Dla kogo obowiązkowy split payment?

Projekt ustawy, który został opublikowany jest wynikiem wniosku złożonego przez Polskę 15 maja 2018 r. do Komisji Europejskiej oraz wydanej w jego następstwie decyzji derogacyjnej. Na jej podstawie polska ustawodawca będzie mógł wprowadzić do ustawy VAT uregulowania dotyczące obowiązkowego stosowania mechanizmu split payment, który do tej pory był dla podatnika fakultatywny.

Jak czytamy w uzasadnieniu do projektu ustawy podstawowym celem projektowanych zmian jest zastąpienie obowiązujących obecnie szczególnych rozwiązań rozliczania podatku VAT, czyli odwrotnego obciążenia oraz odpowiedzialności podatkowej nabywcy stosowanym obligatoryjnie mechanizmem podzielonej płatności- tzw. MPP. W obecnej wersji ustawy VAT są to towary i usługi z załączników nr 11, 13 i 14 oraz dodatkowo wskazane przedmioty działalności branż, w których MF zaobserwował nieprawidłowości w zakresie rozliczenia podatku VAT.

Najważniejsze założenia przedstawione w projekcie

1. Do stosowania mechanizmu obowiązkowego split payment zobowiązani są podatnicy rozliczający się przy pomocy faktur (B2B), których przedmiotem są towary lub usługi wymienione w załączniku do ustawy, jeżeli jednorazowa wartość transakcji jest wyższa niż 15 000 zł (bez względu na liczbę wynikających z niej płatności).

Towary, które są objęte obowiązkową podzieloną płatnością wskazane zostały w załączniku nr 15 do projektu ustawy. Zgodne z nim, ten mechanizm znajdzie zastosowanie w przypadku blisko 150 grup towarów i usług oznaczonych według Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług (PKWiU) z 2008 r. Wśród tych grup znajdują się m.in.

• metale, wyroby metalowe, metale szlachetne,
• elementy elektroniczne, baterie i akumulatory, wyposażenie elektryczne i elektroniczne do samochodów,
• odpady: z tworzyw sztucznych, szklane, gumowe, niebezpieczne zawierające metal, czy surowce wtórne: ze szkła, z metalu, z tworzysz sztucznych,
• roboty budowlane,
• sprzedaż detaliczna i hurtowa części do pojazdów samochodowych oraz motocykli.

Bez względu na PKWiU obowiązkowi split payment podlegają usługi w zakresie przenoszenia uprawnień do emisji gazów cieplarnianych, o których mowa w ustawie z dnia 12 czerwca 2015 r. o systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych (Dz. U. z 2017 r. poz. 568).

2. Część transakcji (poniżej 15 000 zł) objętych obecnie odwrotnym obciążeniem nie zostanie objęta obowiązkiem rozliczania w mechanizmie podzielonej płatności.

Transakcje poniżej 15 000 zł w założeniu mają być rozliczane na zasadach ogólnych. W zakresie takich transakcji jednak nabywca może zastosować MPP na zasadzie dobrowolności.

3. Obowiązek umieszczenia na fakturach informacji o stosowaniu mechanizmu podzielonej płatności.

Prócz katalogu elementów, które powinna zawierać faktura zawartych w art. 106e ustawy VAT zostanie dodane specjalne oznaczenie w postaci zapisu „mechanizm podzielonej płatności„. Ten obowiązek w założeniu ma się odnosić do sytuacji, gdy jednorazowa wartość transakcji jest równa lub przekracza 15 000 zł, a przedmiotem tych faktur są towary lub usługi z załącznika nr 15.

4. Obowiązek posiadania odrębnych rachunków bankowych przez podatników będących podmiotami zagranicznymi, które za pomocą przelewów bankowych rozliczają transakcje opodatkowane VAT.

Obowiązek ten dotyczy jedynie podmiotów zagranicznych rozliczających w Polsce podatek VAT od tzw. towarów wrażliwych w systemie w systemie odwróconego obciążenia.

5. Pominięcie obowiązkowej procedury podzielonej płatności jest objęte sankcjami wynikającymi z kodeksu karnego skarbowego.

W projekcie ustawy przewidziano następujące sankcje:

• brak informacji na fakturze o zastosowaniu obowiązkowego MPP może się wiązać z tym, że wystawiający fakturę może zostać ukarany dodatkowym zobowiązaniem podatkowym w wysokości 100 % kwoty podatku wykazanego na tej fakturze;
• brak dokonania płatności z zastosowaniem MPP w odniesieniu do towarów i usług wskazanych w załączniku nr 15, może skutkować tym, że podatnik może być obarczony dodatkowym zobowiązanie podatkowym w wysokości 100 % kwoty podatku wskazanego na fakturze, które płatność dotyczy;

– z zastrzeżeniem, że w stosunku do osób fizycznych , które za ten sam czyn ponoszą odpowiedzialność za wykroczenie lub przestępstwo skarbowe, nie ustala się dodatkowego zobowiązania.

• zapłata kwoty należności wynikającej z faktur z pominięciem obowiązkowego MPP może spowodować, że podatnik będzie podlegał karze grzywny 720 stawek dziennych (w przypadku czyny mniejszej wagi podatnik odpowiada za wykroczenie skarbowe).
• naruszenie reżimu stosowania mechanizmu podzielonej płatności spowoduje, że nabywcy nie będą mieli możliwości zaliczenia kwoty podatku do kosztów uzyskania przychodów w podatku CIT lub podatku PIT.

