana przez prezydenta ustawa z dnia 9 sierpnia 2019 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw „ma na celu podjęcie dalszych działań prowadzących do uszczelnienia sytemu podatkowego, poprzez wprowadzenie obowiązku stosowania mechanizmu podzielonej płatności.” Dodatkowo, obejmuje ona uproszczenie systemu stawek VAT oraz wprowadzenie nowej instytucji prawa podatkowego, jaką jest Wiążąca Informacja Stawkowa.

Obowiązkowy Split Payment od 1 listopada 2019 r.

Zgodnie ze znowelizowanymi przepisami, mechanizm podzielonej płatności będzie obejmował m. in. VAT od towarów i usług, które ówcześnie były opodatkowane na zasadach odwrotnego obciążenia.

Obowiązkowy split payment będzie dotyczył transakcji dotyczących towarów i usług wskazanych w załączniku nr 15 do znowelizowanej ustawy VAT. Nowe przepisy wprowadzają również wymóg zamieszczenia na Fakturze VAT odpowiedniej adnotacji informującej o zastosowaniu tego mechanizmu.

W informacji wydanej przez KPRP podkreślono również, że „ustawa modyfikuje instytucję solidarnej odpowiedzialności nabywcy za zobowiązania podatkowe zbywcy. Odpowiedzialnością tą objęte będą dostawy towarów wymienione w dodanym do ustawy załączniku nr 15, do których nie zastosowano mechanizmu podzielonej płatności.”. Tym samym skorzystanie ze split payment pozwoli uniknąć tego ryzyka.

Uproszczona Matryca stawek VAT

Znowelizowana ustawa wprowadza także nową uproszczoną matrycę VAT, która „zakłada ujednolicenie stawek VAT w tych samych grupach produktów, z jednoczesną zasadą równania w dół – do niższej stawki”. Faktycznie znacznie zmniejszy się liczba pozycji w poszczególnych załącznikach do Ustawy VAT; nowy zał. nr 3 obejmujący towary opodatkowane obniżoną stawką 8% będzie miał 73 pozycje (obecnie aż 187), zał. 10 (towary opodatkowane 5% VAT) – 24 (obecnie 35).

Wskazano, że obniżono (z 8% do 5%) stawki podatku VAT m.in. dla:

• owoców tropikalnych i cytrusowych,
• każdego rodzaju pieczywa oraz ciastek,
• żywności dla niemowląt i małych dzieci, czy też
• wszelkiego rodzaju książek,

Natomiast dotychczasowa stawka 23% VAT obejmująca gazety, czasopisma i dzienniki (w tym e-prasa) zostanie obniżona do 8%.

Wyższą stawka natomiast zostaną objęte np.:

• napoje z owoców i warzyw inne niż soki i nektary z owoców i napoje warzywne zawierające co najmniej 50% wsadu warzywnego w składzie surowcowym (23% zamiast 5%), czy też
• czasopisma specjalistyczne, objęte teraz 8% stawką VAT (wcześniej 5%).

Bez zmian pozostaje opodatkowanie usług takich jak np. „usługi bytowe” związane z kultura, sportem, rekreacją, transport osobowy, do których zastosowanie znajduje obniżona stawka podatkowa wynosząca 8%.

Nowa matryca VAT została stworzona w oparciu o następujące założenia:

• Wykorzystanie do identyfikacji dla potrzeb VAT Nomenklatury scalonej (CN) dla towarów oraz PKWiU 2015 dla usług;
• Opodatkowanie taką samą stawką VAT szerzej określonych grup produktów/usług.

Inne zmiany wprowadzone znowelizowaną ustawą

Do Ustawy VAT wprowadzono nowy instrument- Wiążącą Informacje Stawkową (WIS), która będzie decyzją wydawaną przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, określającą stawkę podatkową dla towaru lub usługi wskazanych przez podatnika we wniosku o wydanie takiej informacji. WIS zawierać będzie:

• opis towaru albo usługi będących jej przedmiotem,
• klasyfikację towaru według Nomenklatury scalonej (CN), według Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych albo według Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług, oraz
• właściwą dla tak sklasyfikowanego towaru albo usługi stawkę podatku VAT.”.

Co do zasady opłatę za wydanie WIS określono w zryczałtowanej kwocie jak dla interpretacji indywidualnej (40 PLN). Przepisy dopuszczają jednak wyjątek w sytuacji, w której „rozpatrzenie wniosku o wydanie WIS wymaga przeprowadzenia badania lub analizy”. Wówczas opłata ma być określana w drodze postanowienia i „odpowiadać rzeczywistym wydatkom poniesionym z tytułu przeprowadzonych badań lub analiz”.

Większość zmian wchodzi w życie z dniem 1 listopada 2019 r., z wyjątkiem przepisów przewidujących sankcje za brak zastosowania w płatności mechanizmu podzielonej płatności, które znajdą zastosowanie po 1 stycznia 2020 r., oraz części nowych stawek VAT, które będę obowiązywać od 1 kwietnia 2020 r. (art. 8 zawiera przepisy przejściowe regulujące stosowanie niektórych stawek w okresie od 1 listopada 2019 r. do dnia 31 marca 2020 r.).

Nowe przepisy to dla niektórych podatników duże wyzwanie (zwłaszcza dla tych, którzy przez obligatoryjny split payment odczują pogorszenie płynności), dla innych – szansa (obniżka niektórych stawek VAT, uwolnienie się od solidarnej odpowiedzialności czy odwrotnego obciążenia). Gdyby opłata za wydanie WIS była bezwzględnie określona na podobnym poziomie jak dla interpretacji indywidualnej, można by pochwalić wprowadzenie od dawna oczekiwanego mechanizmu zabezpieczenia przez podatników prawa zastosowanie określonej stawki VAT. Ze względu jednak na „furtkę” do nałożenia wyższych opłat, z oceną należy poczekać na praktykę.