Założeniami przyświecającymi projektodawcy jest stworzenie czytelnych rozwiązań prawnych oraz skutecznych narzędzi informatycznych pozwalających na załatwianie spraw związanych z legalizacji pracy i pobytu drogą elektroniczną oraz szybką wymianę informacji.
Spis treści
- Ograniczenie liczby procedur dostępu cudzoziemców do rynku pracy i formalności
- Pełna elektronizacja postępowań legalizacyjnych pracę cudzoziemców w Polsce
- Zatrudnienie cudzoziemca w Polsce tylko na umowie o pracę?
- Ograniczenie outsourcingu pracowniczego?
- Wyższe kary za nielegalne zatrudnienie obcokrajowca i kontrole krzyżowe
- Kiedy ustawa wejdzie w życie?
Ograniczenie liczby procedur dostępu cudzoziemców do rynku pracy i formalności
W ramach projektu ustawy o warunkach dopuszczalności powierzania pracy cudzoziemcom na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej proponowana jest rezygnacja z wymogu przedstawienia w postępowaniu o wydanie zezwolenia na pracę informacji starosty o braku możliwości zaspokojenia potrzeb kadrowych pracodawcy. W świetle aktualnych przepisów przedstawienie tego dokumentu stanowi warunek wydania zezwolenia na pracę cudzoziemca (o ile wobec cudzoziemca nie zachodzi żaden z wyjątków uzyskania tego zaświadczenia z urzędu pracy). Jednakże z danych Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej wynika, że dokument ten jest wymagane jedynie w co dziesiątej sprawie wydania zezwolenia na pracę. Test rynku pracy, w ramach którego następuje wydanie informacji przez starostę jest zatem zupełnie nieefektywny.
Ponadto zlikwidowane ma zostać także odrębne postępowanie w sprawie przedłużenia zezwolenia na pracę, które obecnie jest wydawane, gdy pracodawca kontynuuje powierzenie pracy cudzoziemcowi na tym samym stanowisku. W zamian za to – w przypadku zamiaru dalszego zatrudniania cudzoziemca – wydawane będą zezwolenia na pracę z zachowaniem dotychczasowych ułatwień przewidzianych dla przedłużenia zezwolenia tj. możliwość wykonywania pracy w trakcie procedury wydania zezwolenia oraz wprowadzone będzie nowe ułatwienie polegające na rozpatrzeniu wniosku w pierwszej kolejności.
Pełna elektronizacja postępowań legalizacyjnych pracę cudzoziemców w Polsce
Ważny fragment
Przewidziana w projekcie nowej ustawy o zatrudnieniu cudzoziemców procedura wydawania zezwoleń na pracę ma zostać zelektronizowana począwszy od złożenia wniosku, aż po odbiór decyzji przez przedsiębiorcę (także zaskarżanie decyzji odmownej ma odbywać się elektronicznie). Całe postępowanie będzie odbywało się za pośrednictwem systemu teleinformatycznego, którego funkcjonalności pozwolą na szybki dostęp do potrzebnych informacji bez angażowania wnioskodawcy lub niektórych instytucji.
Przedsiębiorcy, chcący zatrudnić cudzoziemca, będą musieli założyć konto na portalu praca.gov.pl i posługiwać się nim w kontaktach z organami.
System IT obsługujący postępowania legalizacyjne ma być połączony z bazą wynagrodzeń pozwalającą na ocenę, czy wynagrodzenie oferowane cudzoziemcowi odpowiada rynkowym standardom. W ramach rozwiązania teleinformatycznego będą funkcjonowały także aplikacje służące prowadzeniu postępowania – bazy danych i kanały wymiany informacji zostaną zintegrowane z systemami innych instytucji (w szczególności ZUS, KAS, PIP, KRK).
W systemie będą gromadzone także informacje dotyczące wydanych zezwoleń na pracę (oraz decyzji odmowych).
Za pomocą systemów teleinformatycznych będzie możliwe monitorowanie rzeczywistego powierzenia pracy cudzoziemcowi, m.in. na podstawie informacji pozyskanych z innych instytucji na temat daty wjazdu i wyjazdu cudzoziemca z terytorium Polski oraz treści zgłoszeń pracodawcy o podjęciu lub niepodjęciu pracy przez cudzoziemca, a także poprzez sprawdzenie czy odprowadzane są składki na ubezpieczenie społeczne. Pozwoli to ustalić, czy umowa jest realizowana/kontynuowana zgodnie z zezwoleniem na pracę.
Z kolei nowelizacja ustawy o cudzoziemcach zakłada istotną zmianę dotyczącą procedury legalizacji pobytu obcokrajowców. Docelowym rozwiązaniem będzie składanie wniosków o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy, zezwolenia na pobyt stały oraz zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego UE, a w przypadku wniosku o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy również z obowiązkowych załącznikami formalnymi, w formie elektronicznej z wykorzystaniem usługi online – Module Obsługi Spraw (MOS). Procedura ta ma zastąpić obowiązek złożenia ww. wniosków w formie papierowej, podczas osobistego stawiennictwa w urzędzie wojewódzkim.
