Teoretycznie, wydaje się oczywiste, że osoby obowiązkowo ubezpieczone są zobowiązane do tego, aby zgłosić do ubezpieczenia zdrowotnego swoich najbliższych nieposiadających własnego tytułu do ubezpieczenia. Nie mniej jednak niejednokrotnie zdarzają się sytuacje, w których członkowie rodziny chcąc skorzystać z porady lekarskiej w ramach publicznej opieki zdrowotnej widnieją w rejestrze jako osoby nieubezpieczone. Zgłoszenie warunkuje bowiem bezpłatne korzystanie z publicznej służby zdrowia. Brak takiego zgłoszenia może skutkować odmową udzielenia świadczeń medycznych lub obciążenie członka rodziny kosztami leczenia. Co więcej, sam ubezpieczony niedopełniając obowiązku może zostać obciążony karą grzywny!
Członek rodziny, czyli kto?
W tym momencie należy ustalić, kogo NFZ definiuje jako członka rodziny do celów ubezpieczenia zdrowotnego:
-
- Po pierwsze dziecko własne, przysposobione, małżonka, wnuka lub dziecko obce, dla którego ustanowiono opiekę lub dziecko obce w ramach rodziny zastępczej bądź rodzinnego domu dziecka do ukończenia przez nie 18 roku życia. W przypadku, gdy dziecko w dalszym ciągu pobiera naukę w szkole, uczelni lub zakładzie kształcenia nauczycieli do ukończenia przez nie 26 roku życia. Limitu wieku nie stosuje się, w przypadku, gdy dziecko ma orzeczenie o niepełnosprawności w stopniu znacznym lub inne, traktowane na równi.
- Małżonka.
- Wstępnych krewnych (rodziców, dziadków) w przypadku, gdy pozostają z ubezpieczonym w jednym gospodarstwie domowym.
Niestety, polskie ustawodawstwo nie przewiduje możliwości zgłoszenia do ubezpieczenia zdrowotnego rodzeństwa, narzeczonej/narzeczonego, rodziców niepozostających we wspólnym gospodarstwie domowym, partnera, ani dzieci partnera nawet w przypadku prowadzenia wspólnego gospodarstwa domowego.
Od 1 stycznia 2013r. istnieje możliwość zgłoszenia wnuków do ubezpieczenia zdrowotnego. Taka opcja jest dopuszczalna tylko wówczas, gdy żaden z rodziców nie podlega ubezpieczeniu zdrowotnemu, nie jest uprawniony do świadczeń na podstawie przepisów o koordynacji z tytułu wykonywania pracy lub pracy na własny rachunek lub ubezpieczeniu dobrowolnemu.
Poniżej przedstawiony został szczegółowy wykaz osób, które ubezpieczony może zgłosić jako członków rodziny.
Kluczowe jest to, iż nie istnieje limit osób, które ubezpieczony może zgłosić do ubezpieczenia zdrowotnego. Ponadto, zgłoszenie kolejnych członków rodziny nie skutkuje podwyższeniem składki zdrowotnej, ani nie jest uzależnione od wysokości podstawy zdrowotnej ubezpieczonego.
Kto, kiedy i w jaki sposób powinien dokonać zgłoszenia?
Należy pamiętać, aby zgłosić członków rodziny w terminie nieprzekraczającym 7 dni od powstania okoliczności rodzącej obowiązek zgłoszenia. Podobnie sytuacja wygląda z wyrejestrowaniem. Tutaj także mamy 7 dni na zgłoszenie od momentu zaistnienia zmiany (np. utraty tytułu do ubezpieczenia przez ubezpieczonego, nabycie własnego tytułu do ubezpieczenia przez członka rodziny).
Pracownicy oraz zleceniobiorcy są zobowiązani do złożenia wniosku o ubezpieczenie członków rodziny płatnikowi, który z kolei dokonuje zgłoszenia na dokumencie ZUS ZCNA – zgłoszenie danych o członkach rodziny. Na tym samym dokumencie dokonywane są wszelkie zmiany danych uprawnionych do ubezpieczenia członków rodziny, a także wyrejestrowanie. Niezbędne informacje do zgłoszenia to imię i nazwisko członka rodziny, data urodzenia, pesel, adres zamieszkania oraz informacja o niepełnosprawności. Należy podkreślić, że zgłoszenia dokonuje tylko jeden członek rodziny, tzn. wystarczającym jest, iż pracująca matka zgłosi do ubezpieczenia zdrowotnego dzieci. W tej sytuacji nie powinien dokonywać tego ponownie ojciec.
Nie tylko pracownicy czy zleceniobiorcy są zobowiązani do zgłoszenia członków rodziny do ubezpieczenia. Także bezrobotni powinni zgłosić dzieci do ubezpieczenia zdrowotnego. Zgłoszenia powinni dokonać we właściwym Urzędzie Pracy.
Analogiczny obowiązek ciąży na przedsiębiorcach. Obowiązują ich te same terminy, co pracowników, zleceniobiorców oraz bezrobotnych przy czym dokument ZUS ZCNA składają oni bezpośrednio we właściwych oddziałach ZUS.
Sprawdź Outsourcing finansowo-księgowy Grant Thornton
Najczęściej popełniane błędy przy zgłoszeniach
Warto zwrócić uwagę na najczęściej popełniane błędy w zakresie zgłaszania i wyrejestrowywania z ubezpieczenia zdrowotnego członków rodziny.
Wiele osób zapomina o tym, iż zgłaszając do ubezpieczenia swoje uczące się lub studiujące dzieci należy wyrejestrować je na czas podejmowania przez nie pracy sezonowej w ramach umowy o pracę lub umowy zlecenia od której naliczane są składki zdrowotne. Po zakończeniu świadczenia pracy należy dzieci ponownie zgłosić do ubezpieczenia. W przeciwnym wypadku mogą one mieć problem z bezpłatnym korzystaniem z publicznej opieki zdrowotnej.
Ważny fragment
Ponadto, dzieci, które po ukończeniu 26 r.ż. w dalszym ciągu studiują oraz nie mają innego tytułu do ubezpieczenia powinny zostać wyrejestrowane z ubezpieczenia rodziców i zgłosić się we własnym zakresie do ubezpieczenia zdrowotnego na uczelni.
Kolejną kwestią wartą poruszenia jest fakt, iż nie ma obowiązku zgłoszenia do ubezpieczenia małżonka z którym przebywa się w stanie separacji. Ponadto żona/mąż nie może zgłosić małżonka/żony mających status osoby bezrobotnej. W tej sytuacji osoby te są objęte ubezpieczeniem zdrowotnym przez Urząd Pracy.
Podobnych, problematycznych kwestii jest więcej. Powyżej wspomniane zostały te częściej występujące. Należy dodać, iż każda sytuacja wymaga indywidualnego podejścia i rozpatrzenia kwestii spornych.
Podsumowując, każda osoba obowiązkowo ubezpieczona powinna mieć świadomość, iż <strong>zgłoszenie członków rodziny do ubezpieczenia to nie jej prawo, lecz obowiązek</strong>. Konsekwencjami niedopełnienia tej formalności mogą być kary grzywny nałożone na ubezpieczonego, a regulowane przez Kodeks Wykroczeń oraz obciążenie kosztami leczenia członków rodziny.
