Od momentu wejścia w życie Polskiego Ładu, wzrosło zainteresowanie prowadzeniem działalności w formie spółki komandytowo-akcyjnej, która – z uwagi na korzystną formułę opodatkowania i przywileje w zakresie składki zdrowotnej – traktowana jest obecnie jako bardzo korzystna forma prowadzenia działalności. Niemniej, aby móc w pełni ocenić atrakcyjność s.k.a. w konkretnym przypadku, warto znać prawa i obowiązki wspólników takiej spółki.
Podsumowanie:
- Co do zasady uznaje się - choć nie jest to stanowisko pozbawione wątpliwości - że rolę komplementariusza i akcjonariusza w s.k.a. może pełnić ta sama osoba.
- Komplementariusz spółki komandytowo-akcyjnej ponosi pełną odpowiedzialność za zobowiązania spółki.
Jednoosobowa spółka komandytowo-akcyjna
Do powstania spółki komandytowo-akcyjnej (dalej: s.k.a.) potrzeba co najmniej jednego komplementariusza i jednego akcjonariusza. Z jednej strony, definicja spółki oraz zróżnicowanie sytuacji prawnej obu rodzajów wspólników sugerują, że nie jest możliwa kumulacja tych ról w jednej osobie. Z drugiej strony jednak, w doktrynie i w orzecznictwie wskazuje się, że nie ma jednoznacznego zakazu pełnienia funkcji komplementariusza i akcjonariusza przez tę samą osobę. Przepisy nie wprowadzają zakazu nabycia przez jedynego komplementariusza wszystkich akcji spółki s.k.a., jak również nie nakazują wyeliminowania takiej spółki z obrotu prawnego. Z tego względu, co do zasady dopuszcza się istnienie jednoosobowej spółki komandytowo-akcyjnej, co jest istotne z punktu widzenia atrakcyjności tej formy prowadzenia działalności.
Komplementariusz s.k.a. – prawa, obowiązki, odpowiedzialność
Podobnie jak przedsiębiorca prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą, wspólnik spółki jawnej, czy komplementariusz spółki komandytowej, komplementariusz s.k.a. ponosi nieograniczoną odpowiedzialność za zobowiązania spółki całym swoim majątkiem. Odpowiedzialność komplementariusza ma charakter solidarny ze spółką oraz subsydiarny. Oznacza to, że w przypadku bezskuteczności egzekucji z majątku spółki, wierzyciel spółki może prowadzić egzekucję z majątku komplementariusza. Co więcej, zgodnie z art. 788 ze zn. 1 Kodeksu postępowania cywilnego, tytułowi egzekucyjnemu wydanemu przeciwko spółce komandytowo-akcyjnej sąd nadaje klauzulę wykonalności przeciwko wspólnikowi ponoszącemu odpowiedzialność bez ograniczenia całym swoim majątkiem za zobowiązania spółki, jeżeli egzekucja przeciwko spółce okaże się bezskuteczna, jak również wtedy, gdy jest oczywiste, że egzekucja ta będzie bezskuteczna.
Komplementariusz s.k.a. ma prawo i obowiązek prowadzenia spraw spółki (o ile z mocy statutu lub prawomocnego orzeczenia sądu nie został pozbawiony tego prawa), a ponadto reprezentuje ją wobec osób trzecich. Komplementariuszowi nie przysługuje prawo do prowadzenia spraw spółki, przekazanych do kompetencji walnego zgromadzenia albo rady nadzorczej przez przepisy Kodeksu spółek handlowych lub statut spółki. Za prowadzenie spraw spółki, komplementariusz może otrzymywać wynagrodzenie – wówczas jednak, o ile statut nie stanowi inaczej, nie przysługuje mu udział w zysku spółki w części odpowiadającej wkładowi jego pracy do spółki. Firma (nazwa) s.k.a. musi zawierać nazwisko co najmniej jednego komplementariusza.
Akcjonariusz s.k.a. – zasady funkcjonowania
Akcjonariusz s.k.a. obowiązany jest jednie do świadczeń określonych w statucie. Może on reprezentować spółkę jedynie jako jej pełnomocnik. Jego rola ogranicza się do wniesienia wkładu finansowego w zamian za objęcie akcji. Co do zasady, nie ponosi on odpowiedzialności za zobowiązania spółki, chyba że jego nazwisko zostało umieszczone w firmie spółki lub w sytuacji, gdy reprezentuje spółkę, nie mając do tego umocowania. Akcje posiadane przez akcjonariusza są zbywalne, a ich zbycie lub obciążenie powinno być dokonane w formie dokumentowej pod rygorem nieważności. Nabycie akcji następuje z chwilą dokonania w rejestrze akcjonariuszy wpisu wskazującego nabywcę, liczbę oraz rodzaj, serie i numery nabytych akcji.
Biorąc pod uwagę powyższe, rozważając kwestię prowadzenia działalności w formie spółki komandytowo-akcyjnej warto przyjrzeć się uważniej innym czynnikom, nie tylko kwestiom podatkowo-składkowym. Z całą pewnością należy wziąć pod uwagę kwestię nieograniczonej odpowiedzialności komplementariusza za zobowiązania spółki, skalę działalności spółki oraz branżę, w której spółka ma działać.
