Od przyszłego roku opóźnienie w opłacaniu składek nie będzie już przeszkodą w uzyskaniu zasiłku chorobowego w przypadku określonej grupy ubezpieczonych. Zmieni się również np. okres pobierania zasiłku po ustaniu ubezpieczenia czy wysokość świadczenia za czas pobytu w szpitalu. Oto wybór najistotniejszych zmian w zasiłkach!
Z artykułu dowiesz się m.in.:
- O ile wzrośnie miesięczny zasiłek chorobowy.
- Kto zachowa prawo do zasiłku chorobowego, mimo opóźnienia w opłacaniu składek.
- Czy i jak zmieni się sposób ustalania okresu zasiłkowego.
- Co z długością zasiłku po ustaniu zatrudnienia.
W związku z nowelizacją ustawy zasiłkowej (z 24 czerwca 2021 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw) od 1 stycznia 2022 r. wejdą w życie nowe regulacje dotyczące zasiłków wypłacanych przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Poniżej katalog – naszym zdaniem najistotniejszych – zmian, z jakimi będziemy mieć do czynienia już za około dwa miesiące.
Podwyższenie wysokości zasiłku chorobowego za czas pobytu w szpitalu
Zgodnie z aktualnymi regulacjami, jeżeli niezdolność do pracy przypada na okres pobytu w szpitalu, wysokość zasiłku chorobowego za ten czas wynosi 70% podstawy wymiaru (art. 11 ust. 1a ustawy zasiłkowej). Należy mieć oczywiście na uwadze, że nie dotyczy to okresu, za który pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia chorobowego (o którym traktuje art. 92 kodeksu pracy) wypłaconego ze środków pracodawcy, jak również sytuacji wymienionych w art. 11 ust 1b i 2 ustawy zasiłkowej.
Od 1 stycznia 2022 r. miesięczny zasiłek chorobowy za dni choroby w związku z pobytem w szpitalu będzie wypłacany w wysokości 80% podstawy jego wymiaru.
Ponowne ustalenie podstawy wymiaru zasiłku
Obecnie nową podstawę wymiaru świadczeń chorobowych należy ustalić, jeżeli między okresami pobierania zasiłków pojawiła się przerwa trwająca co najmniej 3 miesiące kalendarzowe.
Po nowelizacji ustawy nie będzie trzeba ustalać podstawy wymiaru zasiłku na nowo, jeśli między okresami pobierania zasiłków (zarówno tego samego, jaki i innego rodzaju) nie było przerwy albo była ona krótsza niż miesiąc kalendarzowy.
Nasz ekspert Adriana Gęsicka jest do Twojej dyspozycji.
Uzyskanie prawa do zasiłku chorobowego mimo opóźnienia z zapłatą składek
Powyższe dotyczy osób podlegających dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu (między innymi prowadzących działalność gospodarczą czy też osób z nimi współpracujących). Od przyszłego roku nie będzie już wymagane składanie do ZUS wniosków o wyrażenie zgody na opłacenie składek po terminie w celu zachowania prawa do ubezpieczenia chorobowego.
Osoby, którym zdarzy się nieopłacenie składki w terminie od 1 stycznia 2022 roku, aby otrzymać świadczenia z ubezpieczenia chorobowego nie będą mogły posiadać zadłużenia przekraczającego 1% minimalnego wynagrodzenia (w 2022 r. – 30,10 zł). Prawo do zasiłku będzie im przysługiwało dopiero po spłacie zadłużenia, przy czym ulegnie ono przedawnieniu, jeżeli zadłużenie z tytułu nieopłaconej składki nie zostanie uregulowane w ciągu 6 miesięcy od dnia powstania prawa do świadczenia.
Zmiany sposobu ustalania okresu zasiłkowego
Zgodnie z obowiązującymi przepisami, ten sam okres zasiłkowy obejmuje wszystkie nieprzerwane okresy niezdolności do pracy – nawet jeżeli są spowodowane różnymi przyczynami. W sytuacji, gdy występują przerwy w niezdolności do pracy – o ile przerwa nie przekracza 60 dni, a poprzednia niezdolność do pracy jest spowodowana tą samą chorobą – do jednego okresu zasiłkowego wlicza się te niezdolności do pracy.
