Naczelny Sąd Administracyjny wyjaśnia wątpliwości podatników nabywających usługi budowlane w ramach wykonawstwa zastępczego. Niestety niekorzystnie. W wyroku z dnia 6. lipca 2017 r., sygn. akt I FSK 2173/15, stanął na stanowisku, że niedopuszczalne jest odliczenie VAT od faktury wystawionej przez podwykonawcę zastępczego. Powód? Koszt VAT-u powinien ponieść niesolidny podwykonawca.
Skarżąca wyjaśniła, że w umowach, które jako wykonawca robót budowlanych zawiera z podwykonawcami, ujęty jest zapis zobowiązujący podwykonawców do usuwania wad i usterek w określonym terminie. W przypadku niedotrzymania przez podwykonawcę terminu Skarżąca mogła powierzyć wykonanie napraw innemu wykonawcy, na koszt i ryzyko podwykonawcy.
Rozliczenie podwykonawstwa miało więc przebiegać w dwóch krokach
- Wykonawca zastępczy miał obciążać Skarżącą fakturą tytułem usunięcia usterek (z VAT, który Skarżąca chciała odliczyć).
- Skarżąca miała potrącić z kaucji gwarancyjnej, wpłacanej przed rozpoczęciem prac przez podwykonawcę, wartość wykonania zastępczego i obciążyć podwykonawcę notą w kwocie netto, zgodnie z innym wyrokiem NSA (z dnia 29. czerwca 2011 r., sygn. akt I FSK 1013/10; stwierdzono w nim, że obciążenia podwykonawcy kosztami wykonania zastępczego nie należy dokumentować fakturą, ponieważ nie dochodzi do wykonania czynności opodatkowanej).
Ważny fragment
Należy pamiętać, że pozytywna w danym przedmiocie praktyka organów podatkowych może ulec zmianie (…). Własna interpretacja indywidualna pozostaje najlepszą formą ochrony i przed przeprowadzeniem dużej transakcji warto się o taką interpretację postarać, także jeżeli praktyka interpretacyjna organów podatkowych jest w danym momencie jednolita i korzystna.
Sąd zgodny z praktyką fiskusa
Wykonanie zastępcze, w ocenie NSA wyrażonej w omawianym wyroku, pozostaje poza zakresem VAT. W efekcie od faktury dokumentującej wykonanie takich usług, których koszt Skarżąca efektywnie przenosi na podwykonawcę w ramach jego odpowiedzialności, nie przysługuje jej prawo do odliczenia.
Tożsame stanowisko prezentowano w interpretacjach indywidualnych (np. Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 17 marca 2016 r., sygn. ILPP1/4512-1-910/15-4/MK, lub Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 10 maja 2017 r., sygn. 0461-ITPP3.4512.84.2017.2.AB). Wyrok NSA nie przyczyni się zapewne do jego zmiany, a wręcz przeciwnie.
Potwierdzenie przez Naczelny Sąd Administracyjny prawidłowości negatywnego dla podatników stanowiska dotyczącego odliczenia VAT od usług podwykonawców zastępczych będzie miało negatywny wpływ na płynność przedsiębiorców z branży budowlanej, które już została (co policzyliśmy) bardzo pogorszona przez wejście w życie przepisów o odwrotnym obciążeniu.
Należy pamiętać, że pozytywna w danym przedmiocie praktyka organów podatkowych może ulec zmianie, a zastosowanie się do utrwalonej praktyki nie zapewnia ochrony prawnej gdy Minister Finansów wyda np. sprzeczną z nią interpretację ogólną. Własna interpretacja indywidualna pozostaje najlepszą formą ochrony i przed przeprowadzeniem dużej transakcji warto się o taką interpretację postarać, także jeżeli praktyka interpretacyjna organów podatkowych jest w danym momencie jednolita i korzystna.
AUTOR: Łukasz Kempa