Ważny wyrok zapadł dnia 10 stycznia 2019 r. w wyniku pytania prejudycjalnego zgłoszonego przez Sąd w Finlandii. TSUE w sprawie C-410/17 orzekł, że umowa na prace rozbiórkowe, która jednocześnie zawiera zobowiązanie usługodawcy do nabycia złomu podlegającego odzyskaniu, który następnie może sprzedać, obejmuje dwie transakcje podlegające opodatkowaniu, o ile dostawie złomu przypisuje się wartość, którą przedsiębiorstwo rozbiórkowe uwzględniło przy ustalaniu ceny za świadczenie prac rozbiórkowych.
Podsumowanie
- Prace rozbiórkowe z uwzględnieniem odzysku złomu przez przedsiębiorstwo prowadzące prace rozbiórkowe to dwie odrębne transakcje
- Dostawę ruchomości, które wymagają demontażu przez ich nabywcę należy rozliczyć jak świadczenia wzajemne.
Prace rozbiórkowe z uwzględnieniem wywiezienia (odsprzedania) odpadów z rozbiórki
Wspomniany wyrok jest w szczególności istotny dla branży budowlanej. Przedsiębiorstwa budowalne zawierając umowy na prace rozbiórkowe, wyburzeniowe czy demontażowe nierzadko zobowiązują świadczącego usługę do uporządkowania placu i zutylizowania pozostałych materiałów. Jeśli cena za usługi uwzględnia wartość towarów z odzysku, które następnie przedsiębiorstwo może sprzedać na złom (w szczególności złom metalowy), to w rzeczywistości mamy do czynienia z dwiema opodatkowanymi czynnościami – świadczeniem usługi oraz dostawą towarów.
TSUE bowiem orzekł, że o ile przedsiębiorstwo budowlane przypisuje wartość dostawie złomu, tj. uwzględnia tę wartość przy ustalaniu ceny proponowanej za świadczenie usług rozbiórkowych, to należy uznać, że umowa obejmuje zarówno odpłatne świadczenie usług jak i odpłatną dostawę towarów. Nie jest przy tym konieczne ścisłe określenie wartości złomu. Dla określenia podstawy opodatkowania wystarczająca jest ocena wartości, jaką przedsiębiorstwo budowlane przypisuje złomowi podlegającemu odzyskaniu, tj. odzwierciedlona w kwocie obniżenia ceny, naliczonej za świadczenie usługi rozbiórkowej. Jednocześnie podstawa opodatkowania dla tej usługi to cena faktycznie zapłacona przez klienta oraz wartość przypisana przez usługodawcę złomowi podlegającemu odzyskaniu.
Zakup ruchomości z obowiązkiem demontażu
TSUE ponadto zajął się zagadnieniem zawieranych przez umowy budowalne umów o zakup towarów (chodziło o maszyny, urządzenia i inne ruchomości) z jednoczesnym zobowiązaniem do demontażu i uprzątnięcia placu pod rygorem kary umownej. Umowa taka bezsprzecznie obejmuje dostawę towarów. Natomiast zdaniem TSUE dostawa ta następuje ponadto w zamian za świadczenie usług. Jeżeli bowiem nabywca, czyli przedsiębiorstwo budowlane, przypisuje wartość świadczeniu w zakresie demontażu, którą to wartość uwzględnia przy ustalaniu proponowanej ceny zakupu towaru jako czynnik obniżający tę cenę, to w rezultacie w ramach tej samej umowy następuje wymiana transakcji wzajemnych pomiędzy dostawcą towarów a przedsiębiorstwem budowalnym.
Konsekwencją powyższego jest konieczność ustalenia podstawy opodatkowania zarówno dla świadczonej usługi jak i dostawy towarów. Dodatkowo zwrócono uwagę, że przeszkody nie powinny stanowić okoliczności, że strony transakcji nie uzgodniły kosztów, o które obniżona zostaje cena proponowana przez przedsiębiorstwo budowlane. Istotna jest bowiem możliwość określenia wartości, jaką przedsiębiorstwo budowlane uwzględnia obniżając cenę. Wartość ta stanowi de facto podstawę opodatkowania dla transakcji wzajemnej.
Wyrok jest istotny zwłaszcza dla podmiotów, zajmujących się pracami rozbiórkowymi, w szczególności w branży budowlanej. Co więcej, pamiętać należy, że w przypadku nabycia złomu zastosowanie znajdzie zasada odwrotnego obciążenia, co oznacza, że podatnikiem jest nabywca towarów. W tej sytuacji należy więc zachować szczególną ostrożność.
Pomimo, że TSUE zajął się konkretnie transakcjami, jakie występują w branży budowlanej, to podobne rozliczenia mogą obejmować różne gałęzie gospodarki. Należy więc pamiętać, że podstawę opodatkowania w takich sytuacjach należy wykazać dla obu wzajemnych transakcji, także gdy rozliczenie ma charakter bezgotówkowy.