6. Zmniejszenie kwoty solidarnej odpowiedzialności z dostawcą towaru za niezapłacony przez niego VAT.

W przypadku nabywcy towarów wymienionych w załączniku nr 15, nabywca ten odpowiadać ma solidarnie z dostawcą za niezapłacony VAT jeżeli wartość tych towarów nabywanych od jednego dostawcy, bez kwoty podatku przekroczy w miesiącu kwotę 12 000 zł (do tej pory była to kwota 50 000 zł).

7. Możliwość opłacenia z rachunku VAT innych zobowiązań podatkowych, celnych, czy też składek ZUS.

Projekt wprowadza możliwość regulowania z konta VAT również cła, akcyzy, ZUS oraz podatków dochodowych PIT i CIT. Analogicznie zatem, Naczelnik Urzędu Skarbowego może odmówić w drodze decyzji , wydania zgody na przekazanie środków zgromadzonych na rachunku VAT w stosunku do podatników, którzy posiadają również zaległości z tytułu cła oraz w podatkach stanowiących dochód budżetu państwa.

8. Możliwość zapłaty (w MPP) jednym komunikatem przelewu za więcej niż jedną fakturę.

Omawiany projekt wprowadza możliwość dokonywania zapłaty jednym komunikatem przelewu zapłaty za więcej niż jedną fakturę.
Komunikat powinien obejmować wszystkie faktury otrzymane przez podatnika w danym okresie od jednego dostawcy i zawierać całą kwotę podatku VAT wykazanego na tych otrzymanych fakturach. Dodatkowo, na przelewie powinna się znaleźć informacja o okresie, za który dokonuje się płatności.
Okres ten nie może być krótszy niż jeden dzień i dłuższy niż jeden miesiąc.

Obawy związane z mechanizmem podzielonej płatności- uzasadnione?

Projekt zmian do ustawy VAT, ani uzasadnienie do projektu nie rozwiewają wątpliwości odnoszących się do przypadków ujęcia na jednej fakturze zarówno towarów i usług objętych obowiązkowym MPP, jak i takich, których split payment nie będzie dotyczył. Podobne wątpliwości występują w przypadku usług kompleksowych, w zakres których mogą wchodzić towary i usługi objęte MPP.

Z uzasadnienia do projektu zmian ustawy VAT wynika, że obawy braku płynności części z przedsiębiorców w związku z wprowadzeniem obligatoryjnego mechanizmu podzielonej płatności zostały niejako potwierdzone przez ustawodawcę. MF wprost wskazuje w uzasadnieniu, że „wdrożenie proponowanych regulacji będzie również oznaczać, koszty dla mikroprzedsiębiorców oraz małych i średnich przedsiębiorców. Wprowadzenie mechanizmu podzielonej płatności w formie obowiązkowej w niektórych przedsiębiorstwach może wiązać się ze skokowym obniżeniem płatności.”

Nie należy równie zapominać, że wprowadzenie tego mechanizmu może przysporzyć przedsiębiorcom dodatkowych wydatków związanych z koniecznością dostosowania informatycznych systemów księgowych, o czym również wspomina ustawodawca w swoim uzasadnieniu.

Przepisy przejściowe VAT

Zgodnie z przepisami przejściowymi na zasadach dotychczasowych będą rozliczane:

• dostawa towarów i świadczenie usług wymienione w dotychczasowych załącznikach nr 11 lub 14 ustawy VAT, dokonana przed dniem 1 września 2019 r., dla których obowiązek podatkowy powstał lub faktura została wystawiona po dniu 31 sierpnia 2019 r.
• dostawa towarów i świadczenie usług, o których mowa w dotychczasowym załączniku nr 13 ustawy VAT, dokonane na rzecz wskazanych podatników przed wejściem w życie zmienionych przepisów.

Dodatkowo, przepis przejściowy, zgodnie z którym skutków polegających na braku możliwości zaliczenia w podatku PIT i CIT do kosztów uzyskania przychodów wydatku w tej części, w której ta płatność została dokona bez zastosowania obowiązkowego MPP, nie będzie się stosować do płatności dotyczących kosztów zaliczonych do kosztów uzyskania przychodów przed dniem 1 stycznia 2020 r.

Zgodnie z zapisami zawartymi w projekcie ustawa ma wejść w życie 1 września 2019 r., za wyjątkiem art. 2, art. 3 i art. 10 projektu ustawy, do których przepisy znajdą zastosowanie dopiero do transakcji dokonanych po 31 grudnia 2019 r., czyli zaczną obowiązywać od 1 stycznia 2020 r.

Opublikowany projekt zmian do Ustawy VAT z jednej strony w kotwo pńcu wprowadza dla podatników kilka ułatwień, m.in. możliwość opłacania z konta VAT podatków dochodowych, czy też cła, ale z drugiej strony przewiduje wiele zaostrzeń oraz sankcji za nieprzestrzeganie nowych zasad stosowania obowiązkowego mechanizmu podzielonej płatności.

AUTOR: Karolina Milan, Konsultant, Doradztwo podatkowe