Ustawa VAT znowu do zmiany

Pierwsze zasiedlenie – modyfikacja

Celem jest zmodyfikowanie przesłanek stosowania zwolnienia dla dostaw budynków, budowli i ich części, poprzez likwidację warunku, że ich zasiedlenie nastąpiło w ramach czynności podlegającej opodatkowaniu – zmiana ta ma stanowić realizację wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej: TSUE) z dnia 16 listopada 2017 r. w sprawie C-308/16 Kozuba Premium Selection Sp. z o.o.

W przepisie pozostawiono warunek uznania za pierwsze zasiedlenie ulepszenia, na które poniesiono wydatki stanowiące co najmniej 30% wartości początkowej, co rodzi obawy o niewypełnienie wskazówek wynikających z wyroku TSUE. Z przepisów dyrektywy 2006/112/WE nie wynika bowiem, że „istotne” zmiany, to zmiany o wartość co najmniej 30% wartości początkowej budynku. Niektóre zmiany są mniej kosztowne, a w sposób bardzo istotny wpływają na zakres wykorzystania nieruchomości.

Wprowadzenie dodatkowego ograniczenia prawa do odliczenia VAT

Projektowana zmiana wprowadza kolejne, obok już istniejących, ograniczenie prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego (prawo do odliczenia) w rozumieniu art. 86 ustawy VAT.

Zgodnie z projektowanym przepisem, prawo do odliczenia ma nie przysługiwać, jeżeli zostaną łącznie spełnione trzy przesłanki:

1. obniżenie skutkowałoby „nieuzasadnionym wzbogaceniem podatnika”,
2. ciężar podatku należnego „został przerzucony na nabywcę”, oraz
3. organ podatkowy udowodni, że zachodzą okoliczności wskazane w a) i b).

Projektowana regulacja jest nieprecyzyjna i jej sformułowanie rodzi obawy, że będzie bardzo szeroko stosowana. W praktyce o zastosowaniu ograniczenia przesądzałaby przesłanka „nieuzasadnionego wzbogacenia podatnika”.

Zmiana ta budzi poważną wątpliwość w przedmiocie zgodności z art. 217 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Przepis ten oznacza de facto obowiązek uregulowania w akcie rangi ustawowej wszelkich „parametrów” istotnych dla określenia (w ujęciu podmiotowym, jak i przedmiotowym) zakresu obowiązków daninowych.

Zgodnie z Projektem, utrata prawa do odliczenia ma następować wskutek „udowodnienia przez organ podatkowy” okoliczności wskazanych w projektowanym przepisie. Przepis ten oznacza, że o podstawowym elemencie konstrukcyjnym podatku od towarów i usług, jakim jest prawo do odliczenia, stanowić będzie de facto akt stosowania prawa, np. decyzja, a nawet działania organu podatkowego nieprzybierające skonkretyzowanej przepisami prawa formy (projektowany przepis bowiem nie określa w żaden sposób, w jakiej formie ma nastąpić „udowodnienie” wskazanych w nim okoliczności).

Wprowadzenie wymogu podania NIP nabywcy na paragonie

Zmiana ma na celu uzależnieniu możliwości wystawienia dla nabywcy (podatnika podatku VAT) faktury VAT z tytułu sprzedaży zarejestrowanej przy zastosowaniu kasy rejestrującej od wymienienia na paragonie dokumentującym tę sprzedaż numeru NIP nabywcy (numeru, za pomocą którego jest zidentyfikowany na potrzeby podatku od wartości dodanej).

Wpływ tej zmiany na przedsiębiorców będzie negatywny– oznacza on konieczność nabycia kas fiskalnych posiadających wymaganą projektowanymi przepisami funkcjonalność przez wszystkich podatników VAT, a wartość tego wpływu można wymierzyć przez pomnożenie kosztu zakupu takiej kasy przez liczbę podatników nie posiadających odpowiednich urządzeń.

Zgodnie z przepisami przejściowymi, podatnicy chcący zapewnić sobie techniczną możliwość działania zgodnego z przepisami prawa będą musieli z dniem 1 lipca 2018 r. dysponować nowymi kasami rejestrującymi.

