Od dnia 1 października 2020 roku obowiązują nowe struktury JPK_V7M i JPK_V7K, które zastępują poprzednią strukturę JPK-VAT i deklarację VAT-7. W JPK_V7M i JPK_V7K przedsiębiorcy będą zobowiązani do stosowania dodatkowych oznaczeń, w tym symbolu „TP” w odniesieniu do podmiotów powiązanych. W praktyce oznacza to, że przedsiębiorca ma obowiązek oznaczenia w JPK_V7M i JPK_V7K faktur wystawianych na rzecz podmiotów powiązanych. Jak precyzyjnie określić krąg podmiotów powiązanych oraz z jakimi wyzwaniami się to wiąże? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w poniższym tekście.
Podsumowanie:
- Od dnia 1 października 2020 roku przedsiębiorca ma obowiązek oznaczenia w JPK_V7M i JPK_V7K faktur wystawianych na rzecz podmiotów powiązanych.
- Identyfikacja podmiotów powiązanych może rodzić wiele wątpliwości i problemów, w szczególności w zakresie powiązań osobowych.
- W każdym przypadku podatnik powinien dokonać oceny, czy poszczególne osoby związane z przedsiębiorstwem należy zaliczyć do kręgu podmiotów powiązanych.
Jak określić krąg podmiotów powiązanych na potrzeby raportowania JPK?
Po pierwsze – odnieść się do odpowiedniego aktu prawnego. Nowe obowiązki weryfikacyjne na potrzeby JPK nakłada Rozporządzenie Ministra Finansów, Inwestycji i Rozwoju z dnia 15 października 2019 roku w sprawie szczegółowego zakresu danych zawartych w deklaracjach podatkowych i w ewidencji w zakresie podatku od towarów i usług. Zgodnie z Rozporządzeniem, ewidencja zawierać będzie również oznaczenie „TP”, czyli powiązań istniejących między nabywcą a dokonującym dostawy lub usługodawcą, o których mowa w art. 32 ust. 2 pkt 1 ustawy o VAT. Wskazany przepis ustawy o VAT nie wprowadza nowej definicji powiązań, a odsyła do definicji już istniejących w ustawach o podatkach dochodowych, a dokładniej do art. 23m ust. 1 pkt 5 ustawy o PIT i art. 11a ust. 1 pkt 5 ustawy o CIT.
Po drugie – prawidłowo zidentyfikować krąg podmiotów powiązanych.
Według ustaw PIT i CIT podmioty powiązane to:
- Podmioty, z których jeden podmiot wywiera znaczący wpływ na co najmniej jeden inny podmiot;
- Podmioty, na które znaczący wpływ wywiera:
- Ten sam inny podmiot lub
- Małżonek, krewny, powinowaty do drugiego stopnia osoby fizycznej wywierający znaczący wpływ na co najmniej jeden podmiot;
- Spółka niemająca osobowości prawnej i jej wspólnicy;
- Podatnik i jego zagraniczny zakład.
Nasz ekspert Marcin Żmuda jest do Twojej dyspozycji.
Wywieranie znaczącego wpływu oznacza:
- Posiadanie bezpośrednio lub pośrednio co najmniej 25%:
- Udziałów w kapitale lub
- Praw głosu w organach kontrolnych, stanowiących lub zarządzających, lub
- Udziałów lub praw do udziału w zyskach lub majątku lub ich ekspektatywy, w tym jednostek uczestnictwa i certyfikatów inwestycyjnych, lub
- Faktyczną zdolność osoby fizycznej do wpływania na podejmowanie kluczowych decyzji gospodarczych przez osobę prawną lub jednostkę organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej, lub
- Pozostawanie w związku małżeńskim albo występowanie pokrewieństwa lub powinowactwa do drugiego stopnia.
O ile wskazane przez ustawodawcę powiązania kapitałowe nie budzą wątpliwości i są stosunkowo proste do zidentyfikowania, o tyle w przypadku identyfikacji powiązań osobowych mogą pojawić się problemy. Tym bardziej, że w powyżej przytoczonych przepisach pojawiają się pojęcia niezdefiniowane przez ustawodawcę, a mowa tutaj przede wszystkim o
„faktycznej zdolności osoby fizycznej do wpływania na podejmowanie kluczowych decyzji gospodarczych przez osobę prawną lub jednostkę organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej”.
Szerzej o problematyce identyfikacji podmiotów powiązanych w celu wypełniania ustawowych obowiązków (ceny transferowe, ulga na złe długi), ale również w celu możliwości ubiegania się o dofinansowania w ramach pomocy publicznej przeczytają Państwo w mini-kompendium dotyczącym identyfikacji podmiotów powiązanych.
