Nie lada wyzwaniem zarówno dla organów podatkowych, jak i Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie (WSA), stał się przypadek spółki cywilnej, która została zlikwidowana w trakcie prowadzonego przez Urząd Kontroli Skarbowej (UKS) postępowania kontrolnego. Kwestia nieścisłości formalnych, jakie zawierała decyzja tegoż Urzędu, nie mogła być podstawą do przekazania przez organ odwoławczy sprawy do ponownego rozpatrzenia. Tak orzekł NSA w wyroku z dnia 5 grudnia 2013 r., sygn. akt II FSK 101/12.
Na skutek rozwiązania spółki cywilnej w trakcie trwającego postępowania kontrolnego (w 2009 r.), a więc przed wydaniem decyzji przez UKS, przestał istnieć podmiot, wobec którego postępowanie zostało wszczęte. UKS wydał zatem decyzję umarzającą wszczęte postępowanie kontrolne, przy czym miał problem ze wskazaniem strony – w nagłówku decyzji umieszczono poszczególnych wspólników spółki, a w sentencji rozstrzygnięcia umarzono postępowanie kontrolne prowadzone wobec spółki cywilnej. Decyzję doręczono więc wspólnikom i pełnomocnikowi, który reprezentował spółkę w postępowaniu kontrolnym. Izba skarbowa rozpatrująca odwołanie uznała, że skoro decyzja została skierowana do osób niebędących stroną postępowania, należało ją wyeliminować z obrotu prawnego poprzez przekazanie sprawy do ponownego rozpatrzenia. WSA oddalił skargę wspólników, uznając, że konieczność ustalenia stron postępowania i osób, którym decyzję – wobec likwidacji spółki – należało doręczyć, jak najbardziej wpisuje się w zasadność przekazania sprawy do ponownego rozpoznania.
Kwestia, wobec kogo i w jakim zakresie prowadzone jest postępowanie kontrolne czy podatkowe, nie ma związku z koniecznością zbierania materiału dowodowego, ale jest wynikiem władczej decyzji organu – tak orzekł NSA uchylając wyrok WSA.
Sprawdź Interpretacje indywidualne Grant Thornton
Decyzja kasacyjna powodująca przekazanie sprawy do ponownego rozpatrzenia przez organ pierwszej instancji nie może być podjęta w innych sytuacjach niż te, które zostały określone w art. 233 § 2 Ordynacji podatkowej. Żadne inne wady postępowania, ani wady decyzji podjętej w pierwszej instancji, nie dają organowi odwoławczemu podstaw do wydania takiej decyzji.
Dlatego kwestia nieścisłości formalnych, jakie zawiera decyzja organu pierwszej instancji, musi być rozstrzygnięta przez organ odwoławczy w trybie art. 233 § 1 Ordynacji podatkowej.
Rozwiązanie spółki cywilnej skutkuje utratą tej podmiotowości. W konsekwencji przestaje istnieć podmiot określonych zobowiązań podatkowych i tym samym przestaje istnieć strona, która mogłaby występować w postępowaniu kontrolnym. W związku z powyższym wszczęte postępowania wobec takiej spółki nie mogą dalej się toczyć. Wspólnicy zlikwidowanej spółki cywilnej nie są zaś jej następcami prawnymi. Zgodnie z art. 115 § 1 Ordynacji podatkowej, wspólnik spółki cywilnej jest tzw. osobą trzecią, która odpowiada całym swoim majątkiem solidarnie ze spółką i z pozostałymi wspólnikami za zaległości podatkowe spółki. Przepis ten stosuje się również do odpowiedzialności byłego wspólnika za zaległości podatkowe z tytułu zobowiązań, których termin płatności upływał w czasie, gdy był on wspólnikiem (art. 115 § 2). Jednak o takiej odpowiedzialności organ podatkowy orzeka w toku odrębnie prowadzonego postępowania. Nie jest więc możliwym, by w ramach postępowania kontrolnego toczącego się wobec zlikwidowanej w toku tego postępowania spółki cywilnej, organ kontroli skarbowej rozstrzygał o odpowiedzialności osób trzecich za zobowiązania podatkowe.
