Dlatego w ramach serii artykułów publikowanych na naszej stronie analizujemy zarówno potencjalne korzyści, jak i wyzwania związane z redukcją wymiaru pracy w różnych gałęziach gospodarki. W niniejszym materiale skupiamy się na branży produkcyjnej.
Założenia programu pilotażowego skrócenia czas pracy
Obecnie, jednym z głośniejszych medialnie projektów Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej jest pilotażowy program skróconego czasu pracy. Jego celem jest zmniejszenie tygodniowego wymiaru czasu pracy z 40 do 35 godzin. Uzasadnieniem tej zmiany jest fakt, że obecny wymiar pracy obowiązuje od ponad 100 lat. W tym czasie rynek pracy uległ przeobrażeniom zarówno pod względem postępu technologicznego i automatyzacji, jak i oczekiwań społecznych dotyczących równowagi między życiem zawodowym a prywatnym.
Pilotaż ma charakter dobrowolny i mogą przystąpić do niego wszyscy przedsiębiorcy zarówno prywatni, jak i instytucje publiczne pod warunkiem spełnienia określonych kryteriów udziału. Zakwalifikowanie się do programu będzie skutkowało otrzymaniem dofinansowania mogącego sięgnąć milion złotych. Celem otrzymanego wsparcia finansowego ma być ułatwienie przedsiębiorcom przeprowadzenie koniecznych zmian organizacyjnych w ich firmach. Co więcej, to w gestii uczestników pilotażu pozostawiono dobranie formy wdrożenia krótszego czasu pracy, która w ich mniemaniu może okazać się najbardziej satysfakcjonująca. Mogą więc wybrać między: czterodniowym tygodniem pracy, skróceniem liczby godzin w ciągu dnia, dodatkowymi dniami wolnymi bądź zaproponować własne, autorskie rozwiązanie.
Google news
Bądź na bieżąco ze zmianami w prawie, podatkach i księgowości! Zaobserwuj nas w Wiadomościach Google
Specyfika pracy w branży produkcyjnej
Sektor produkcyjny obejmuje wiele branż ściśle związanych z przemysłem, takich jak: motoryzacja, elektronika, chemia, przemysł spożywczy, meblarski czy produkcja maszyn i urządzeń. Stąd też, zgodnie z danymi udostępnionym przez Główny Urząd Statystyczny (GUS) produkcja może odpowiadać za nawet 20% polskiego PKB. Czyni to te branże jednym z kluczowych filarów gospodarki. Zatrudnienie w tym sektorze jest również jednym z większych. Według danych GUS z 2023 roku pracowało w nim około 2,5 miliona osób. Warto też podkreślić, że branże produkcyjne łączy jedna cecha wspólna, mianowicie – konieczność utrzymania ciągłości procesów produkcyjnych. Produkcja w wielu zakładach prowadzona jest w systemie zmianowym, często nawet w trybie 24/7. W takich warunkach wszelkie zmiany organizacyjne, w tym też skrócenie czasu pracy, są szczególnie trudne do wdrożenia i nie pozostają bez wpływu na wydajność i rentowność działalności.
Skrócony czas pracy w produkcji
Produkcja opiera się zazwyczaj na systemie zmianowym, a zakłady pracują w trybie jedno-, dwu- lub trzyzmianowym, często przez sześć, a nawet siedem dni w tygodniu. Z tego względu, ograniczenie dziennego lub tygodniowego czasu pracy wiązałoby się z koniecznością zatrudnienia większej liczby pracowników, aby zachować ciągłość produkcji i realizację zamówień. Zmniejszenie liczby godzin pracy na zmianę mogłoby również obniżyć efektywność linii produkcyjnych oraz zwiększyć jednostkowe koszty wytwarzania.
Jednak mimo tych trudności, wdrożenie skróconego czasu pracy w produkcji nie jest niemożliwe. W Polsce przykładem firmy, która skutecznie dokonała skrócenia czasu pracy jest firma Herbapol Poznań. Warto jednak podkreślić, że takie wdrożenie wymagało odpowiedniego przygotowania, optymalizacji procesów oraz inwestycji w usprawnienie organizacji pracy, a firma ostatecznie za najbardziej optymalne rozwiązanie uznała skrócenie miesięcznego wymiaru czasu pracy o dwa piątki (16h). Według deklaracji zarządu, zmiana nie spowodowała spadków wydajności, a wręcz przeciwnie, przyniosła korzyści w obszarze HR w postaci m.in. spadku rotacji oraz zmniejszenia absencji wśród pracowników. Należy jednak podkreślić, że to rozwiązanie nie w pełni wypełnia założenia rządowego pilotażu, którego celem jest skrócenie czasu pracy o 20% rocznie.
Skrócenie czasu pracy w branży produkcyjnej jest możliwe, choć stanowi proces złożony, czasochłonny i wymagający nakładów finansowych. Kluczowe wydaje się tu podejście systemowe obejmujące reorganizację pracy, inwestycje technologiczne oraz bieżące monitorowanie wpływu zmian na wyniki produkcyjne i satysfakcję pracowników.
Współautorstwo: Maria Wąsicka-Sroczyńska (Starszy specjalista ds. marketingu), Monika Żukowska (Asystent ds. Marketingu)
Czytaj inne artykuły z serii o skróconym czasie pracy:
- Skrócenie czasu pracy – szczegóły pilotażowego programu
- Skrócony czas pracy w branży IT
- Skrócony czas pracy w handlu
- Skrócony czas pracy w branży transportowej i logistycznej
- Skrócony czas pracy w branży produkcyjnej