AKTUALIZACJA: Dnia 22 sierpnia 2023 r. została podpisana Ustawa z dnia 16 sierpnia 2023 r. o zmianie ustawy – Kodeks spółek handlowych oraz niektórych innych ustaw. Większość zmian wejdzie w życie już 15 września 2023 r.”
Czytaj więcej: Ważne zmiany w transgranicznych i krajowych reorganizacjach spółek
Podsumowanie
- Planowane zmiany Kodeksu spółek handlowych umożliwią transgraniczne przekształcenia, podziały i nowe sposoby połącznia, ale również poszerzą katalog krajowych możliwości reorganizacji.
- Nowelizacja wprowadza środki mające na celu ochronę podmiotów powiązanych ze spółką podlegającą operacji transgranicznej.
- Podobne przepisy zostały lub zostaną wprowadzone we wszystkich krajach Unii Europejskiej.
Nowelizacja wynika z konieczności implementacji Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/2121 z dnia 27 listopada 2019 r. zmieniająca dyrektywę (UE) 2017/1132 w odniesieniu do transgranicznego przekształcania, łączenia i podziału spółek i dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1151 z dnia 20 czerwca 2019 r. zmieniająca dyrektywę 2017/1132 w odniesieniu do stosowania narzędzi i procesów cyfrowych w prawie spółek.
Nowe rozwiązania – transgraniczne przekształcenie i podział
Do najważniejszy operacji, które zostaną dodane do polskiego porządku prawnego, jest przekształcenie transgraniczne, zwane również transgraniczną zmianą siedziby. Operacja pozwala na zmianę kraju siedziby na inny kraj UE, co pozwoli spółkom na przeniesienie działalności do Polski lub poza nią. Dotychczas operacja ta była przeprowadzana w oparciu o odpowiednie stosowanie krajowych przepisów o przekształceniu. Co prawda prawo obecnie nie zabrania przeprowadzania powyższego procesu, ale i nie zezwala wprost na jego stosowanie, co powoduje znaczące trudności w prowadzeniu takiego procesu.
Zgodnie z założeniami ustawy, przeniesienie siedziby za granicę zawsze będzie związane z przekształceniem spółki w formę prawną właściwą dla kraju nowej siedziby, a sam proces obwarowany został licznymi wymogami formalnymi, w celu ochrony podmiotów powiązanych ze spółką.
Poza przekształceniem, znowelizowany Kodeks spółek handlowych dopuści przeprowadzenie transgranicznego podziału. Będzie się to odbywało w oparciu o krajowe modele podziału tzn.:
- podział przez zawiązanie nowych spółek,
- podział przez przejęcie i zawiązanie nowej spółki,
- podział przez wydzielenie.
Do powyższej listy nowela dodaje kolejną pozycję, a mianowicie podział przez wyodrębnienie, znany chociażby z prawa niemieckiego. W przeciwieństwie do sposobów podziału wymienionych powyżej, zostanie on wprowadzony również jako nowe rozwiązanie dla podmiotów krajowych. Będzie on polegał na przeniesieniu części majątku spółki dzielonej na istniejącą lub nowo utworzoną spółkę lub spółki, które to spółki przejmują udziały lub akcje spółki dzielonej, a nie przez wydzielenie i przyznanie udziałów lub akcji wspólnikom spółki dzielonej, na co zezwalają obecnie obowiązujące przepisy.
Uproszczone połączenia transgraniczne i krajowe
Do katalogu już istniejących połączeń transgranicznych i połączeń krajowych dołączy nowy uproszczony tryb połączenia, tzw. połączenie konsolidacyjne. Ten rodzaj połączenia będzie mógł zostać przeprowadzony bez konieczności ustanawiania nowych udziałów lub emisji akcji, pod warunkiem, że jedna osoba w sposób pośredni lub bezpośredni posiadała będzie wszystkie udziały w spółkach łączących się lub wspólnicy łączących się spółek posiadają udziały lub akcje w tych samych proporcjach we wszystkich łączących się spółkach. Nowy typ połączenia będzie mógł być wykorzystywany m.in. do koncentracji aktywów i pasywów spółek rozproszonych w ramach struktury holdingowej.
Data wejścia w nowelizacji w życie
Obecnie projekt został skierowany do pierwszego czytania, a data wejścia przepisów w życie określona jest na dzień 1 sierpnia 2023 r. Na chwilę obecną trudno ocenić czy termin ten zostanie utrzymany, czy ulegnie zmianie na skutek poprawek wprowadzanych w przebiegu procesu legislacyjnego.
Niemniej, termin na implementację pierwszej z wspominanych powyżej dyrektyw minął 31 stycznia 2023 roku, natomiast drugiej upłynie 1 sierpnia 2023 r. można się zatem spodziewać, że prace nad nowelizacją będą przebiegać sprawnie i już wkrótce nowe regulacje będą obowiązywać w prawie polskim.
Wdrożenie do polskiego porządku prawnego zmian wynikających z unijnych aktów wpłynie pozytywnie na pogłębienie integracji w ramach jednolitego rynku unijnego. Ułatwią bowiem one w istotny sposób procesy na spółkach funkcjonujących w różnych porządkach prawnych. Przepisy mają być wyrazem kompromisu pomiędzy potrzebą ochrony interesów podmiotów powiązanych ze spółką a możliwością sprawnego i łatwego dokonywania procesów transgranicznych na terenie Unii.
AUTOR: Jakub Mazur, Stażysta w Zespole Kancelarii Prawnej Grant Thornton
