Nowe regulacje w zakresie cen transferowych od 2017 r.

Jakie elementy powinna zawierać dokumentacja cen transferowych dla transakcji realizowanych od 2017 roku?

W ostatnim czasie, na stronie Rządowego Centrum Legislacji pojawiła się kolejna wersja projektu rozporządzenia Ministra Rozwoju i Finansów w sprawie informacji, które powinny być ujęte w dokumentacji cen transferowych (dalej: Rozporządzenie). Precyzuje ono elementy składające się na dokumentację podatkową, wskazane w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych (dalej: ustawa CIT).

Znowelizowana ustawa o CIT przewiduje rozszerzenie obowiązku dokumentowania transakcji zawieranych pomiędzy podmiotami powiązanymi. Zakres dokumentacyjny będzie uzależniony od skali prowadzonej przez podatnika działalności gospodarczej, mierzonej poziomem osiąganych przychodów/ponoszonych kosztów. Zgodnie z przepisami, dokumentacja cen transferowych swoim zakresem obejmie:

• tzw. local file, tj. dokumentację zbliżoną swoim zakresem do tej, którą podatnicy obecnie są zobligowani sporządzać – dotyczy to wszystkich podatników, których przychody lub koszty w roku poprzedzającym rok podatkowy, w którym realizowana była transakcja, przekraczają 2 mln EUR w skali roku,
• analizę porównawczą, tj. porównania warunków transakcji podlegającej udokumentowaniu z warunkami stosowanymi przez podatnika z podmiotami niepowiązanymi lub pomiędzy niezależnymi od siebie podmiotami trzecimi – dotyczy podatników, których przychody lub koszty w roku poprzedzającym rok podatkowy, w którym realizowana była transakcja, przekraczają próg 10 mln EUR w skali roku,
• tzw. master file, tj. dokumentacji dla całej grupy kapitałowej, do której należy podatnik – obowiązek ten dotyczy podatników, których przychody lub koszty w roku poprzedzającym rok podatkowy, w którym realizowana była transakcja, przekraczają wartość 20 mln EUR.

Nowe przepisy wprowadzają do polskiego ustroju prawnego zalecenia opublikowane pod koniec 2015 r. przez Organizację Współpracy i Rozwoju w ramach planu BEPS (Base Erosion and Profit Shifting), mające na celu zapobieganie transferowi zysków pomiędzy państwami.

Local File

Dokumentacja podstawowa (local file) dla transakcji realizowanych od roku podatkowego rozpoczynającego się po 31.12.2016 r., powinna obejmować opis transakcji, opis danych finansowych podatnika oraz informacje o podatniku. Ponadto podatnik powinien także przedłożyć dokumenty związane z transakcją, w szczególności umowy i porozumienia zawarte pomiędzy stronami transakcji.

Rozporządzenie w tym zakresie precyzuje wyłącznie elementy objęte szeroko rozumianym opisem transakcji, który powinien wskazywać wartość transakcji zawieranych pomiędzy podmiotami powiązanymi, opis przebiegu transakcji (analizę funkcji pełnionych przez strony transakcji, angażowanych aktywów i kapitału ludzkiego oraz ponoszonych ryzyk) oraz metodę i sposób kalkulacji dochodu podatnika wraz z uzasadnieniem wyboru danej metody. Celem przedstawienia powyższych elementów dokumentacji jest przedstawienie „wkładu” podatnika w budowaniu wartości dodanej w kontekście ustalonych warunków transakcyjnych pomiędzy podmiotami powiązanymi (osiąganych marż na transakcji).

Poprzez analizę powyższego fragmentu dokumentacji organy podatkowe będą miały możliwość oceny wpływu warunków transakcji wewnątrzgrupowych na globalne wyniki finansowe podatnika oraz wstępnej identyfikacji potencjalnych nieprawidłowości w ustalaniu cen.

Informacje o podatniku powinny prezentować opis zakresu i przedmiotu jego działalności, strukturę organizacyjną i zarządczą spółki, strategię gospodarczą realizowaną przez podatnika (bez względu na to, czy ma ona wpływ na wartość transakcji, jak dotychczas), uwzględniającą przeniesienia funkcji, aktywów i ryzyk pomiędzy podmiotami powiązanymi oraz opis otoczenia konkurencyjnego. Na uwagę szczególnie zasługuje ostatni punkt – wskazanie przez podatnika jego bezpośredniej konkurencji znacznie ułatwi organom podatkowym/organom kontroli skarbowej przeprowadzenie analiz rynkowych dotyczących warunków transakcyjnych ustalonych pomiędzy tym podatnikiem a podmiotami powiązanymi. Do końca 2016 r. podatnicy nie byli zobligowani do przedstawiania tego rodzaju opisów, jak również przeprowadzania analiz porównawczych i przedstawiania ich wyników w dokumentacji cen transferowych.

Znaczna część wymaganych informacji do dokumentacji podstawowej pokrywa się z zakresem, który podatnicy zobligowani są przedstawiać w stanie prawnym obowiązującym do końca 2016 r., jednak część nowych wymogów ma charakter rozszerzający (np. opis działalności podatnika, czy opis danych finansowych podatnika), co będzie miało wpływ na zwiększony nakład pracy związany z przygotowaniem dokumentacji zgodnie z nowymi przepisami.

