Przypomnienie o obowiązkach pracodawcy i pracownika

Obowiązki pracodawcy

Pierwszym z obowiązków pracodawcy jest informowanie – informujemy pracownika nie tylko o zakresie obowiązków (który najczęściej stanowi załącznik do umowy o pracę), ale również o sposobie wykonywania pracy czy podstawowych uprawnieniach, dzięki czemu pracownik jest świadomy swoich nie tylko praw ale przede wszystkim obowiązków.

Kolejny obowiązek związany jest z prawidłową organizacją pracy, w sposób zapewniający pełne i efektywne wykorzystanie czasu pracy pracownika, a także przydzielenie prac odpowiadających jego kwalifikacjom i wykształceniu. Co więcej, w przypadku warunków szkodliwych czy uciążliwych pracodawca winien organizować pracę tak, aby zminimalizować jej monotonność i uciążliwość.

Bardzo ważnym obowiązkiem pracodawcy jest również przeciwdziałanie mobbingowi oraz dyskryminacji w zatrudnieniu. Pracownik powinien mieć możliwość bezpiecznego złożenia skargi, a każdy sygnał ze strony „załogi” dotyczący podejrzenia o dyskryminację czy mobbing powinien zostać dyskretnie, rzetelnie oraz obiektywnie rozpatrzony.

Pracodawca jest odpowiedzialny również przede wszystkim za tworzenie bezpiecznego miejsca pracy, co oznacza nie tylko konieczność przeprowadzania systematycznych szkoleń z zakresu BHP, ale zapewnienie faktycznego bezpieczeństwa pracownikowi w miejscu pracy.

Nie zapominajmy o obowiązku terminowego naliczania i wypłacania wynagrodzenia, czy też zaspokajaniu w miarę posiadanych środków socjalnych potrzeb pracowników (czyli tworzenia ZFŚS jeśli jest do tego zobowiązany pracodawca).

Stosowanie obiektywnych i sprawiedliwych kryteriów oceny pracowników, ułatwianie podnoszenia kwalifikacji zawodowych a także stwarzanie warunków sprzyjających przystosowaniu się do należytego wykonywania pracy tym pracownikom, którzy podjęli pracę po ukończeniu szkoły prowadzącej kształcenie zawodowe czy też szkoły wyższej, to kolejne podstawowe obowiązki pracodawcy.

Bezwzględny wymóg prowadzenia dokumentacji pracowniczej – akt osobowych, wystawianie świadectwa pracy w razie zakończenia stosunku pracy, wypłata odszkodowania w razie uchybień  przy wydawaniu świadectw pracy to kolejne obowiązki nałożone na pracodawcę.

Obowiązki pracodawcy i pracownika występują w pewnej współzależności, co oznacza, że obowiązkowi jednej ze stron odpowiada uprawnienie drugiej strony.

Obowiązki pracownika

Podstawowym obowiązkiem pracownika jest sumienne i staranne wykonywanie pracy oraz stosowanie się do poleceń przełożonych w zakresie w jakim dotyczą one pracy i są zgodnie z przepisami prawa lub umową o pracę. Staranne wykonywanie pracy to między innymi przestrzeganie instrukcji, zasad, reguł zawartych w przepisach, podczas gdy sumienne wykonywanie pracy oznacza również gotowość do wykonywania pracy, a zatem istotny jest stan fizyczny i psychiczny pracownika, który będzie przystępował do pracy.

Dodatkowo pracownik, musi pamiętać o przestrzeganiu obowiązków porządkowych polegających na:

• przestrzeganiu czasu pracy ustalonego w zakładzie. Naruszeniem może być na przykład: spóźnianie się do pracy bez usprawiedliwienia, niestawienie się do pracy bez usprawiedliwienia czy nawet załatwianie spraw prywatnych w czasie pracy,
• przestrzeganiu regulaminu pracy, regulaminu wynagradzania, regulaminu ZFŚS (jeśli obowiązują u danego pracodawcy),
• przestrzeganiu przepisów BHP włączając w to przepisy przeciwpożarowe,
• dbaniu o mienie i dobro pracodawcy oraz nie ujawnianie informacji, które stanowią tajemnicę pracodawcy. Dbanie to nie tylko przestrzeganie przez pracownika zasad, ale także informowanie pracodawcy o zauważonych działaniach, które w ogólnym efekcie szkodzą interesom pracodawcy.
• przestrzeganiu w zakładzie pracy zasad współżycia społecznego.

Kodeks pracy, w przypadku nieprzestrzegania podstawowych obowiązków zarówno przez pracodawcę jaki i pracownika przewiduje konsekwencje, mogą to być kary pieniężne dla pracodawcy, kary porządkowe dla pracownika, czy nawet w wyjątkowych sytuacjach rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia. Pamiętajmy jednak, iż spełnianie powyższych wymogów ma na celu przede wszystkim tworzenie miejsca pracy, gdzie szanowane są zarówno prawa pracownika jak i pracodawcy.

Podstawa prawna:

Art. 94 – art. 100 Kodeksu pracy