Podsumowanie
- 1 stycznia 2023 r. weszły w życie dwie nowelizacje, zmieniające m.in. ustawę o prawach konsumenta, Kodeks cywilny oraz prawo prywatne międzynarodowe, wdrażające przepisy dyrektyw 2019/2161 („Dyrektywa Omnibus”), 2019/771 oraz 2019/770 (dyrektywy Cyfrowa i Towarowa).
- Nowe regulacje dotyczą sprzedaży konsumenckiej w sklepach stacjonarnych oraz on-line, dostarczania treści cyfrowych i usług cyfrowych oraz kwestii związanych z rękojmią.
1.Obowiązek informowania o cenach sprzed obniżki
Od stycznia 2023 r. przedsiębiorcy w każdym przypadku informowania o obniżeniu ceny towaru lub usługi obok informacji o obniżonej cenie są zobowiązani uwidocznić również informację o najniższej cenie tego towaru lub tej usługi, która obowiązywała w okresie 30 dni przed wprowadzeniem obniżki. Obowiązek ten obejmuje też reklamy danego produktu. W przypadku produktów szybko psujących się, z krótką datą przydatności do spożycia – sprzedawca ma uwidaczniać aktualną cenę i tę sprzed pierwszego zastosowania obniżki.
Ważny fragment
Przepisy powyższe mają zastosowanie w wypadku promocji lub wyprzedaży – a zatem ten obowiązek nie aktualizuje się w przypadku gdy przedsiębiorca zwyczajnie obniża cenę regularną danego produktu.
2. Skrócenie terminu na rozpatrzenie reklamacji
Dotychczasowy ogólny termin rozpatrywania reklamacji wynosił 30 dni, jedynie dawna ustawa o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej skracała ten termin do 14 dni. W obecnym stanie prawnym termin ten został ujednolicony i przedsiębiorca jest obowiązany udzielić odpowiedzi na reklamację w terminie 14 dni od dnia jej otrzymania.
3. Nowe obowiązki informacyjne dla platform handlowych typu marketplace
Nowelizacja wprowadza szereg obowiązków dla platform handlowych – konieczne będzie między innymi wskazanie czy sprzedający jest przedsiębiorcą czy też nie, a jeśli nie – konsumenci mają być informowani, że nie stosuje się wówczas przepisów zapewniających im szczególną ochronę, w postaci np. możliwości odstąpienia od umowy. Konieczne jest również informowanie o głównych parametrach plasowania ofert (pojawiania się wyników). Jeśli przedsiębiorca korzysta z płatnych reklam lub opłaca wyższe plasowanie się ofert jego produktu, informacja o tym musi być wyraźnie ujawniona konsumentom, podobnie jak w przypadku, gdy przedsiębiorca stosuje indywidualne dostosowywanie ceny.
4. „Sprawdzalność” opinii konsumentów
Przedsiębiorcy, którzy udostępniają opinie o oferowanych przez siebie produktach będą musieli zapewnić możliwość zweryfikowania, czy opinie pochodzą od konsumentów, którzy faktycznie dany produkt zakupili i używają. Przedsiębiorca będzie musiał również wskazać, czy publikowane są wszystkie opinie o produkcie, czy też tylko te pozytywne. Decyzja, czy udostępniać konsumentom opinie o produktach będzie należała wyłącznie do przedsiębiorcy. Jeżeli zdecyduje się on nie udostępniać takich opinii, nie będzie wtedy objęty obowiązkiem informacyjnym.
5. Podawanie dodatkowych danych identyfikacyjnych
Dyrektywa Omnibus wprowadza obowiązek podawania adresu przedsiębiorstwa, adresu poczty elektronicznej oraz numeru telefonu, pod którymi konsument może szybko i efektywnie kontaktować się z przedsiębiorcą.
6. Walka z problemem podwójnej jakości
Dodano nowy rodzaj działania wprowadzającego w błąd – jest nim każdy rodzaj wprowadzenia towaru na rynek jako identycznego z towarem wprowadzonym na rynki w innych państwach, w sytuacji gdy towar ten w sposób istotny różni się składem lub właściwościami, a zatem zakazane jest wprowadzanie towaru na rynek towaru jako identycznego z tym, który jest sprzedawany w innych krajach UE, jeśli różnica w składzie czy właściwościach nie będzie obiektywnie uzasadniona.
7. Zmiany w zakresie rękojmi
Nowe przepisy zmieniają nazewnictwo, zastępując słowo „rękojmia” – terminem „odpowiedzialność za niezgodność towaru z umową”. Ustawa wyraźnie wskazuje przesłanki zgodności towaru z umową, a termin domniemania, że niezgodność z umową istniała już w chwili zakupu został wydłużony do 2 lat. W razie niezgodności, w pierwszej kolejności konsument będzie mógł żądać naprawy lub wymiany wadliwego towaru. Jeśli nie będzie to możliwe, konsument będzie miał prawo do obniżenia ceny towaru lub odstąpienia od umowy i całkowitego zwrotu pieniędzy. Zgodność towaru z umową obejmuje również aktualizacje oprogramowania w przypadku towarów z elementami cyfrowymi oraz treści i usług cyfrowych – przedsiębiorca będzie zobowiązany do dostarczania aktualizacji przez co najmniej 2 lata. Ciężar dowodu dostarczenia treści cyfrowej lub usługi cyfrowej spoczywa na przedsiębiorcy.
8. „Zapłata” danymi osobowymi
Ochrona konsumentów w pewnych przypadkach została rozszerzona na przypadki, gdy konsumenci „płacą” (często za pozornie „darmowe” usługi cyfrowe) swoimi danymi osobowymi. Dyrektywa wskazywała, że jeśli konsument przekazuje dane osobowe w zamian za treści cyfrowe lub usługi cyfrowe – i nic ponadto – a przedsiębiorca przetwarza te dane tylko w celu wykonania umowy lub w celach ustawowych, to przepisów dyrektywy (jak również odpowiednich przepisów krajowych) nie stosuje się. Jeśli natomiast przedsiębiorca przetwarza te dane również w innych celach, np. marketingowych, to już znajdują zastosowanie przepisy ochronne. W takich wypadkach obowiązywać będą takie same zasady, jak w odniesieniu do odpłatnych usług, np. możliwość odstąpienia od umowy w ciągu 14 dni.
Zmiany w przepisach można uznać za rewolucyjne, a ich znajomość jest kluczowa zarówno w przypadku konsumentów, jak i przedsiębiorców prowadzących biznes w formule e-commerce lub planujących otworzyć taką działalność w najbliższym czasie.
