W marcu 2016 r. Naczelny Sąd Administracyjny rozstrzygnął istotny dla podatników spór dotyczący opodatkowania podatkiem od nieruchomości kontenerów przenośnych wykorzystywanych m.in. na dużych placach budowy. Wyrokiem z dnia 15 marca 2016 r. Naczelny Sąd Administracyjny oddalił skargę organu podatkowego na wcześniejsze orzeczenie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy. Tym samym NSA opowiedział się za uznaniem, że kontenery jako obiekty tymczasowe, niezwiązane w sposób trwały z gruntem, nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości.
Zgodnie z przepisami Ustawy o podatkach i opłatach lokalnych opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości podlegają m.in. budynki i budowle związane z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą. Ustawa podatkowa w zakresie definicji ww. pojęć odsyła do przepisów Prawa budowlanego. Niestety konstrukcja definicji ustawowych ww. pojęć, a w szczególności definicja budowli sprawiają wszystkim zainteresowanym podmiotom: od podatników po sądy administracyjne bardzo wiele problemów natury interpretacyjnej. Wielokrotnie, zarówno w orzecznictwie jak i w literaturze przedmiotu podkreślało się i podkreśla, wadliwość tych definicji. A są to kwestie niezwykle istotne, elementarne dla podatnika, gdyż determinują jego obowiązki w zakresie zapłaty podatku.
W sprawie, która była przedmiotem rozstrzygnięcia najpierw przez WSA w Bydgoszczy (sygn. akt: I SA/Bd 642/13), a następnie NSA (sygn. akt: II FSK 84/14), podatnik prowadzący budowy w różnych częściach kraju, zwrócił się do wójta (organu podatkowego właściwego w zakresie podatku od nieruchomości) z wnioskiem o interpretację potwierdzającą, że nie ma on obowiązku opłacania podatku od nieruchomości od mobilnych kontenerów, wykorzystywanych przez niego jako zaplecze sanitarne, narzędziowe i biurowe na poszczególnych budowach. Kontenery były mobilne i nie były w sposób stały związane z gruntem, na którym były posadowione.
Organ podatkowy z tym stanowiskiem się nie zgodził i uznał, że kontener mieści się w zakresie definicyjnym budowli. Na odmiennym stanowisku, korzystnym i zbieżnym ze stanowiskiem wnioskodawcy stanęły natomiast sądy obu instancji.
W uzasadnieniu wyroku WSA w Bydgoszczy podkreślał, że podstawową cechą kontenerów jest to, że nie są związane w sposób stały z gruntem, gdyż są przenośne i po zakończeniu budowy są transportowane na inną budowę. Przesłanką niezbędną natomiast uznania danego obiektu za budowlę, jak zaznaczał sąd, jest jego trwałe związanie z gruntem. Skutkiem powyższego jest zatem brak opodatkowania kontenerów podatkiem od nieruchomości. Naczelny Sąd Administracyjny poparł stanowisko prezentowane przez bydgoski WSA.
W analizowanym orzeczeniu sąd zwrócił organowi podatkowemu uwagę na błąd w dokonanej przez niego interpretacji pojęcia budowli. Błąd ten popełniany był i jest nadal przez wiele organów podatkowych. Z jednej bowiem strony pomijają one fakt, że o opodatkowaniu obiektu podatkiem od nieruchomości winno decydować z jednej strony trwałe związanie z gruntem danego obiektu. W odniesieniu do budynku konieczność trwałego związania z gruntem wynika wprost z definicji budynku zawartej w Ustawie o podatkach i opłatach lokalnych oraz w Prawie budowlanym, do którego odsyła ustawa podatkowa. Definicja budowli zawarta w Prawie budowlanym wymienia obiekty będące budowlami, a cechą wspólną tych obiektów, jak podkreślał WSA, jest właśnie ich trwałe związanie z gruntem. W związku z powyższym, obiekt niebędący trwale z gruntem związany, nie będzie podlegał opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości.
Za brakiem opodatkowania obiektów kontenerowych podatkiem od nieruchomości przemawia również charakter definicji budowli zawartej w art. 3 pkt 3 Prawa budowlanego. Ustawodawca definiuje budowlę poprzez wymienienie obiektów uznawanych za budowle. Jakkolwiek na gruncie Prawa budowlanego definicja ta może być uznawana za definicję otwartą, tak na gruncie prawa podatkowego otwarta definicja przedmiotu opodatkowania jest niedopuszczalna. Powyższe prowadzi do wniosku, że jeżeli dany obiekt budowlany nie został wskazany w definicji budowli z art. 3 pkt 3 Prawa budowlanego, to nie może zostać objęty podatkiem od nieruchomości. Taki pogląd wyraził NSA wydając w dniu 3 lutego 2014 r., uchwałę sygn. akt: II FPS 11/13, w której czytamy: „Precyzyjnie ujmując, z punktu widzenia standardów konstytucyjnych nie sposób zaakceptować sytuację, gdy jako przedmiot opodatkowania podatkiem od nieruchomości byłyby traktowane budowle w rozumieniu art. 3 pkt 3 P.b. nienależące do kategorii obiektów, które expressis verbis wymieniono w tym przepisie (lub – co wynika z wcześniejszych ustaleń – w pozostałych przepisach rozważanej ustawy albo w załączniku do niej), lecz będące obiektami jedynie do nich podobnymi.”
Kontenery budowlane wykorzystywane na placach budowy nie są obiektami trwale związanymi z gruntem, nie są to również obiekty spełniające (wymienione wprost) definicję budowli z Prawa budowlanego, tym samym nie powinny one podlegać opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości. Jest to stanowisko prezentowane przez sądy, ale nie przez organy podatkowe, które niestety korzystając z braku precyzji w zakresie podstawowych definicji ustawowych prezentują stanowisko, że takie obiekty opodatkowaniu jednak podlegają.
