[Pobierz raport lub przeczytaj poniżej streszczenie]
Czym są autorskie koszty uzyskania przychodów?
W polskim systemie podatkowym istnieją różne mechanizmy, które pozwalają na pomniejszenie podstawy opodatkowania o koszty uzyskania przychodu, co skutkuje obniżeniem należnego podatku dochodowego.
Standardowe koszty uzyskania przychodu dla pracowników zatrudnionych na umowę o pracę są z góry określone i wynoszą 250 PLN oraz 300 PLN miesięcznie, natomiast pewne grupy zawodowe mają możliwość skorzystania z preferencyjnych autorskich/podwyższonych kosztów uzyskania przychodu.
Mechanizm ten ma za zadanie wspierać działalność twórczą, uznawaną za kluczową dla rozwoju kultury, nauki i innowacji technologicznych. Autorskie koszty uzyskania przychodu to istotne narzędzie, które umożliwia obniżenie podatku dochodowego osobom wykonującym pracę o charakterze twórczym. Dzięki temu mechanizmowi twórcy mogą więcej inwestować w rozwój swojej działalności, co jest korzystne zarówno dla nich, jak i dla gospodarki.
Doradca Podatkowy, Menedżer, Departament Doradztwa
Zastosowanie autorskich kosztów uzyskania przychodu prowadzi do realnych oszczędności podatkowych, co jest szczególnie istotne w czasach presji płacowej i trudności w pozyskaniu wykwalifikowanych pracowników. Sam mechanizm stosowania autorskich kosztów również nie jest skomplikowany i nie wiąże się z nadmiernym obciążeniem administracyjnym po stronie spółek, co jest istotnym elementem determinującym decyzje podmiotów na wdrożenie tego rozwiązania. Stosowanie 50% KUP charakteryzuje się ponadto stosunkową stabilnością prawną, ponieważ przepisy te nie są modyfikowane i interpretowane w rozbieżny sposób z uwagi na istnienie interpretacji ogólnej.
Z danych Ministerstwa Finansów wynika, że liczba podatników podatku dochodowego od osób fizycznych, którzy osiągnęli przychody z tytułu umowy pracę, do których zastosowanie miały autorskie koszty uzyskania przychodu w wysokości 50% wyniosła w 2023 r. ponad 273,1 tys. osób co oznacza wzrost o 27% w stosunku do roku 2019.
Wykres 1. Liczba podatników PIT, którzy osiągnęli przychody z tytułu umowy o pracę, do których zastosowanie miały autorskie koszty uzyskania przychodu w wysokości 50%
Google news
Bądź na bieżąco ze zmianami w prawie, podatkach i księgowości! Zaobserwuj nas w Wiadomościach Google
Limit 50% kosztów uzyskania przychodów – czy podatnicy go wykorzystują?
W ramach ulgi podatnicy mogą odliczyć 50% przychodów, nie więcej jednak niż 120 tys. zł rocznie. W ciągu minionych 5 lat liczba podatników podatku dochodowego od osób fizycznych, którzy osiągnęli przychody z tytułu umowy o pracę i w całości wykorzystali limit autorskich kosztów uzyskania przychodu w wysokości 50% wynosiła kilka tysięcy rocznie. Ich udział w ogólnej liczbie podatników, którzy skorzystali z tej ulgi był stabilny – na poziomie 1-2%.
Wykres 2. Liczba podatników PIT, którzy osiągnęli przychody z tytułu umowy o pracę, do których zastosowanie miały 50% KUP oraz liczba podatników PIT, w całości wykorzystali ich limit.
Spadek osób wykorzystujących limit w całości zmniejszył się na przestrzeni lat 2021-2022 za sprawą podwyższenia limitu (bazowanego na kwocie pierwszego progu podatkowego) z 85 528 PLN do 120 000 PLN. Z uwagi na szybko rosnący wzrost płac w ostatnich latach liczba osób wykorzystująca limit w całości rośnie i zakładamy że nadal będzie rosnąć przy braku waloryzacji pierwszego progu podatkowego.
Należy również podkreślić, że 50% KUP nie obejmuje całego wynagrodzenia pracownika, a jedynie część pracy, jaką pracownik poświęca na czynności twórcze. Dodatkowym elementem limitującym skorzystanie z 50% w pełni jest obowiązek wypłacania co najmniej minimalnego wynagrodzenia bez stosowania podwyższonych kosztów uzyskania przychodu. W praktyce oznacza to więc, że nawet w przypadku wykonywania przez daną osobę w 100% czynności twórczych, co najmniej minimalne wynagrodzenie i tak musi być wypłacone bez stosowania podwyższonych kosztów uzyskania przychodu.
Kwota przychodu z zastosowaniem 50% KUP
50% KUP powinny być stosowane w przypadku wynagrodzeń podatników wykonujących działalność twórczą, uzyskujących przychody z przeniesienia autorskich praw do stworzonych utworów. Ustawa zawiera zamknięty katalog przychodów, co do których można zastosować ulgę.
W 2023 r. łączna kwota przychodu, do którego miały zastosowanie 50% autorskie koszty uzyskania przychodu wykazane przez podatników podatku dochodowego od osób fizycznych, którzy osiągnęli przychody z tytułu umowy o pracę zbliżyła się do 23,6 mld zł, co oznacza, że w porównaniu z 2019 r. niemal się podwoiła.
Pokazuje to również istotną dynamikę wynagrodzeń wśród osób tworzących utwory. Pracodawcom trudniej jest więc zatrudnić takie osoby z uwagi na większe wymagania płacowe. Pomocny w takich sytuacjach może okazać się mechanizm 50% KUP z uwagi na zachowanie pewnego poziomu wynagrodzenia brutto przy dużo wyższym wynagrodzeniu netto.
W ślad za przychodami, do których zastosowano 50% KUP podąża także kwota kosztów wykazana przez podatników. W latach 2019-2023 można było zaobserwować także stopniowy wzrost łącznej kwoty 50% autorskich kosztów uzyskania przychodu wykazana przez podatników podatku dochodowego od osób fizycznych, którzy osiągnęli przychody z tytułu umowy o pracę. Jak wynika z danych Ministerstwa Finansów w 2023 r. podwoiła się ona względem roku 2019 i wyniosła ponad 10 mld zł.
Wykres 3. Łączna kwota przychodu oraz łączna kwota 50% autorskich kosztów uzyskania przychodu wykazana przez podatników PIT, którzy osiągnęli przychody z tytułu umowy o pracę [w mln zł]
Czy podatnicy wykorzystują potencjał tego rozwiązania?