Założeniem nowelizacji jest także stworzenie cyfrowej formy wniosku zawierającej zaawansowany podpis elektroniczny. MOS ma być rozwiązaniem intuicyjnym – ma m.in. podpowiadać, jakie obowiązkowe załączniki należy dołączyć do wniosku. Planowane rozwiązania umożliwią także cudzoziemcom podpisywanie wniosków online z wykorzystaniem gotowych, już funkcjonujących mechanizmów w ramach rozwiązania login.gov.pl, który umożliwia podpisanie dokumentów podpisem zaufanym ePUAP lub z wykorzystaniem kwalifikowanego podpisu elektronicznego.
Google news
Bądź na bieżąco ze zmianami w prawie, podatkach i księgowości! Zaobserwuj nas w Wiadomościach Google
Zatrudnienie cudzoziemca w Polsce tylko na umowie o pracę?
Istotnym novum jest ustanowienie wymogu zatrudnienia cudzoziemca w oparciu o umowę o pracę (w przypadku cudzoziemców, wobec których wymagane jest uzyskanie zezwolenia na pracę). Tym samym przedsiębiorcy mogą zostać pozbawieni możliwość powierzenia cudzoziemcom wykonywania pracy w oparciu o umowę prawa cywilnego (na co pozwalałby przepisy ustawy o promocji zatrudnienia i co było dotychczas często stosowane).
Rozwiązanie to jest jednak dość jednolicie krytykowane przez organizacje pracodawców oraz inne resorty rządowe. Stąd nie ma pewności, czy ostanie się w projekcie, który zostanie skierowany do Sejmu.
Ograniczenie outsourcingu pracowniczego?
Innym rozwiązaniem jest także wprowadzenie nowej przesłanki odmowy wydania zezwolenia na pracę. Decyzja odmowna będzie wydawana, gdy cudzoziemiec na podstawie umowy z pracodawcą wykonywałby pracę na rzecz osoby trzeciej, a nie miałby statusu pracownika tymczasowego zatrudnionego przez agencję pracy tymczasowej, świadczącej swoje usługi na terytorium Polski zgodnie z obwiązującymi przepisami.
Rozwiązanie to zdaje się wymierzone w podmioty świadczące usługi udostępniania pracowników (tzw. outsourcing pracowniczy), które często prowadzą działalność, której istotna sprowadza się do kierowania osób do wykonywania pracy pod kierownictwem innego przedsiębiorcy. Działalność taka jest natomiast zastrzeżona wyłącznie dla agencji pracy tymczasowej wpisanej do rejestru agencji zatrudnienia.
Wyższe kary za nielegalne zatrudnienie obcokrajowca i kontrole krzyżowe
Ustawa przewiduje, że wysokość kary grzywny nałożonej w związku z ujawnieniem nielegalnego zatrudnienia będzie proporcjonalna do liczby cudzoziemców, którym powierzono pracę nielegalnie – grzywna będzie nakładana w kwocie nie niższej niż 500 zł za jednego cudzoziemca. Przewiduje się, że nowe rozwiązanie wpłynie na zwiększenie dolegliwości kary dla podmiotów, które powierzają nielegalnie pracę wielu cudzoziemcom.
Ponadto przepisy przewidują dla Państwowej Inspekcji Pracy i Straży Granicznej możliwość prowadzenia tzw. kontroli krzyżowych w podmiotach zatrudniających cudzoziemców oraz możliwość prowadzenia niezapowiedzianych kontroli w podmiotach zatrudniających cudzoziemców. Oznacza, że oba te organy kontrolne będą mogły prowadzić jednocześnie kontrole dotyczące legalnego powierzania pracy cudzoziemcom oraz ich legalnego pobytu.
Kiedy ustawa wejdzie w życie?
Pierwotnie zakładano, że mają one wejść w życie z początkiem roku 2025. Oczywiście z uwagi na poziom skomplikowania operacji związanej z utworzeniem architektury informatycznej przewidziano także przepisy przejściowe na dostosowanie systemu IT do nowych przepisów (w okresie 2 lat od wejścia w życie ustawy).
Trudno przewidzieć, kiedy projektowane rozwiązania finalnie wejdą w życie. Niewątpliwie rząd będzie chciał zaprezentować efekty swojej pracy jak najszybciej, biorąc pod uwagę, że tematy migracyjne stanowią jeden z nośnych w przestrzeni medialnej tematów, a pewne deklaracje w tym zakresie zostały złożone w Strategii Migracyjnej Polski na lata 2025-2030.
Nowa ustawa w znacznej mierze będzie powielała rozwiązania określone w przepisach ustawy o promocji zatrudnienia – w tym zakresie nie jest zresztą potrzebna wielka rewolucja. Niektóre z zaproponowanych rozwiązań budzą aprobatę – rezygnacja z testu rynku pracy jest krokiem w dobrym kierunku, gdyż procedura ta w warunkach niskiego bezrobocia stanowi element zbędnej biurokracji; także elektronizacja postępowań jest działaniem w dość oczywistym kierunku. Wątpliwości mogą budzić natomiast szczegółowe zmiany dotyczące zatrudnienia cudzoziemców, w szczególności ograniczenie możliwości zatrudnienia w oparciu o umowy cywilnoprawne.
Link do strony projektu nowej ustawy o zatrudnieniu cudzoziemców na stronie Rządowego Centrum Legislacji
Link do strony określającej podstawowe założenia nowelizacji ustawy o cudzoziemcach.
AUTOR: Michał Mieszkowski, radca prawny
