Już od 2017 r. zaczęły obowiązywać nowe regulacje w zakresie sporządzania dokumentacji podatkowych, dotyczących transakcji oraz innych zdarzeń, jakie mają miejsce pomiędzy podmiotami powiązanymi. Co do zasady pierwsze dokumentacje podatkowe składane są za rok 2017, więc podatnicy mieli sporo czasu na przygotowanie się do zmian. Gdy pojawiały się wątpliwości, chętnie korzystali z możliwości złożenia wniosków o wydanie interpretacji indywidualnej.
Jedną z zasadniczych wątpliwości podatników było ustalenie, czy wskazany w art. 9a ust. 1d ustawy o CIT limit transakcji lub innych zdarzeń jednego rodzaju, mających istotny wpływ na wysokość dochodu (straty) podatnika należy odnosić osobno do każdej transakcji jednego rodzaju zawartej z danym podmiotem powiązanym.
W tym zakresie Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej wydawał interpretacje indywidualne, zgodnie z którymi wartości transakcji jednego rodzaju lub innych zdarzeń dla celów ustalenia obowiązku w zakresie sporządzenia dokumentacji podatkowej należy skalkulować odrębnie dla każdego podmiotu powiązanego. Takie interpretacje indywidualne można odnaleźć w bazie Systemu Informacji Podatkowej, np. 21 grudnia 2017 r. organ uznał, że „jeżeli Spółka realizuje z jednym podmiotem powiązanym transakcje jednego rodzaju, których wartość w sumie przekracza limit wskazany w art. 9a ust. 1d ustawy o CIT zobowiązujący do sporządzania dokumentacji (ustalany indywidualnie w zależności od wysokości uzyskanych przez Spółkę w poprzednim roku podatkowym przychodów) i jednocześnie realizuje transakcje tego samego rodzaju z innym podmiotem powiązanym, których wartość nie przekracza ww. limitu, to Spółka ma obowiązek sporządzania dokumentacji tylko dla tych transakcji jednego rodzaju z tym podmiotem, które przekroczą limit” (interpretacja indywidualna nr 0111-KDIB1-1.4010.189.2017.1.NL).
Informacja ta była dla podatników bardzo korzystna, bowiem pozwalała na nieobjęcie części transakcji realizowanych z podmiotami powiązanymi obowiązkiem dokumentacyjnym, w szczególności tych o małych wartościach. Niestety niedługo podatnicy mogli nacieszyć się tym pozytywnym stanowiskiem organów.
Dotychczasowy spokój podatników zburzyła interpretacja ogólna
Dnia 24 stycznia 2018 r. Minister Finansów wydał interpretację ogólną, w której rozstrzyga cztery kluczowe zagadnienia dotyczące interpretacji przepisów prawa podatkowego z zakresu cen transferowych. Jedną z poruszonych materii jest sposób ustalenia progów dokumentacyjnych dla transakcji zawieranych z różnymi podmiotami powiązanymi.
Minister Finansów przedstawił pogląd przeciwny do stanowiska wcześniej akceptowanego przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej. W jego ocenie, w celu ustalenia obowiązku dokumentacyjnego dla transakcji z podmiotami powiązanymi, transakcje jednorodne realizowane z kilkoma podmiotami należy zsumować i odnieść do progu z 25a ust. 1d Ustawy PIT oraz art. 9a ust. 1d Ustawy CIT.
Czy podatnicy, którzy posiadają interpretacje indywidualne mogą czuć się bezpieczni?
Teoretycznie interpretacja ogólna nie zmienia sytuacji podatników, dla których Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej wydał interpretacje indywidualne. Sama interpretacja ogólna nie powoduje bowiem ani wygaśnięcia interpretacji indywidualnych, w których prezentowane jest stanowisko sprzeczne z tym wyrażonym w interpretacji ogólnej ani ich automatycznej zmiany. Wobec tego tak długo, jak interpretacje indywidualne nie zostaną zmienione lub do czasu gdy nie zostanie stwierdzone ich wygaśnięcie, podatnicy mają prawo powoływać się na stanowisko w nich wyrażone. Wydaje się jednak, że zmiana lub stwierdzenie wygaśnięcia interpretacji indywidualnej jest nieuchronna i można oczekiwać, że wkrótce podatnicy zaczną otrzymywać pisma z Krajowej Informacji Skarbowej.
Nie ulega żadnej wątpliwości, że zastosowanie się do interpretacji indywidualnej przed jej zmianą lub stwierdzeniem jej wygaśnięcia nie może szkodzić wnioskodawcy. Dodatkowo trzeba jeszcze mieć na uwadze, że podatek dochodowy jest podatkiem rocznym, a w takim przypadku przepisy Ordynacji podatkowej ewentualną ochronę (w zakresie zwolnienia z obowiązku zapłaty podatku) rozciągają na cały rok, w którym doręczono zmienioną interpretację indywidualną lub stwierdzono jej wygaśnięcie. Jeśli do momentu złożenia zeznania podatkowego interpretacja indywidualna nie zostanie zmieniona lub nie zostanie stwierdzone jej wygaśnięcie, to w naszej ocenie podatnicy mogą czuć się bezpieczni jeśli chodzi o ich obowiązki za rok 2017 r. Trudno powiedzieć jednak, jak daleka byłaby ochrona w przypadku zmiany interpretacji lub stwierdzenia jej wygaśnięcia w roku 2018. Interpretowane przepisy art. 25a ust. 1d Ustawy PIT oraz 9a ust. 1d Ustawy CIT dotyczą obowiązków dokumentacyjnych, a nie wprost zobowiązań podatkowych. Z drugiej jednak strony w razie nieprzedłożenia dokumentacji podatkowych organ może zastosować wobec podatnika sankcyjną stawkę 50%. Można by uznać, że jeśli do zmiany lub stwierdzenia wygaśnięcia interpretacji indywidualnej dojdzie w 2018, to w roku 2019 organ może żądać dokumentacji podatkowych, o których wspomina w interpretacji ogólnej (czyli podatnik powinien odnieść łączną wartość transakcji jednego rodzaju realizowanych ze wszystkimi podmiotami powiązanymi do progu dokumentacyjnego, o którym mowa w art. 25a ust. 1d Ustawy PIT oraz art. 9a ust. 1d Ustawy CIT), ale nie może nałożyć na podatnika sankcyjnej stawki 50% w stosunku do dochodów szacowanych za rok 2018. Nie jest to jednak oczywiste, bo wydaje się, że przepisy swym zakresem wprost nie objęły takich sytuacji, stąd mogą być one różnie interpretowane.
Z jednej strony należałoby pozytywnie ocenić działania Ministra Finansów, który dąży do ujednolicania interpretacji przepisów prawa podatkowego. Z drugiej jednak strony interpretacja ogólna wprowadza niepewność w stosunku do zakresu ochrony podmiotów, które otrzymały interpretacje indywidualne, zawierające stanowiska przeciwne niż to wyrażone w interpretacji ogólnej, a które zapewne wkrótce zostaną zmienione lub zostanie w stosunku do nich wydane stwierdzenie wygaśnięcia. Z uwagi na to, że zakres tej ochrony nie jest pewny, z ostrożności należałoby już teraz, nie czekając na stwierdzenie wygaśnięcia lub zmianę interpretacji, przyjąć praktykę w zakresie sposobu ustalania progów dokumentacyjnych dla transakcji zawieranych z różnymi podmiotami powiązanymi taką, jaka została wyrażona w interpretacji ogólnej.
