Nowe definicje budynku i budowli
Nowelizacja przede wszystkim wprowadza do ustawy o podatkach i opłatach lokalnych nowe, autonomiczne definicje pojęć „budowla” oraz „budynek” bez odwoływania się do przepisów pozapodatkowych (choć pośrednio, poprzez definicję robót budowlanych, przepisy w pewnym zakresie nadal będą odwoływać się do przepisów prawa budowlanego). Projektowane przepisy wprowadzają również definicję pojęć takich jak: trwałe związanie z gruntem, obiekt budowlany, roboty budowlane. Ponadto przewiduje się wyszczególnienie, w załączniku nr 4 do tej ustawy, kategorii obiektów kwalifikowanych jako budowle.
Zgodnie z nową definicją budynek to obiekt wzniesiony w wyniku robót budowlanych, wraz z instalacjami zapewniającymi możliwość jego użytkowania zgodnie z przeznaczeniem, trwale związany z gruntem, wydzielony z przestrzeni za pomocą przegród budowlanych oraz który posiada fundamenty i dach, z wyłączeniem obiektu, w którym są lub mogą być gromadzone materiały sypkie, materiały występujące w kawałkach albo materiały w postaci ciekłej lub gazowej, którego podstawowym parametrem technicznym wyznaczającym jego przeznaczenie jest pojemność.
Zgodnie z nową definicją budynek to obiekt wzniesiony w wyniku robót budowlanych, wraz z instalacjami zapewniającymi możliwość jego użytkowania zgodnie z przeznaczeniem, trwale związany z gruntem, wydzielony z przestrzeni za pomocą przegród budowlanych oraz który posiada fundamenty i dach, z wyłączeniem obiektu, w którym są lub mogą być gromadzone materiały sypkie, materiały występujące w kawałkach albo materiały w postaci ciekłej lub gazowej, którego podstawowym parametrem technicznym wyznaczającym jego przeznaczenie jest pojemność.
Jednocześnie zdefiniowane będzie pojęcie trwałego związania z gruntem, które ma oznaczać takie połączenie obiektu budowlanego z gruntem, które zapewnia temu obiektowi stabilność i możliwość przeciwdziałania czynnikom zewnętrznym niezależnym od działania człowieka, mogącym zniszczyć lub spowodować przemieszczenie lub przesunięcie się obiektu budowlanego na inne miejsce.
Budowlami natomiast, w myśl nowej definicji, będą:
- obiekt niebędący budynkiem, wymieniony w załączniku nr 4 do ustawy, wraz z instalacjami zapewniającymi możliwość jego użytkowania zgodnie z przeznaczeniem,
- elektrownia wiatrowa, elektrownia jądrowa i elektrownia fotowoltaiczna, biogazownia, biogazownia rolnicza, magazyn energii, kocioł, piec przemysłowy, kolej linowa, wyciąg narciarski oraz skocznia – wyłącznie w zakresie ich części budowlanych,
- urządzenie budowlane – przyłącze oraz urządzenie instalacyjne, w tym służące oczyszczaniu lub gromadzeniu ścieków, oraz inne urządzenie techniczne, bezpośrednio związane z budynkiem lub obiektem, o którym mowa w lit. a, niezbędne do ich użytkowania zgodnie z przeznaczeniem,
- urządzenie techniczne inne niż wymienione w lit. a–c – wyłącznie w zakresie jego części budowlanych,
- fundamenty pod maszyny oraz pod urządzenia techniczne, jako odrębne pod względem technicznym części przedmiotów składających się na całość użytkową
– wzniesione w wyniku robót budowlanych, także w przypadku, gdy stanowią część obiektu niewymienionego w ustawie.
W definicji budowli ostatecznie zrezygnowano więc z zawartego w pierwotnym projekcie pojęcia „całości techniczno-użytkowej” jako przesłanki kwalifikowania urządzeń i instalacji jako części budowli, na rzecz tego by instalacje zapewniały możliwość użytkowania obiektu zgodnie z przeznaczeniem.
