Akcyza jest tzw. podatkiem selektywnym, czyli ma zawężony zakres przedmiotowy. Dotyczy ściśle określonych wyrobów, głównie energetycznych, alkoholowych i tytoniowych. Również w ramach tych grup, w zależności od konkretnej klasyfikacji, dane wyroby są odmiennie traktowane, chociażby w zakresie obowiązujących stawek. Np. do grupy napojów alkoholowych zaliczamy napoje fermentowane (CN 2206) oraz alkohol etylowy (CN 2208), przy czym ten ostatni obciążony jest zdecydowanie wyższą stawką.
Właściwe zaklasyfikowanie danego wyrobu ma kluczowe znaczenie z punktu widzenia obowiązków akcyzowych. Do końca lutego 2009 r. w obrocie krajowym do klasyfikowania wyrobów akcyzowych stosowano jeszcze Polską Klasyfikację Wyrobów i Usług (PKWiU). Po tej dacie, przepisy akcyzowe definitywnie rozstały się z tą klasyfikacją, i w całości oparły się na Nomenklaturze Scalonej (CN).
Obowiązywanie WIT w akcyzie
Właściwe zaliczenie danego towaru do określonego kodu CN, w praktyce stanowiło i stanowi punkt zapalny między podatnikami a organami podatkowymi. Wiele sporów między nimi sprowadza się właśnie do odmiennego sposobu klasyfikowania danego wyrobu. Narzędziem, które miało pełnić funkcję ochronną wobec podatników, było wprowadzenie możliwości odpowiedniego zastosowania w obrocie wyrobami akcyzowymi na terytorium kraju oraz w ich nabyciu wewnątrzwspólnotowym, Wiążącej Informacji Taryfowej (WIT), będącej instytucją przewidzianą przez prawo celne. Jest to decyzja wydawana na wniosek zainteresowanego podmiotu, która w sposób wiążący dla organów celnych, rozstrzyga kwestię klasyfikacji CN konkretnie wskazanego i opisanego przez wnioskodawcę towaru. Przy czym o taką decyzję zainteresowany podmiot może się ubiegać w każdym kraju UE, i jeżeli ją uzyska, daje ona mu ochronę również w pozostałych krajach Wspólnoty. Na podstawie art. 7b ustawy o podatku akcyzowym, na decyzje WIT mogli się w Polsce powoływać nie tylko ci, którzy dokonywali obrotu towarowego z krajami trzecimi, ale również podatnicy akcyzy w obrocie krajowym i wewnątrzwspólnotowym. Przepis ten został jednak z dniem 20 sierpnia 2016 r. uchylony, w konsekwencji uzyskanie po tej dacie decyzji WIT, z korzystną dla podatnika akcyzy klasyfikacją, już nie będzie stanowiło dla niego ochrony. Na mocy przepisu przejściowego, podmiotom które jeszcze przed powyższą zmianą przepisów uzyskały WIT, umożliwiono korzystanie z niego w zakresie akcyzy jeszcze przez 6 miesięcy. Zatem już za niespełna miesiąc, również one przestaną te podmioty chronić.
Sprawdź Akcyza, cło, klasyfikacja CN i PKWiU Grant Thornton
Jak się zabezpieczyć?
Podatnicy akcyzy w obecnym stanie prawnym mogą wystąpić o uzyskanie tzw. Wiążącej Informacji Akcyzowej (WIA). Jest to instytucja uregulowana przepisami prawa krajowego, konkretnie przewidziana przez art. 7d – 7k ustawy o podatku akcyzowym. WIA również ma formę decyzji, która wiąże organy podatkowe wobec podmiotu, który ją uzyskał. Wydaje ją Dyrektor Izby Celnej we Wrocławiu. Podatnikom akcyzy, którzy chcieliby posiadać wiążącą prawnie klasyfikację wyrobu akcyzowego, która by ich chroniła na przyszłość, pozostało więc już niewiele czasu, aby postarać się o WIA.
