W artykule wyjaśniamy, jak prawidłowo interpretować załącznik I, kiedy towar rzeczywiście podlega EUDR i dlaczego taka analiza nie powinna kończyć się na sprawdzeniu kodu taryfowego.
Załącznik I do EUDR – co zawiera, definicje „odnośnych towarów” i „odnośnych produktów”
Podstawą do oceny, czy dany towar podlega EUDR jest jego obecność w załączniku I – rozróżnia on dwie zasadnicze kategorie: odnośne towary i odnośne produkty.
Odnośne towary oznaczają bydło, kakao, kawę, palmę olejową, soję, kauczuk i drewno. Te kategorie towarów są często wymieniane w sferze medialnej, jako towary objęte EUDR. Nie jest to jednak określeniem precyzyjnym. Odnośne towary to tylko generalne określenie kategorii produktów, spośród których tylko niektóre z nich podlegają EUDR (tj. nie każdy towar z drewna, kauczuku, czy palmy olejowej jest objęty EUDR).
Ważny fragment
W rzeczywistości regulacjami EUDR objęta jest druga kategoria towarów wymienionych w załączniku I – odnośne produkty. Zgodnie z rozporządzeniem EUDR należy przez nie rozumieć „produkty wymienione w załączniku I, które zawierają odnośne towary, były nimi karmione lub zostały wytworzone przy ich użyciu”.
Odnośne produkty są zidentyfikowane w załączeniu I do EUDR poprzez kody CN (taryfowe) i zgrupowane według kategorii odnośnych towarów do których należą (np. ziarna kakao, masło kakaowe i czekolada są zgrupowane pod kategorią właściwą dla odnośnego towaru – „Kakao”).
Niemniej, nie do końca precyzyjne byłoby również wskazanie, że wszystkie towary objęte kodami CN wymienionymi w załączniku I są objęte EUDR. Aby tak się stało, odnośnie produkty powinny – jak wskazuje ww. definicja – zawierać odnośne towary, być wytworzone przy ich użyciu lub być nimi karmione.
Google news
Bądź na bieżąco ze zmianami w prawie, podatkach i księgowości! Zaobserwuj nas w Wiadomościach Google
Warunki objęcia towaru regulacjami EUDR
Można zatem powiedzieć, że odnośne produkty powinny być pochodnymi odnośnych towarów, aby zostać objęte EUDR. W załączniku wymienione są zarówno odnośnie produkty, które są produkowane z odnośnych towarów, jak i z innych odnośnych produktów.
Dla lepszego zobrazowania tej kwestii – w załączniku I wymieniony jest m.in. olej palmowy (CN 1511). Olej palmowy (odnośny produkt) jest wytwarzany z palmy olejowej (odnośny towar), a zatem podlega pod EUDR. Idąc dalej, kwas palmitynowy (CN 2915 70) wytworzony z oleju palmowego (czyli odnośny produkt wytworzony z palmy olejowej – odnośnego towaru) również jest objęty EUDR.
W rezultacie, aby dany towar podlegał EUDR, muszą być spełnione dwa warunki:
- musi być wymieniony w załączniku I,
- musi zawierać lub być wyprodukowany z odnośnego towaru (np. olej palmowy wyprodukowany z palmy olejowej) lub innego odnośnego produktu wymienionego w załączniku I (np. kwas palmitynowy wyprodukowany z oleju palmowego).
Kiedy towar NIE podlega EUDR
Pierwszą kategorią wyłączoną spod zastosowania EUDR będą towary, które nie zostały wymienione w załączniku I. Ten z pozoru oczywisty wniosek może jednak budzić wątpliwości w praktyce. Co w sytuacji, kiedy dany towar (np. mydło – CN 3401), co prawda nie znajduje się w załączniku I, ale zawiera towary, które się w tym załączniku znajdują (np. olej palmowy – CN 1511)? Mydło nie będzie wówczas przedmiotem zainteresowania EUDR, co jednak nie zmienia faktu, że w stosunku do oleju palmowego – jako znajdującego się w załączniku I i będącego pochodną palmy olejowej – być może konieczne będzie przeprowadzenie badania należytej staranności na gruncie EUDR na poprzednim etapie obrotu.
Drugą kategorią towarów, co do których nie należy stosować EUDR, są towary wymienione w załączniku I, jeżeli nie zawierają lub nie zostały wytworzone (nie są pochodnymi) z odnośnych towarów.