Budowle wymienione w załączniku nr 4 do ustawy to m.in:
- odkryty obiekt sportowy inny niż wymieniony w poz. 2 załącznika,
- płyta stadionu, tunel dla zawodników, trybuny – wchodzące w skład stadionu,
- obiekt, w którym są lub mogą być gromadzone materiały sypkie, materiały występujące w kawałkach albo materiały w postaci ciekłej lub gazowej, którego podstawowym parametrem technicznym wyznaczającym jego przeznaczenie jest pojemność, inny niż wymieniony w poz. 4 i poz. 5 załącznika (pozycje te wskazują uznawane za budowle obiekty wchodzące w skład stacji uzdatniania wody i oczyszczalni ścieków),
- obiekt kontenerowy trwale związany z gruntem,
- wiata, z wyłączeniem wiaty na wózki dziecięce i rowery,
- podbudowa słupowa dla linii kablowej, fundament, konstrukcja wsporcza, wolno stojący maszt antenowy, wolno stojąca wieża, szafa telekomunikacyjna, słupek telekomunikacyjny – wchodzące w skład sieci telekomunikacyjnej,
- występujące samodzielnie lub stanowiące element sieci obiekty, których charakterystycznym parametrem jest długość:- wodociąg, gazociąg, ciepłociąg oraz inny rurociąg,
– trakcja elektroenergetyczna, linia elektroenergetyczna,
– linia kablowa podziemna, umieszczona bezpośrednio w ziemi lub nadziemna, z wyłączeniem kabli telekomunikacyjnych dowieszonych do już istniejącej linii kablowej nadziemnej,
– kanalizacja kablowa, z wyłączeniem zainstalowanych w niej kabli,
– kanał technologiczny, z wyłączeniem zainstalowanych w nim kabli,
– wraz z przewodami, fundamentem, podbudową słupową oraz konstrukcją wsporczą, o ile je posiadają,
- droga kolejowa, tj. tory kolejowe, w tym rozjazdy i skrzyżowania torów, wchodzące w ich skład szyny, szyny żłobkowe, kierownice, odbojnice, prowadnice, zwrotnice, krzyżownice i inne elementy rozjazdów, podkłady kolejowe i przytwierdzenia, drobne elementy nawierzchni kolejowej, podsypka w tym tłuczeń i piasek, wraz z elementami wymienionymi w pkt 2–11 załącznika nr 1 do ustawy z dnia 28 marca 2023 r. o transporcie kolejowym,
- most, wiadukt, estakada, przepust, przejazd,
- tunel,
- ogrodzenie,
- parking znajdujący się poza budynkiem, plac postojowy, plac składowy, plac pod śmietnik, podjazd i zadaszenie,
- wolno stojące: wieża, maszt, oświetlenie zewnętrzne oraz wolno stojące trwale związane z gruntem: instalacja przemysłowa inna niż wymieniona w załączniku, tablica reklamowa, urządzenie reklamowe,
- wolno stojący komin, chłodnia kominowa
- waga samochodowa, waga kolejowa,
- przekrycie namiotowe, powłoka pneumatyczna, strzelnica, kiosk uliczny, pawilon sprzedaży ulicznej, pawilon wystawowy – trwale związane z gruntem.
W przypadku obiektów, które ze względu na ich konstrukcję, można uznać za obiekty kompleksowe, takie jak stadiony, stacje uzdatniania wody, oczyszczalnie ścieków, składające się z budynków i pozostałych obiektów, opodatkowaniu jako budowle będą podlegały, składające się na taką złożoną konstrukcję gospodarczą, poszczególne jej elementy wskazane w załączniku nr 4 do ustawy.
Pozostałe obiekty znajdujące się na terenie obiektu kompleksowego lub niejednorodnego jak np. wiaty, drogi, ciągi piesze, place postojowe, obiekty kontenerowe trwale związane z gruntem czy obiekty „sieciowe” będą kwalifikowane na cele podatku jako budowle z odpowiednich pozostałych pozycji załącznika nr 4 do ustawy. Natomiast wchodzące w skład obiektu kompleksowego lub niejednorodnego obiekty spełniające przesłanki do kwalifikowania ich jako budynki (np. budynki oczyszczalni ścieków lub stadionów) będą kwalifikowane jako budynki i będą podlegały opodatkowaniu od powierzchni.