Analiza porównawcza

Rozporządzenie będzie szczególnie przydatne w przypadku sporządzania analizy porównawczej, gdyż sama ustawa CIT nie odnosi się szczegółowo do tej kwestii. Kluczowe elementy, które zgodnie z Rozporządzeniem powinny zostać ujęte w części objętej analizą porównawczą, to:

• istotne założenia przyjęte do analizy, wraz z uzasadnieniem ich wyboru, mając na uwadze uzyskanie jak największej porównywalności transakcji oraz dostępność danych porównawczych; w szczególności należy uwzględnić cechy charakterystyczne dóbr lub usług, przebieg transakcji, warunki transakcji uznanych za porównywalne, warunki na porównywalnych rynkach i strategię gospodarczą – jeżeli miały wpływ na wartość transakcji,
• wskazanie przyczyn stosowania danych porównawczych z wybranego okresu (z jednego roku lub z wielu lat), w odniesieniu do sytuacji w branży podatnika,
• wskazanie danych porównawczych wykorzystanych przez podatnika przy ustalaniu warunków transakcyjnych (w ramach porównania wewnętrznego lub zewnętrznego), z podaniem źródła i sposobu pozyskania tych danych,
• informacja na temat zastosowanych korekt, mających na celu eliminację ewentualnych różnic pomiędzy przedmiotem transakcji a przedmiotem, którego dotyczą dane porównawcze przyjęte do porównań,
• określenie rynkowego poziomu cen/marż dla analizowanej transakcji.

Warto wskazać, że analiza powinna być oparta na danych dotyczących podmiotów posiadających siedzibę lub zarząd na terytorium Polski.

Master File

Ostatnim elementem dokumentacji cen transferowych jest dokumentacja grupowa (master file), której zasady opracowania zostały szczegółowo sprecyzowane w Rozporządzeniu. Master file wymaga posiadania przez podmiot go sporządzający pełnej wiedzy na temat transakcji realizowanych w ramach całej grupy, więc co do zasady powinien być sporządzony przez podmiot dominujący w grupie i przekazany pozostałym podmiotom z grupy. Szczególnej uwagi wymaga przy tym fakt, że obowiązek posiadania masterfile’a dotyczy polskich podatników niezależnie, czy ciąży on na podmiotach zagranicznych (w tym spółce dominującej z grupy).

Master file powinien zawierać m.in.:

• strukturę organizacyjną grupy, w tym strukturę prawną, właścicielską, zarządczą i geograficzną,
• politykę cen transferowych stosowaną w grupie, obejmującą opis sposobu wyznaczania wynagrodzenia z tytułu usług świadczonych między podmiotami powiązanymi, ze szczególnym uwzględnieniem prac badawczo-rozwojowych i wartości niematerialnych i prawnych, a także wskazanie sposobu finansowania działalności prowadzonej przez podmioty z grupy,
• opis działalności wszystkich podmiotów należących do grupy, wraz ze wskazaniem m.in. listy istotnych wewnątrzgrupowych transakcji usługowych, otoczenia konkurencyjnego, kluczowych funkcji pełnionych przez poszczególne pomioty oraz ponoszonych ryzyk i angażowanych aktywów,
• informację o wartościach niematerialnych i prawnych posiadanych / wykorzystywanych przez grupę, ze wskazaniem ich listy oraz właścicieli,
• opis sytuacji finansowej podmiotów należących do danej grupy.

Warto także zwrócić uwagę, że master file przygotowany przez podmiot dominujący (lub inny podmiot z grupy) może nie spełniać wszystkich wymogów nałożonych przez polskie regulacje w zakresie cen transferowych. Należy wtedy podjąć działania dostosowujące otrzymany dokument do lokalnych wymogów. Ryzyko w powyższym zakresie jest jednak ograniczone, bowiem głównym założeniem wprowadzenia nowych przepisów odnośnie cen transferowych w Polsce było ich ujednolicenie z przepisami europejskimi oraz standaryzacja wymogów dokumentacyjnych w poszczególnych jurysdykcjach podatkowych.

Ponadto warto mieć na uwadze, że zakres informacji wymaganych do sporządzenia dokumentacji grupowej jest relatywnie szeroki, co może przysporzyć wiele problemów dla podatników, którzy nie otrzymają takiej dokumentacji od dominującego podmiotu.

Nowe regulacje w zakresie cen transferowych w Polsce wpisują się w trend ogólnoeuropejski i wskazują na coraz bardziej skrupulatną analizę transakcji wewnątrzgrupowych przez organy podatkowe.

Obowiązek przygotowania analiz rynkowych ma na celu przeniesienie ciężaru wykazania, iż transakcja realizowana jest na warunkach rynkowych, z organu podatkowego/organu kontroli skarbowej na podatnika. Wprowadzenie obowiązku opracowania dokumentacji grupowej ma z kolei na celu weryfikację działalności całej grupy z perspektywy generowania wartości dodanej przez poszczególne spółki do niej należące i ocenę rynkowości transakcji przez pryzmat roli pełnionej w grupie kapitałowej.

Zmiany w zakresie cen transferowych to kolejny krok mający na celu uszczelnienie polskiego systemu podatkowego i zabezpieczenie interesów budżetu państwa przed procederem transferu zysków za granicę.