Zmiana warunków uzyskania zwrotu VAT w terminie 25 dni

Projektowany przepis (art. 87 ust. 6 pkt 3 Ustawy VAT) nakłada obowiązek złożenia wraz z wnioskiem o zwrot nadpłaty potwierdzeń zapłaty należności z tytułu faktur dokumentujących kwotę podatku naliczonego nie później niż w dniu złożenia deklaracji, wraz z którą następuje złożenie  wniosku o zwrot.

Wymóg ten może istotnie utrudnić występowanie o zwrot VAT w przyspieszonym terminie, wynoszącym 25 dni.

Zmiana warunków przywrócenia rejestracji podatnika

Projektowane przepisy w istocie sprowadzają się do wprowadzenia, odnośnie przywracania rejestracji podatnika VAT, zasady przywracania zarejestrowania na wniosek podatnika (złożony w określonym terminie). Zasada ta ma zastąpić obecnie obowiązujące zasady przywracania zarejestrowania z urzędu (bez konieczności składania zgłoszenia rejestracyjnego i z zachowaniem statusu, jaki podatnik posiadał przed dniem wykreślenia). Co więcej, ograniczeniu ma ulec katalog sytuacji, w których podatnik w ogóle jest uprawniony do przywrócenia zarejestrowania.

W wyniku proponowanej zmiany przywrócenie będzie możliwe tylko w przypadku podatników nieskładających deklaracji oraz składających deklaracje tzw. zerowe. W wyniku zmiany nie będzie można przywrócić rejestracji podmiotu, z którym przykładowo był utrudniony kontakt.

Wprowadzenie warunku składania deklaracji w VAT przez okres 12 miesięcy celem umożliwienia zastosowania przepisów o kaucji gwarancyjnej

Projektowane przepisy w istocie uniemożliwiają podatnikom zarejestrowanym i składającym deklaracje VAT przez okres krótszy niż 12 miesięcy skorzystanie z przepisów o tzw. kaucji gwarancyjnej. Zmiana ta stanowi nadmierne utrudnienie dostępu do rynku „nowym” podmiotom.

Obniżenie wysokości dodatkowego zobowiązania podatkowego do 15% w przypadku, gdy podatnik złoży korektę deklaracji podatkowej w trakcie kontroli celno-skarbowej

Wprowadzenie zmiany w wysokości dodatkowego zobowiązania w przypadku złożenia deklaracji korygującej po wszczęciu kontroli celno-skarbowej (poprzez wprowadzenie obniżonej stawki dodatkowego zobowiązania) ma stanowić większą zachętę do korzystania przez podatników z możliwości składania pierwszej deklaracji korygującej w trakcie kontroli celno-skarbowej.

Wyłączeniu możliwości korzystania ze zwolnienia podmiotowego w VAT (do 200 tys. zł rocznego obrotu) przez niektóre grupy podatników

Projektowane zmiany polegają na rozszerzeniu katalogu podatników, do których nie stosuje się zwolnienia podmiotowego, o którym mowa w art. 113 ustawy o VAT. Ustawowo zwolnieniem podmiotowym są objęci podatnicy, u których wartość sprzedaży (bez kwoty podatku) w poprzednim roku podatkowym nie przekroczyła kwoty 200 tys. zł.

MF proponuje się likwidację zwolnienia podmiotowego dla podatników świadczących usługi ściągania długów, w tym faktoringu; sprzedaż internetowa lub telefoniczna.

Przygotowanie kolejnej nowelizacji Ustawy VAT w tak krótkim czasie nie służy pogłębieniu zaufania podatników względem fiskusa. Tym bardziej, że wiele propozycji jest dla podatników niekorzystnych, jak np. regulacje dotyczące bezpodstawnego wzbogacenia, czy podawania NIP na paragonach. Cel jakim jest uszczelnienie systemu VAT powinniśmy realizować poprzez działania wymierzone w oszustów a nie utrudniające nadmiernie działalność uczciwych podatników.

AUTOR: Arkadiusz Łagowski