W znowelizowanej ustawie utrzymana zostaje obowiązująca aktualnie w przepisach zasada pierwszeństwa kwalifikacji obiektu jako budynku, co oznacza, że najpierw będzie należało ustalić, czy dany obiekt jest budynkiem, a jeżeli nie jest, to dopiero następnie będzie można rozważać jego kwalifikację do kategorii budowli. Żaden budynek nie może być bowiem jednocześnie budowlą, a żadna budowla nie może być jednocześnie budynkiem.
W pierwotnym projekcie definicje budynku i budowli przewidywały przesłankę „wykonania” ich z użyciem wyrobów budowlanych. Ostatecznie jednak jedną z przesłanek decydujących o kwalifikacji obiektu jako budynku i budowli będzie jego „wzniesienie” w wyniku robót budowlanych. Roboty budowlane zdefiniowane zostały natomiast jako prace polegające na budowie, odbudowie, rozbudowie, nadbudowie, przebudowie lub montażu, do których stosuje się przepisy ustawy – Prawo budowlane. Tak więc, dany obiekt będzie mógł zostać zakwalifikowany jako budowla pod warunkiem wzniesienia go w wyniku robót budowlanych.
Google news
Bądź na bieżąco ze zmianami w prawie, podatkach i księgowości! Zaobserwuj nas w Wiadomościach Google
Wyłączenie dla wyrobisk górniczych i obiektów małej architektury
W znowelizowanej ustawie zdefiniowane będzie pojęcie obiektu budowlanego jako budynku lub budowli, z wyłączeniem wyrobisk górniczych, a także niewielkich obiektów stanowiących:
- obiekty kultu religijnego – w szczególności kapliczki, krzyże przydrożne i figury,
- obiekty architektury ogrodowej – w szczególności posągi i figurki ogrodowe, wodotryski, mostki, pergole, murowane grille i oczka wodne,
- obiekty użytkowe służące rekreacji codziennej i utrzymaniu porządku – w szczególności śmietniki, wiaty na wózki dziecięce i rowery oraz obiekty stanowiące wyposażenie placów zabaw dla dzieci.
Przepis ten ma wyeliminować wątpliwości co do podlegania bądź niepodlegania podatkowi od nieruchomości wyrobisk górniczych i obiektów małej architektury. Obiekty te będą wyłączone z zakresu pojęcia obiektu budowlanego co ma pozwolić zachować obecny zakres opodatkowania, tj. brak opodatkowania takich obiektów. Opodatkowaniu będą jednak podlegały zlokalizowane w wyrobisku górniczym budowle.
Konsultacje publiczne – kto zyskał w ich wyniku?
W toku prac legislacyjnych publikowane były kolejne wersje projektu zmian w podatku od nieruchomości, będące efektem prowadzonych konsultacji publicznych. Konsultacje te cieszyły się bardzo dużym zainteresowaniem, zarówno przedsiębiorców, organizacji gospodarczych i firm doradczych, jak i samorządów lokalnych. Warto choćby wspomnieć, że raport zawierający uwagi do pierwotnego projektu zmian liczy 400 stron.
