W ostatnim odcinku cyklu prezentowaliśmy procedurę wzajemnego porozumiewania się, która stanowi remedium na sytuacje, kiedy wskutek różnych uwarunkowań (niejasne lub niespójne przepisy, doszacowanie w zakresie cen transferowych itp.) powstanie lub wystąpi ryzyko podwójnego opodatkowania. Procedura wzajemnego porozumiewania się polega na dokonaniu stosownych uzgodnień między władzami podatkowymi krajów, w ramach których wystąpiło lub może wystąpić podwójne opodatkowanie. Co jednak, jeżeli władze podatkowe nie dochodzą do kompromisu i procedura wzajemnego porozumiewania nie kończy się rozstrzygnięciem?
Artykuł 25 ust. 3 MK OECD wprowadza mechanizm, którego celem jest wymuszenie wspólnego stanowiska na stronach tj., na administracjach podatkowych dwóch państw. Przepis stanowi:
5. Jeżeli
a) na mocy ustępu 1 osoba przedłożyła sprawę właściwemu organowi jednego umawiającego się państwa w oparciu o fakt, że działania jednego lub obu umawiających się państw spowodowały dla tej osoby opodatkowanie niezgodne z postanowieniami niniejszej konwencji, oraz że
b) właściwe organy nie mogą osiągnąć porozumienia rozstrzygającego w tej sprawie zgodnie z ustępem 2 w ciągu dwóch lat, licząc od dnia przedstawienia sprawy właściwemu organowi drugiego umawiającego się państwa,
to wszelkie nierozstrzygnięte kwestie powstałe w wyniku tej sprawy będą przedłożone do arbitrażu, jeżeli dana osoba tego zażąda. Jednakże te kwestie nierozstrzygnięte nie powinny być przedłożone do arbitrażu, jeżeli decyzja w tych kwestiach została już wydana przez sąd lub trybunał administracyjny jednego z umawiających się państw. Jeżeli osoba, której sprawa dotyczy bezpośrednio, nie zakwestionuje porozumienia polubownego, na mocy którego jest stosowane orzeczenie arbitrażowe, to dane orzeczenie wiąże oba umawiające się państwa i musi być stosowane bez względu na terminy przewidziane przez prawo wewnętrzne tych państw. Właściwe organy wewnętrzne umawiających się państw uregulują w drodze porozumienia polubownego z zastosowaniem niniejszego ustępu.
Powyższa procedura nazywana jest „mechanizmem arbitrażowym” i jest ona inicjowana przez podatnika, który rozpoczął procedurę wzajemnego porozumiewania, a która nie zakończyła się w terminie dwóch lat od jej rozpoczęcia. Komentarz do MK OECD zawiera propozycję przykładowych rozwiązań w zakresie arbitrażu, z których mogą skorzystać administracje podatkowe. Najważniejszym elementem procedury jest powołanie niezależnych arbitrów, którzy w terminie 6 miesięcy od dnia złożenia wniosku o wszczęcie procedury arbitrażu winni wydać ostateczne rozstrzygnięcie, które będzie miało charakter ostateczny.
Sprawdź Ceny transferowe Grant Thornton
Odrębną od procedury wzajemnego porozumiewania się oraz arbitrażu zawartych w art. 25 MK, jest procedura zawarta w Konwencji 90/436/EWG w sprawie eliminowania podwójnego opodatkowania w przypadku korekty zysków przedsiębiorstw powiązanych (tak zwana „Konwencja Arbitrażowa”). Uważa się, że Konwencja Arbitrażowa jest bardziej skutecznym narzędziem unikania podwójnego opodatkowania, ponieważ nakłada na władze podatkowe obowiązek rozstrzygnięcia sprawy w sposób zapewniający eliminację podwójnego opodatkowania w określonym terminie. Należy przy tym zauważyć, że jej zakres przedmiotowy jest węższy, ponieważ dotyczy zagadnień związanych z transakcjami między podmiotami powiązanymi posiadającymi siedzibę na terytorium UE.
Dlaczego Konwencja Arbitrażowa może być pożytecznym narzędziem rozwiązywania sporów podatników z administracjami podatkowymi? Między innymi ze względu na okres, za który może być skutecznie stosowana. Na wstępie należy zauważyć, że pomimo przystąpienia Polski do Konwencji Arbitrażowej dopiero w 2007 roku, Konwencja Arbitrażowa ma zastosowanie do okresów sprzed jej wejście w życie do polskiego systemu prawnego (tj. do okresów sprzed 2007 roku). Zgodnie z procedurami przewidzianymi w Konwencji wszczęcie postępowania rozpoczyna złożenie wniosku przez podatnika w terminie 3 lat od daty otrzymania protokołu kontroli lub decyzji podatkowej, które prowadzą lub mogą prowadzić do podwójnego opodatkowania. Oznacza to, że Konwencja Arbitrażowa może mieć zastosowanie do okresów, które zgodnie z regulacjami prawa krajowego są przedawnione.
W kolejnym odcinku naszego cyklu będziemy kontynuowali zagadnienia cen transferowych w umowach międzynarodowych – chcielibyśmy zaprezentować Państwu wytyczne OECD w zakresie ustalania dochodu zagranicznych zakładów.
Autor: Hanna Czogalla