Faktyczna zdolność osoby fizycznej do wpływania na podejmowanie kluczowych decyzji gospodarczych
Co się kryje pod tym pojęciem? Przy jego interpretacji możemy posiłkować się jedynie dotychczasową praktyką organów podatkowych.
Ważny fragment
W tym temacie pojawiło się kilka interpretacji podatkowych, z których wynika, że za podmioty powiązane należy uznać wszystkie osoby fizyczne, które podejmują kluczowe decyzje dla przedsiębiorstwa, jak również te, które mają faktyczny wpływ na te decyzje (a także członków ich rodzin).
Poniżej zaprezentowano kluczową tezę z jednej z ostatnich interpretacji (sygnatura 0111-KDIB1-2.4010.231.2020.2.BG), zgodnie z którą:
„W przedstawionej we wniosku sytuacji osoby będące członkami Rady Nadzorczej uczestniczą w funkcjonowaniu Banku, poprzez podejmowanie decyzji, udział w podejmowaniu decyzji lub możliwości opiniowania, zatwierdzania czy doradzania w procesach decyzyjnych Banku. W opisanej sprawie członkowie Rady Nadzorczej posiadają faktyczną zdolność do wpływania na podejmowanie kluczowych decyzji gospodarczych przez Bank. W ocenie tut. Organu, biorąc pod uwagę powyższe przesłanki, osoby wchodzące w skład Rady Nadzorczej Banku, a także małżonkowie, krewni lub powinowaci do drugiego stopnia tych osób, spełniają przesłanki do uznania ich za podmioty powiązane w rozumieniu art. 11a ust. 1 pkt 4 ustawy o CIT.”
Bazując na stanowisku prezentowanym przez organy podatkowe w wydawanych interpretacjach podatkowych, w naszej ocenie należy przyjąć następujące zasady identyfikacji podmiotów powiązanych na gruncie powiązań osobowych:
- krąg podmiotów powiązanych obejmuje osoby fizyczne podejmujące kluczowe decyzje dla funkcjonowania przedsiębiorstwa, przy czym forma umocowania nie ma żadnego znaczenia tj. czy dana osoba zasiada w organach statutowych spółki, czy nie;
- krąg osób powiązanych obejmuje również podmioty, które mają realny wpływ na decyzje podejmowane przez osoby decyzyjne – do tego grona należy potencjalnie zaliczyć osoby nadzorujące działalność kluczowych pionów w organizacji np. Dyrektor Finansowy, Dyrektor Handlowy, ale też osoby, których funkcja z założenia sprowadza się do doradzania zarządowi np. Doradca Zarządu ds. nadzoru korporacyjnego, inwestycji itd.;
- nie ma istotnego znaczenia, kto formalnie podpisuje dokumenty sankcjonujące kluczowe decyzje biznesowe – liczy się faktyczne podejmowanie decyzji i realny wpływ na te decyzje w formie doradztwa, opiniowania, głosowania itd.;
- za kluczowe/strategiczne z perspektywy funkcjonowania przedsiębiorstwa należy uznać decyzje zmierzające do określenia strategii gospodarczej, modelu biznesowego, kierunków rozwoju (segmenty działalności, terytorium działania itd.), struktury organizacyjnej, doboru klientów czy dostawców, zatrudniania kluczowych osób, inwestycji, finansowania.
W każdym przypadku podatnik powinien dokonać oceny, czy poszczególne osoby związane z przedsiębiorstwem spełniają kryteria określone powyżej. Zasadniczo nie powinno się z automatu traktować wszystkich osób zatrudnionych na stanowiskach dyrektorskich, kierowniczych czy menedżerskich jako podmiotów powiązanych, bowiem każdorazowo powinien zostać zweryfikowany ich faktyczny wpływ na podejmowane decyzje oraz znaczenie tych decyzji dla funkcjonowania przedsiębiorstwa. Ocena w powyższym zakresie należy do podatnika.
Podatniku – zidentyfikuj swoje podmioty powiązane!
Biorąc pod uwagę nowe wymogi ewidencyjne w raportowaniu JPK, w szczególności pod kątem oznaczenia podmiotów powiązanych, jeszcze bardziej istotnym staje się, aby precyzyjnie rozpoznać krąg podmiotów powiązanych. Oznaczenie jednostek powiązanych w nowych strukturach JPK jest obowiązkiem, za którego niedopełnienie ustawodawca przewidział kary – 500 zł za każdy błąd uniemożliwiający przeprowadzenie weryfikacji prawidłowości transakcji. Należy również pamiętać o tym, że identyfikacja podmiotów powiązanych na potrzeby raportowania JPK wymaga oznaczenia wszystkich istniejących powiązań, niezależnie od wartości realizowanych z tymi podmiotami transakcji czy obowiązku sporządzenia dokumentacji cen transferowych dla tych rozliczeń.
AUTOR: Dominika Trela, Specjalista, Ceny Transferowe