Wydaje się, że najkorzystniejsze zmiany w porównaniu do pierwotnego projektu nastąpiły dla podmiotów z branży OZE (choć nie wszystkich) oraz właścicieli różnego rodzaju sieci przesyłowych. W ostatecznej wersji ustawy wskazano wprost, że elektrownie fotowoltaiczne i magazyny energii (w części niebędącej budynkiem) będą podlegały opodatkowaniu jako budowle wyłącznie w zakresie ich części budowlanych. W przypadku natomiast sieci przesyłowych z załącznika nr 4 wykreślono zawartą w pierwotnym projekcie szeroką kategorię obiektu określanego jako „sieć: elektroenergetyczna, telekomunikacyjna, gazowa, ciepłownicza, wodociągowa, kanalizacyjna oraz inna sieć uzbrojenia terenu, rurociąg przesyłowy”. W to miejsce w przypadku sieci telekomunikacyjnej wskazano, że budowlami będą wchodzące w jej skład: podbudowa słupowa dla linii kablowej, fundament, konstrukcja wsporcza, wolno stojący maszt antenowy, wolno stojąca wieża, szafa telekomunikacyjna, słupek telekomunikacyjny. W przypadku natomiast pozostałych sieci budowlami będą stanowiące ich element obiekty, których charakterystycznym parametrem jest długość:
- wodociąg, gazociąg, ciepłociąg oraz inny rurociąg,
- trakcja elektroenergetyczna, linia elektroenergetyczna,
- linia kablowa podziemna, umieszczona bezpośrednio w ziemi lub nadziemna, z wyłączeniem kabli telekomunikacyjnych dowieszonych do już istniejącej linii kablowej nadziemnej,
- kanalizacja kablowa, z wyłączeniem zainstalowanych w niej kabli oraz
- kanał technologiczny, z wyłączeniem zainstalowanych w nim kabli,
- inny kanał
– wraz z przewodami, fundamentem, podbudową słupową oraz konstrukcją wsporczą, o ile je posiadają. Na marginesie warto wskazać, że obiekty wskazane w pkt. 1–6) będą kwalifikowane jako budowle nie tylko wtedy gdy będą elementami sieci, lecz również wtedy gdy będą występowały samodzielnie.
Ze zmian w porównaniu do pierwotnego projektu mogą cieszyć się również przedsiębiorcy posiadający biogazownie, kotły, piece przemysłowe, koleje linowe, wyciągi narciarskie oraz skocznie. W przypadku tego typu obiektów jako budowle (w części niebędącej budynkiem) również kwalifikowane będą wyłącznie części budowlane.
Postulowanych zmian nie udało się natomiast osiągnąć przedsiębiorcom z branży elektrowni wodnych. W odniesieniu do tych obiektów w ustawie nowelizującej brak bowiem wskazania by jako budowle kwalifikować wyłącznie ich części budowlane, co może rodzić ryzyko objęcia opodatkowaniem również wysokowartościowych elementów ich wyposażenia.
Nie zostały również uwzględnione propozycje wyłączenia z zakresu opodatkowania podatkiem od nieruchomości budowli znajdujących się wewnątrz budynków. Jak wskazuje MF, jeżeli w budynku położona jest budowla lub jej część niestanowiąca integralnej części tego budynku, to będzie ona stanowiła odrębny od budynku przedmiot opodatkowania.
Warto również zauważyć, że usatysfakcjonowani nie mogą być przedstawiciele samorządów lokalnych, którzy wśród uwag zgłaszali postulaty by w załączniku nr 4, jako budowle, wprost wskazać m.in.: automat przechowujący przesyłki (tzw. paczkomat), bankomat, wpłatomat, automat sprzedający, automat służący do wykonywania innego rodzaju usług, myjnie samochodowe, stacje ładowania pojazdów elektrycznych, wagi samochodowe, węzeł betoniarski, wytwórnia mas bitumicznych. Postulaty te nie zostały uwzględnione.
Wątpliwości pozostaną
Jak wskazuje się w uzasadnieniu ustawy nowelizacja ma na celu m.in. wyeliminowanie wątpliwości interpretacyjnych przez doprecyzowanie obowiązujących przepisów i tym samym zapewnienie prawidłowego ich stosowania. Wydaje się jednak, że nie wszystkie wątpliwości zostały rozstrzygnięte. Warto tu choćby wskazać na fakt, że jako jedną z kategorii budowli wskazuje się urządzenie budowlane. Jest ono definiowane jako m.in. inne urządzenie techniczne, bezpośrednio związane z budynkiem lub obiektem (wskazanym w załączniku nr 4), niezbędne do ich użytkowania zgodnie z przeznaczeniem. Pojęcie tak szerokie i nieprecyzyjne niesie ze sobą ryzyko rozciągania definicji budowli na wysokowartościowe urządzenia techniczne, w szczególności w sektorze energetycznym. Ryzyka tego nie eliminuje fakt, że definicja budowli wymaga by dany obiekt (w tym urządzenie budowlane) został wzniesiony w wyniku robót budowlanych, gdyż za roboty budowlane uważa się nie tylko budowę, ale również prace polegające na montażu, a dodatkowo wątpliwości budzi to jak rozumieć wyrażenie „do których stosuje się przepisy ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane”. Stanowisko prezentowane w toku prac legislacyjnych przez przedstawicieli Ministerstwa Finansów nie daje w tej kwestii jednoznacznej odpowiedzi.
