AKTUALIZACJA 18.11.2022r.:
Prezydent podpisał ustawę z dnia 4 listopada 2022 r. o zmianie ustawy zmianie ustawy o prawach konsumenta, ustawy – Kodeks cywilny oraz ustawy – Prawo prywatne międzynarodowe. Zgodnie z propozycją Senatu, nowelizacja wejdzie w życie 1 stycznia 2023 r.
Podsumowanie
- Po implementacji przepisów dyrektywy towarowej i cyfrowej, przepisy dotyczące tych zagadnień, które odnosić się będą do konsumentów i przedsiębiorców na prawach konsumentów znajdą się w całości w ustawie o prawach konsumenta.
- Nowe zasady opierać się będą na zgodności (bądź jej braku) towaru z umową, a nie jak dotychczas na ewentualnych wadach fizycznych.
- Nowe przepisy mają obowiązywać od 1 stycznia 2023 r.
Czym są dyrektywy towarowa i cyfrowa
Dyrektywa towarowa to dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/771 z dnia 20 maja 2019 r. ws. niektórych aspektów umów sprzedaży towarów. Z kolei dyrektywą cyfrową nazywamy dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/770 z dnia 20 maja 2019 r. w sprawie niektórych aspektów umów o dostarczanie treści cyfrowych i usług cyfrowych. Głównym celem uchwalenia obu tych dyrektyw jest ujednolicenie poziomu ochrony konsumentów w odniesieniu do umów dot. sprzedaży towarów, ustalenie wspólnej hierarchii środków ochrony prawnej oraz określenie zasad zgodności towaru z umową. Dyrektywy są zazwyczaj wspominane łącznie, gdyż zawierają podobne regulacje, z tym że dyrektywa towarowa odnosi się do sprzedaży towarów, w tym towarów z elementami cyfrowymi, natomiast dyrektywa cyfrowa dotyczy dostarczania konsumentom treści cyfrowych lub usług cyfrowych.
Ustawa wróciła już do Sejmu poprawkach Senatu i ustawa wdrażająca dyrektywy towarową i cyfrową ma obowiązywać od 1 stycznia 2023 r. Aktualnie ustawa czeka na podpis Prezydenta.
Włączenie do regulacji dotyczących konsumentów
Jedną ze zmian, wynikających z wdrożenia dyrektywy cyfrowej i towarowej, są nowe regulacje dotyczące rękojmi. Dotychczas przepisy o rękojmi uregulowane były w Kodeksie cywilnym, a nie w ustawie o prawach konsumenta. Po wdrożeniu dyrektyw poprzez nowelizację ustawy o prawach konsumenta i niektórych innych ustaw, przepisy dotyczące tych zagadnień, które dotyczyć będą konsumentów i przedsiębiorców na prawach konsumentów znajdą się w całości w ustawie o prawach konsumenta, a nie jak obecnie w Kodeksie cywilnym. Uznano bowiem, że najbezpieczniej będzie implementować przepisy dyrektyw poza regulacją Kodeksu Cywilnego z uwagi na zmianę szeregu przepisów wynikających również z innych ustaw dotyczących praw konsumentów, a kwestia rękojmi w stosunkach między przedsiębiorcą a konsumentem wpisuje się w zakres przedmiotowy ustawy o prawach konsumenta. Celem autorów nowelizacji było bowiem stworzenie spójnej i zamkniętej regulacji, co ma przełożyć się na większą stabilizację sytuacji prawnej przedsiębiorców i konsumentów.
Nowe reguły dotyczące rękojmi
Nowelizacja wprowadza nową regułę, stanowiącą odejście od instytucji wady fizycznej.
Ważny fragment
Mianowicie, zgodnie z brzmieniem nowelizacji, sprzedający jest zobowiązany do dostarczenia konsumentowi towarów, które są zgodne z umową w momencie ich dostawy. Definicja zgodności z umową będzie znacznie bardziej wyczerpująca niż dotychczas, a to przez wskazanie konkretnych warunków, jakim mają odpowiadać towary, aby mogły być uznane za zgodne z umową.
Takie określenie odpowiedzialności sprzedających ma przyczynić się do poprawy ochrony konsumentów przez uniknięcie części sporów dotyczących zakresu obowiązków przedsiębiorcy.
Istotny jest również cel, do którego ma być przeznaczony zakupiony przez konsumenta towar. Obecnie Kodeks cywilny przewiduje, że towar jest niezgodny z umową, jeżeli rzecz sprzedana nie nadaje się do celu, o którym konsument poinformował sprzedawcę przy zawarciu umowy, a sprzedawca nie zgłosił zastrzeżenia co do takiego przeznaczenia. Po nowelizacji natomiast konieczne będzie wyraźne akceptacja określonego celu przez sprzedającego. Innymi słowy, samo zamieszczenie informacji o nienadawaniu się do określonego celu we wzorcu umownym czy ogólnych warunkach może nie być wystarczające.
Warunki zgodności z umową
W obu dyrektywach warunki zgodności z umową zostały podzielone na dwa rodzaje – warunki obiektywne i subiektywne. W ustawie wdrażającej nie znajdziemy podobnego podziału, ale zarówno obiektywne, jak i subiektywne warunki zostały uwzględnione. Zgodnie z treścią ustawy nowelizującej, towary, treści lub usługi cyfrowe są zgodne z umową, jeżeli zachowane są warunki odnoszące się do ustaleń stron umowy dotyczących cech towaru, które związane są bezpośrednio ze zgodnością dostarczanych towarów, treści i usług cyfrowych z postanowieniami umowy, np. pod względem ilościowym, jakościowym, funkcjonalnym czy aktualizacji (w odniesieniu do towarów z elementami cyfrowymi). Ponadto, towary muszą nadawać się do szczególnego celu uzgodnionego między stronami (cel musi być zaakceptowany przez sprzedającego) oraz być dostarczane z akcesoriami i instrukcją.
Dodatkowo zarówno towary, jak i treści i usługi cyfrowe powinny przede wszystkim nadawać się do celów, do jakich zazwyczaj używa się towarów tego rodzaju, oraz odpowiadać opisom i jakości wszelkich ich próbek lub wzorów udostępnionych konsumentowi przed zawarciem umowy. Sprzedawane towary powinny mieć takie cechy, właściwości, funkcje itp., jakie nie tylko są typowe dla towarów danego rodzaju, lecz także jakich konsument może zasadnie oczekiwać, biorąc pod uwagę np. oświadczenia stosowane w reklamie i na etykiecie produktu, ale może dotyczyć również np. oficjalnych prezentacji lub zapowiedzi produktu np. w publikacji w Internecie.
Jeśli e-produkt lub e-usługa będą niezgodne z umową, wówczas konsument będzie miał bezwarunkowe prawo do skorzystania ze wskazanych w ustawie środków ochrony.
Nowelizacja wprowadza istotne novum w zakresie rękojmi i systematyzuje regulacje dotyczące konsumentów i przedsiębiorców na prawach konsumentów. Wprowadzone warunki zgodności towaru lub treści/usług cyfrowych z umową mają stanowić lepszą podstawę do określenia odpowiedzialności przedsiębiorcy. Warto już teraz uwzględnić nowe przepisy w regulacjach wewnętrznych.
