W serii artykułów, którą otwiera poniższa publikacja, będziemy analizować podatność wybranych branż na wprowadzenie skróconego czasu pracy, biorąc pod uwagę: ich specyfikę, model organizacji pracy oraz potencjalne korzyści i wyzwania. Pierwszą z branż podanych analizie jest branża IT.
Zasady pilotażowego programu skrócenia czasu pracy
Nie od dzisiaj wiadomo, że Polacy uchodzą za jeden z najbardziej zapracowanych narodów w Europie. Rokrocznie potwierdzają to statystyki Eurostatu. Zgodnie z najnowszymi danymi, w 2024 roku Polacy na pracę poświęcali 38,9 godzin tygodniowo, czyli więcej niż zdecydowana większość pozostałych państw członkowskich Unii Europejskiej. Co więcej, regulacje dotyczące wymiaru czasu pracy w Polsce nie zmieniły się od ponad 100 lat, a w tym czasie rynek pracy i jego realia uległy znacznym przeobrażeniom.
Dlatego też Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej postanowiło zająć się tym tematem. Pod koniec kwietnia zapowiedziało uruchomienie pilotażowego programu skróconego tygodnia pracy. Obecnie (od 14 sierpnia) trwa nabór wniosków do wspomnianego pilotażu. Do udziału w programie mogą zgłaszać się zarówno prywatne, jak i publiczne przedsiębiorstwa, które spełnią określone kryteria i wypełnią formularz zamieszczony na stronie rządowej do 15 września 2025 r.
Ważny fragment
Zgodnie z ministerialnymi zapowiedziami, firmy zakwalifikowane do pilotażu mogą liczyć na dofinansowanie sięgające nawet 1 miliona złotych oraz dużą swobodę we wdrażaniu zmian. Pracodawcy będą mogli samodzielnie dobrać formę skrócenia czasu pracy w zależności od specyfiki ich biznesu.
Wśród dostępnych możliwości będą więc mogli zdecydować się na:
- redukcję liczby dni pracy w tygodniu do 4,
- skrócenie liczby godzin pracy w ciągu dnia,
- przyznanie dodatkowych dni urlopu bądź
- zaproponowanie autorskiego rozwiązania.
Celem tej inicjatywy jest przetestowanie różnych modeli zmniejszenia czasu pracy i ocena ich wpływu na efektywność, dobrostan pracowników i funkcjonowanie firm.
Google news
Bądź na bieżąco ze zmianami w prawie, podatkach i księgowości! Zaobserwuj nas w Wiadomościach Google
Specyfika branży IT
Branża IT to dziedzina skupiająca się na szeroko rozumianym rozwoju technologii. Mimo chwilowych kryzysów (tak jak miało to miejsce w 2023 roku) można ją zdecydowanie zaliczyć do jednych z najdynamiczniej rozwijających się branż w Polsce. Jej zakres obejmuje nie tylko programowanie, ale również: analizę danych, cyberbezpieczeństwo, technologie chmurowe, e-commerce, logistykę, sztuczną inteligencję (AI) czy Internet Rzeczy (IoT). Co więcej, sektor ten przenika niemal wszystkie obszary gospodarki wspierając procesy cyfryzacji i innowacji w różnych branżach – od finansów po przemysł.
Aktualnie branża IT generuje ok. 8% polskiego PKB i zatrudnia ponad 600 tys. specjalistów. Ze względu na wysokie zapotrzebowanie na wykwalifikowaną kadrę, firmy technologiczne od lat konkurują o talenty, oferując rozbudowane pakiety benefitów. Oprócz standardowych dodatków, takich jak: prywatna opieka zdrowotna czy karty multisport, pracownicy IT często mogą liczyć na elastyczne formy organizacji czasu pracy. To możliwe, ponieważ branża opiera się na zadaniowym podejściu i rozliczaniu efektów. Dlatego też wielu pracodawców pozwala swoim pracownikom na większą autonomię. Wśród popularnych rozwiązań można wymienić m.in.: „luźne piątki” (dni, które pracownicy mogą poświęcić na rozwój lub pracę własną), krótszy dzień pracy, elastyczne godziny rozpoczęcia pracy, a nawet nielimitowany urlop. Tego typu benefity sprzyjają nie tylko zwiększeniu komfortu pracy, ale także utrzymaniu wysokiego poziomu zaangażowania.
Skrócony czas pracy w branży IT
Ze względu na specyfikę branży IT, którą charakteryzuje koncentracja na pracy projektowej, zadaniowy tryb działania oraz, często, duża autonomia pracowników, wdrożenie skróconego czasu pracy jest jak najbardziej możliwe. Ponadto, branża IT jest też wyjątkowo otwarta na innowacje i to nie tylko technologiczne, ale również organizacyjne. To właśnie tutaj najszybciej przyjęła się praca zdalna, a wiele firm z wyprzedzeniem zdecydowało się na wdrożenie elastycznych rozwiązań dotyczących czasu pracy w formie benefitu, które dziś stają się przedmiotem ministerialnego pilotażu.
Ważny fragment
Należy jednak pamiętać, że taka zmiana może wiązać się także z konkretnymi wyzwaniami organizacyjnymi i kadrowymi.
Po pierwsze, trudności mogą pojawić się przy planowaniu i rozliczaniu czasu pracy, szczególnie w zespołach działających w modelu hybrydowym lub pracujących międzynarodowo. Tworzenie harmonogramów może stać się bardziej złożone, zwłaszcza gdy firma współpracuje z klientami w różnych strefach czasowych lub prowadzi projekty wymagające ciągłej dostępności specjalistów.
Po drugie, wyzwania mogą dotyczyć firm, które zdecydują się na skrócenie czasu pracy poprzez zwiększenie liczby dni urlopowych. Już teraz w wielu organizacjach działających zdalnie lub w modelu elastycznym zaobserwować można trudności z pełnym wykorzystaniem przysługującego urlopu wypoczynkowego przez pracowników. Wydłużenie puli dni wolnych mogłoby z jednej strony prowadzić do zwiększenia kosztów pracodawcy w przypadku konieczności wypłaty ekwiwalentu, a z drugiej, mijać się z celem, jakim jest poprawa work-life balance poprzez realne skrócenie czasu pracy.
Podsumowanie
Z całą pewnością można stwierdzić, że branża IT jest jedną z tych, której specyfika sprzyja skróceniu czasu pracy. Zawdzięcza to przede wszystkim zadaniowemu podejściu do wykonywania obowiązków zawodowych. Nie zmienia to jednak faktu, że każda firma reprezentująca ten sektor gospodarki powinna indywidualnie rozważyć wdrożenie skróconego czasu pracy. W tym pomocne będzie przeanalizowanie korzyści i potencjalnych wyzwań, co w rezultacie pozwoli na dostosowanie modelu skróconego czasu pracy do własnych możliwości operacyjnych.
Prezentowany artykuł to pierwszy z serii analiz poświęconych możliwościom i wyzwaniom związanym z wdrożeniem skocznego czasu pracy w poszczególnych branżach. W kolejnych tygodniach, na naszej stronie regularnie pojawiać się będą opracowania dotyczące kolejnych, najpopularniejszych gałęzi gospodarki w Polsce. Zachęcamy do regularnych odwiedzin lub zapisania się na newsletter, aby pozostać na bieżąco w temacie skróconego czasu pracy.
Współautorstwo: Maria Wąsicka-Sroczyńska (Starszy specjalista ds. marketingu), Monika Żukowska (Asystent ds. Marketingu)