Kolejnym obszarem sporów może być definicja trwałego związania z gruntem. W uzasadnieniu ustawy wskazuje się, że przez połączenie obiektu budowlanego z gruntem należy rozumieć wykonanie pewnych czynności w celu ich połączenia, a nie jedynie posadowienie obiektu budowlanego na gruncie. Zatem, zdaniem MF, obiektami trwale związanymi z gruntem nie będą dowolne obiekty, których masa lub konstrukcja powodują, że nie ulegają one przesunięciu przez czynniki atmosferyczne, w tym np. kontenery mobilne, niepołączone w żaden sposób z podłożem. Można mieć jednak wątpliwości czy wprowadzana definicja faktycznie oddaje tak wyrażony zamiar projektodawcy, choćby ze względu na brak wskazania w niej wymogu technicznego połączenia z gruntem lub konieczności wykonania pewnych czynności w celu osiągnięcia takiego połączenia. Ponadto, tak sformułowana definicja będzie pozwalała łatwiej uznać dany obiekt za trwale związany z gruntem bez konieczności wykonania np. robót ziemnych, co z kolei będzie determinowało opodatkowanie jako budowli obiektów takich jak obiekt kontenerowy, przekrycie namiotowe, powłoka pneumatyczna, strzelnica, kiosk uliczny, pawilon sprzedaży ulicznej, pawilon wystawowy albo wolno stojące: instalacja przemysłowa inna niż wymieniona w załączniku, tablica reklamowa, urządzenie reklamowe.
Pozostałe zmiany w podatku od nieruchomości
W nowelizacji przewiduje się także:
- rozszerzenie stosowania stawki dla budynków mieszkalnych na wszystkie pomieszczenia przeznaczone do przechowywania pojazdów w tych budynkach – pomieszczenia przeznaczone do przechowywania pojazdów w budynku mieszkalnym będą uznawane za część mieszkalną takiego budynku i do opodatkowania takiego pomieszczenia stosowana będzie stawka przewidziana dla budynków mieszkalnych,
- wyłączenie stosowania zwolnienia z podatku od nieruchomości dla infrastruktury kolejowej, w zakresie gruntów, budynków i budowli wchodzących w skład terminala towarowego,
- rozszerzenie stosowania stawki dla budynków mieszkalnych na wszystkie pomieszczenia przeznaczone do przechowywania pojazdów w tych budynkach – pomieszczenia przeznaczone do przechowywania pojazdów w budynku mieszkalnym będą uznawane za część mieszkalną takiego budynku i do opodatkowania takiego pomieszczenia stosowana będzie stawka przewidziana dla budynków mieszkalnych,
Co do zasady, nowe przepisy wejdą w życie 1 stycznia 2025 r. Po spełnieniu określonych warunków podmioty inne niż osoby fizyczne będą mogły jednak złożyć deklarację na podatek od nieruchomości na rok podatkowy 2025 r. w terminie do 31 marca 2025 r. Ma to zapewnić podatnikom prowadzącym działalność gospodarczą odpowiedni czas na zapoznanie się z nowymi przepisami w zakresie opodatkowania budynków i budowli oraz na dokonanie przez nich prawidłowej kwalifikacji obiektów wchodzących w skład ich majątku.
AUTOR: Karol Witkowski, Bieżące doradztwo podatkowe