Szereg odnośnych produktów (np. siedzenia – CN 9401) wymienionych w załączniku I, dla których odnośnym towarem jest drewno, będzie objętych EUDR, jeżeli rzeczywiście zostały wytworzone z drewna. Przedmiotem EUDR nie będą natomiast siedzenia wyprodukowane z innych materiałów, np. z rattanu. Podobnie, wspomniany już kwas palmitynowy (CN 2915 70) wyprodukowany z oleju palmowego (CN 1511) będzie objęty EUDR, natomiast kwas palmitynowy wyprodukowany z oleju kokosowego (CN 1513), będącego pochodną palmy kokosowej, nie podlega EUDR. Palma kokosowa nie jest bowiem wymieniona w załączniku I jako odnośny towar w przeciwieństwie do palmy olejowej.
Towary wyłączone wprost na mocy EUDR
Kolejną kategorią wymagającą omówienia są wyłączenia wynikające wprost z przepisów rozporządzenia EUDR. W pierwszej kolejności nie ma ono zastosowania do odnośnych produktów wytworzonych z odnośnych towarów wyprodukowanych przed 29 czerwca 2023 r. W większości przypadków datą produkcji będzie data zbioru odnośnego towaru, z wyjątkiem towarów z bydła, kiedy to decydujący jest moment urodzenia bydła. W rezultacie, EUDR nie będzie objęty olej palmowy wytworzony z palmy olejowej zebranej przed ww. datą, bądź skóra z bydła urodzonego przed tą datą. Bardziej szczegółowe zasady dotyczą natomiast towarów z drewna.
Ważny fragment
Spod EUDR wyłączone są także towary, które zostały w całości wyprodukowane z odpadów, tj. z materiału, który zakończył swój cykl życia i w przeciwnym razie zostałby wyrzucony jako odpady (np. makulatura, czy drewno pozyskane z rozmontowanych budynków).
W tym zakresie należy jednak zastrzec, że niektóre kategorie odpadów (np. łuski kakao, łupiny, osłonki i pozostałe odpady kakao – CN 1802) zostały wprost wymienione w załączniku I i podlegają EUDR. EUDR nie podlegają niektóre materiały opakowaniowe (pochodne drewna np. palety, kartony) stosowane wyłącznie do „wspierania, ochrony lub transportu” innego towaru.
Nowelizacja EUDR
W kwietniu 2025 r. Komisja Europejska przedstawiła propozycje zmierzające do uproszczenia i zmniejszenia obowiązków wynikających z EUDR. Propozycje te przyjęły m.in. postać projektu aktu delegowanego zmieniającego załącznik I do EUDR, który – oprócz odpadów – wyłącza spod tych regulacji również:
- produkty używane,
- próbki produktów i produkty wykorzystywane do badania, analizy i testowania, np. w celu poszukiwania i pozyskiwania zamówień od nowych dostawców,
- materiały opakowaniowe i pojemniki do pakowania wyraźnie nadające się do wielokrotnego użytku w celu podtrzymywania, ochrony lub przenoszenia innego produktu wprowadzanego do obrotu i prezentowane wraz z tym produktem,
- materiały pomocnicze, takie jak instrukcje obsługi, ulotki, katalogi i materiały marketingowe towarzyszące innemu produktowi,
- przesyłki z korespondencją.
Ważny fragment
Większość spośród powyższych kategorii została dodatkowo dookreślona poprzez odniesienie się do odrębnych aktów prawodawstwa unijnego.
Podsumowanie
Choć na pierwszy rzut oka może się wydawać, że obecność kodu CN w załączniku I do EUDR przesądza o objęciu danego towaru nowymi regulacjami, w rzeczywistości konieczne jest spełnienie dodatkowych przesłanek. Rozróżnienie na „odnośne towary” i „odnośne produkty”, ich relacja z kodami taryfowymi oraz rzeczywiste pochodzenie surowca stanowią klucz do prawidłowej oceny podlegania przepisom EUDR.
W praktyce właściwe przyporządkowanie produktu do kategorii objętej EUDR może wymagać nie tylko analizy dokumentacji technicznej i składu surowcowego, ale też wiedzy o funkcjonowaniu łańcucha dostaw. Pojawiające się zmiany – w tym projekt nowelizacji załącznika I – dodatkowo komplikują sytuację.
Jeśli Twoja firma importuje, produkuje lub handluje towarami mogącymi podlegać EUDR, warto przeanalizować je indywidualnie, z uwzględnieniem nie tylko ich klasyfikacji taryfowej, ale również faktycznego pochodzenia i składu.
AUTOR: Sebastian Kopacz, Senior konsultant, Doradca podatkowy, Bieżące doradztwo podatkowe
Zobacz pozostałe artykuły z serii o EUDR:
- Kogo i od kiedy dotyczy unijne rozporządzenie o deforestacji (EUDR)?
- Podmiot czy podmiot handlowy? Jakie obowiązki na gruncie EUDR kryją się za daną rolą i na jakie uproszczenia można liczyć?
- Należyta staranność w EUDR – jak wykazać zgodność towarów z nowymi przepisami UE?
- Oświadczenie należytej staranności – kluczowy obowiązek w EUDR