Ustawowa nowela zakłada, że nie będzie ważna przyczyna niezdolności do pracy przed i po przerwie. Do jednego okresu zasiłkowego będą wliczane okresy niezdolności do pracy, pod warunkiem, że przerwa między ustaniem poprzedniej, a pojawieniem się ponownej niezdolności do pracy, nie będzie przekraczała 60 dni. Co ważne, do okresu zasiłkowego nie zostaną wliczone okresy niezdolności do pracy, które przypadły przed przerwą nie dłuższą niż 60 dni, gdy po przerwie niezdolność do pracy wystąpi w trakcie ciąży.
Zasiłek po ustaniu okresu zatrudnienia
W świetle obecnych przepisów zasiłek chorobowy należy się maksymalnie przez 182 dni, natomiast gdy niezdolność do pracy występuje w trakcie ciąży lub została spowodowana gruźlicą – przez 270 dni. Te okresy obowiązują również po ustaniu zatrudnienia.
Natomiast od 2022 roku za okres niezdolności do pracy przypadający po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego, zasiłek chorobowy będzie przysługiwać nie dłużej niż przez 91 dni. Bez zmian pozostaną okresy wypłaty zasiłku, gdy niezdolność do pracy wystąpi w trakcie ciąży, zostanie spowodowana gruźlicą, jak również gdy powstanie wskutek poddania się niezbędnym badaniom lekarskim przewidzianym dla kandydatów na dawców komórek, tkanek i narządów oraz zabiegowi pobrania komórek, tkanek i narządów.
Zasiłek macierzyński po śmierci pracodawcy
Aktualnie zasiłek macierzyński przysługuje w razie urodzenia dziecka po ustaniu ubezpieczenia chorobowego, jeżeli ustało ono w okresie ciąży wskutek ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy, jak również z naruszeniem przepisów prawa, stwierdzonym prawomocnym orzeczeniem sądu.
Od 2022 roku prawo do zasiłku w wysokości zasiłku macierzyńskiego do dnia porodu uzyska kobieta, której umowa o pracę wygaśnie z powodu śmierci pracodawcy. W tej chwili takie rozwiązanie jest niemożliwe.
Terminy wypłat zasiłków
W obecnym stanie prawnym płatnicy składek, którzy jednocześnie są płatnikami zasiłków, realizują wypłaty świadczeń w terminach przyjętych dla wypłaty wynagrodzeń. Natomiast ZUS wypłaca takie świadczenie na bieżąco, po stwierdzeniu do niego uprawnienia. Warunkiem jest, że wypłata nie może nastąpić później niż w ciągu 30 dni od daty złożenia dokumentów niezbędnych do stwierdzenia uprawnień. W przypadku niedotrzymania terminu płatnik lub ZUS są obowiązani do wypłaty z własnych środków odsetek od tego zasiłku.
Po nowym roku ostateczny termin na wypłatę zasiłku przez ZUS będzie w dalszym ciągu wynosił 30 dni, ale licząc od dnia wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do ustalenia prawa do zasiłku.
Natomiast osoby podlegające dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu, które spłaciły całość zadłużenia z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne, otrzymają wypłatę zasiłku z ZUS na bieżąco (po stwierdzeniu do niego uprawnień). Nie może stać się to jednak później, niż w okresie 60 dni od dnia spłaty całości zadłużenia.
Pozyskiwanie danych przez ZUS
W celu ustalenia prawa do zasiłku, jego wysokości, podstawy wymiaru oraz do jego wypłaty, ZUS od początku 2022 roku będzie mógł pozyskiwać dane, które ubezpieczony oraz płatnik składek będzie miał obowiązek bezpłatnie mu udostępnić.
AUTOR: Ewa Gulczyńska, Specjalista ds. kadr i płac, Outsourcing kadr i płac
